Sporcu performansında tabanlık uygulaması

Günümüzde endüstriyel gelişime paralel olarak tüm spor dallarındaki hızlı gelişim, sporculara olduğundan daha fazla yük getirmiştir. Bu nedenle tüm sporcuların rekabet edebilmek için bireysel performansını sürekli arttırmaları gereklidir. Ayrıca bu hedefleri sürekli kılabilmek ve aynı zamanda sağlıklı bir birey olabilmek için sporcuların kendilerini sakatlıktan koruyacağı tedbirleri alması önemlidir. Atletik performansın arttırılması, sporcu sağlığının korunması, oluşabilecek sakatlıkların tedavisinin yeterliliği ve sonrasında rehabilitasyon sürecinin verimli bir şekilde tamamlanmasının sağlanması da çok önemlidir. Bu nedenle günümüzde yürüme analizi tekniklerinin önemi daha da artmıştır. Bu konuyu sorduğum Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Şahap Cenk Altun’dan önemli bilgiler aldım.

YÜRÜME ANALİZİ NEDİR?

Yürümenin çeşitli yöntemlerle değerlendirilmesi, tanımlanması ve yorumlanmasına ‘yürüme analizi’ denir. Ayağın fiziksel yapısından ve/veya sonradan eşlik eden nörolojik hastalıklar, diyabet gibi kronik hastalıklar, kas-iskelet sistemi hastalıkları, romatolojik hastalıklar, geçirilmiş ameliyatlar, yaralanmalar, kilo alma gibi sebeplerle oluşan yürüme bozukluğu problemini ortaya çıkararak gerekli tedaviye yön verir. Analizden elde edilen bilgiler, görüntüleme verileri, geçmiş öykü ve diğer değerlendirmelerin sonuçları ile birlikte değerlendirilerek kişinin problemine yönelik en iyi tedavi yönteminin belirlenmesini sağlar. Ayrıca tedavi sonrası takibi için objektif veri oluşturarak tedavinin etkinliğinin doğru olarak değerlendirilmesine katkı verir.

SAKATLANMA OLABİLİR

Sporcuların yapmış olduğu zorluk derecesi yüksek hareketler çoğu zaman anatomik ve fizyolojik sınırları zorlar ve doğru uygulandığında bile sporcunun sakatlanmasına neden olabilir. Gerek profesyonel, gerekse amatör sporcularda yapılan yürüme analizi çalışmalarından elde edilen verilerin; olması gerekenler ile karşılaştırılması sonucu ortaya çıkan fark, hareketin doğruluğu hakkında fikir verir. Yanlış teknikle yapılan antrenman, yer, ekipman ve zemin gibi birçok nedenle ortaya çıkabilecek hatanın er ya da geç olumsuz sonuç vermesi ile sporcunun alt ekstemitesine uygunsuz yük binmesiyle sporcunun kısa ya da uzun zaman içinde sakatlık yaşamasına ve hedeflenen performans düzeyine ulaşamamasına neden olabilir. Motor becerilerin öğrenildiği genç yaşlarda yanlış egzersizler yapılarak beyinde otomatikleşen hareketler, gelişen yürüme analizi teknikleri ile takip edilerek önceden alınan tedbirlerle ortadan kaldırılabilir.

TABANLIKLAR KULLANILIYOR

Yürüme analizi ve diğer ölçüm yöntemleri sonrasında ayağın yük dağılımını ortaya koyarak sporcunun doğru ve anatomik basmasını sağlamak, analiz verilerini olması gereken değerlere getirmek için günümüzde kişiye özel olarak üretilen tabanlıklar kullanılır. Bu tabanlıklar kişinin analiz sonrası verileri dikkate alınarak özel olarak geliştirilmiş bilgisayar programlarına girilerek CNC (Computer Numeric Control) cihazlarında üretilir. Yani standart ölçülerde hazır temin edilebilen tabanlıklardan farklı olarak hazırlanmış bu tabanlıklar kişinin problemine yöneliktir. Ayrıca gerek sporcu gerekse de toplumun diğer bireylerinde bu tabanlıkların kullanılmasıyla, ayağın düzgün ve anatomik basmamasına bağlı gelişen diz, kalça, bel, bacak ağrıları gibi ağrılar zaman içinde azalarak kaybolur. Birçok sporcuda, sporu bıraktıktan sonra uzun dönemde eklemlerinde sıklıkla ortaya çıkabilen kireçlenme, şekil bozukluğu gibi deformitelerin gelişimini geciktirir, hatta gelişimine engel olur.Bu nedenle önceden yapılacak yürüme analizleri, sporcuların hem performanslarını arttıracak bilgilerin elde edilmesini sağlar, hem de oluşabilecek sakatlıkların önlenmesi ile sağlıklarının korunmasında büyük önem taşır.