Evcil hayvan demansa çare mi
2023’ü bitiriyoruz.
Geride bıraktığımız yıldan dersler çıkardınız mı? Yeni yıl için kararlar aldınız mı? Bu köşenin amacı belli. Her şeyden önce yaşayan tüm varlıklara saygı göstererek yaşam hakkını gözeten bir dünyayı hedeflemek, yapabildiğimiz kadar da sokak hayvanlarının daha iyi şartlarda -mümkünse sahiplenilerek- sağlıklı, uzun ömür yaşamalarına vesile olmak.
Bunu anlatmaya çalışırken sürekli bilimin bize sunduğu veriler ışığında hareket ediyorum. Bilim de hep şunu söylüyor: Kedilerin, köpeklerin, insanlara faydası, insanların onlara sunduğu faydadan çok daha fazla.
Biz onların yaşam alanlarını bozmuşuz, zaman içerisinde evcilleştirerek iyi bir arkadaşlık, yoldaşlık yaşamışız ama onların vahşi hayatta ayakta kalmalarına da istemeden engel olmuşuz.
Bilim son olarak şunu söylüyor. Bugünkü konumuz da o, yani “Evcil hayvan sahibi olmak yaşlılarda demansı önlemeye yardımcı olur mu?”
Yeni araştırmalar bu konuda güzel şeyler söylüyor. Köpek ve diğer evcil hayvan sahipliği, yaşamın ilerleyen dönemlerinde zihni aktif tutmaya yardımcı olabiliyormuş. Daha önce köpeklerin insanların fiziksel olarak aktif kalmalarına yardımcı olduğunu öğrenmiştik. İngilizlerin yaptığı çalışmayla evcil hayvan sahibi olanların, evcil hayvan sahibi olmayanlara kıyasla on yılda hafıza gerilemesinin daha az olduğunu buldu.
YALNIZ YAŞAYANLARAİYİ BİR ALTERNATİF
JAMA Neurology’de yayımlanan bulgular, evcil hayvan sahipliğinin sadece yalnız yaşayan yaşlı yetişkinlerde bilişsel becerilerdeki daha yavaş düşüş oranlarıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar, evcil hayvan sahipliğinin sık sık başkalarıyla etkileşimde bulunmayan kişiler için iyi bir alternatif olduğunu belirtiyor. Bu araştırmada İngiltere’de yaşayan 50 yaş veya daha büyük 7 bin 945 kişi incelenmiş. 9 yıl boyunca evcil hayvan sahipleri ile sahip olmayanlar arasında bilişsel becerilerdeki düşüş oranlarını karşılaştırılmış. Her yıl, katılımcılardan bir dakika içinde mümkün olduğunca çok hayvan adı vermeleri ve verildikten hemen sonra kısa bir beklemenin ardından 10 ilgisiz kelimeyi tekrar etmeleri istenmiş.
Bu testler, günlük görevleri kendi başına yapabilme ve yaşlılıkta bağımsızlığını koruyabilmek için hayati önem taşıyan sözel hafıza ve akıcılık gibi becerileri ölçmeye yaramış.
Sonuca gelelim: Kendi başına yaşayan insanlar en büyük zihinsel düşüşü yaşıyor. Fakat tek başına yaşayan bir kişi evcil hayvan da bakıyorsa, bu düşüş büyük ölçüde azalmış.
Araştırmanın baş yazarı Dr. Yanzhi Li, yalnızlığın bilinen bir demans risk faktörü olduğunu ve evcil hayvanların sosyal izolasyon ve bilişsel düşüş sorununa yardımcı olabileceğini söylüyor: “Başkalarıyla yaşayan evcil hayvan sahipleri ile karşılaştırıldığında, yalnız yaşayan evcil hayvan sahiplerinin sözel hafıza veya sözel akıcılıkta daha hızlı düşüş oranları göstermediğine dikkat çekmek gerekir.”
KEDİ-KÖPEK SAHİBİ OLMAK İÇİN BİR NEDEN DAHA
-Sosyal izolasyonun erken bunama için risk faktörleri arasında olduğunu bulan Exeter Üniversitesi ve Maastricht Üniversitesi’nde yapılan çalışmaları takip eden bu son araştırma yeni bir kapı aralıyor. Çünkü bilim insanları daha önce, özellikle erken başlangıçlı vakalarda, genetiğin bunamanın tek nedeni olduğunu düşünüyorlardı. Ama Exeter ve Maastricht’teki araştırmacılar, yalnızlık ve depresyonun, sağlık sorunları, yoksulluk ve eğitim eksikliğiyle birlikte önemli bir rol oynadığını keşfetti.
Alın size kedi, köpek sahibi olmak için bir neden daha.
Hepinize iyi seneler diliyorum. Yeni yılda da özellikle sokak hayvanlarının hayatlarını güzelleştirmek için çabalamaya devam edelim.
OKUR FOTOSU
AYNI YUVADA BULUŞAN CASPER VE KAYMAK
Okurumuz Nur Banu Gültekinoğlu, köpekleri Casper ve Kaymak’ın fotoğrafını şu notla paylaşıyor: “Casper ve Kaymak 5 yaşında. Biri şiddet görmüş diğeri devamli sahip değiştirmiş. İkisini farklı zamanlarda sahiplendik ve tesadüfen aynı cins iki canımız oldu. Japon spitz cinsi, inanılmaz oyuncu çocuklarımız. 4 senedir beraberiz.” Şiddet gösterenleri kınıyorum, okurumuza köpekleriyle mutlu upuzun bir ömür diliyorum.
NOT: Kediniz ya da köpeğinizin fotoğrafını #dünyagüzeli etiketiyle ve Hürriyet’ten bahsederek sosyal medyada paylaşın ya da sdemirel@hurriyet.com.tr adresine mail atın, seçip paylaşalım...
