MEME KANSERİNDEN DEĞİL, GEÇ KALMAKTAN KORKUN!

SİZ SORUN UZMANLAR YANITLASIN

Önümüzdeki hafta konumuz kalp sağlığı.. Gerçekten bizim için çok önemli olan bu hayati organın damarları neden tıkanıyor ve bu tıkanıklıkların teşhisinde kullanılan kalp anjiyografisi yöntemi nedir, riskli midir? Bütün bu damar tıkanıklıklarının tedavisi ameliyat yani koroner bypass mıdır? Yoksa çoğu zaman insanın kalbi durdurularak yapılan ve riskli bir ameliyat olan bypass her zaman gerekli midir? Ya da bu tıkalı kalp damarlarına yerleştirilen minik borucuklar yani stentler bypass ameliyatının yerini tutar mı? Haftaya tüm bunları konunun uzmanı Kardiyolog Prof. Dr. Kenan Ömürlü ile konuşacağız. Sevgili okuyucular, bu güzel 14 Şubat haftasında hepimiz için çok önemli olan kalbimizin sağlığı ile ilgili merak ettiklerinizi jineklinik@senolkalyoncu.com adresinden bana ulaştırabilirsiniz.

Sizlerden gelen tüm mailleri tek tek okuyup elimden geldiğince sorularınızı cevaplamaya çalışıyor ve en çok merak ettiklerinizi bu köşede tüm okuyucularımızla paylaşıyorum. Bu hafta konumuz, her 10 kadından 1’inde görülen ve erken teşhisle tedavisi mümkün olan meme kanseri.
Bilindiği üzere meme, süt bezlerinden, burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan ve bu yapıyı çevreleyen dokulardan oluşmaktadır. Kadınlarda en sık görülen kanser türlerinin başında gelen meme kanseri, meme dokusunu oluşturan hücrelerin çeşitli etkenlerle kontrol dışı çoğalmalarıyla oluşur ve sonrasında vücuda yayılır.
Yapılan araştırmalar, emziren annelerde meme kanseri görülme oranının emzirmeyenlere göre çok daha düşük olduğunu kanıtlamaktadır. Bebeğe sayısız faydası olan emzirme sayesinde, annede göğüs kanserine neden olan hormonların azaldığı ve iyi hücrelerin kendilerini yenilediği tespit edilmiştir. Bu da meme kanserine yakalanma riskini azaltmakta ve koruyucu etki göstermektedir.
Kişinin kendi memesinde yeni oluşan bir kitle tespit etmesi, her zaman kanser anlamına gelmez. Kesin tanı için mutlaka bir hekime başvurarak ileri tetkiklerin yapılması gerekir. Gün geçtikçe artış gösteren ve kadınların korkulu rüyası haline gelen meme kanseriyle ilgili merak ettiklerinizi hafta boyunca gönderdiğiniz sorulara öncelik vererek Prof. Dr. Müjdat Balkan ile konuştuk.

 - Hocam, meme kanserinin dünyada görülme sıklığı nedir ve yaş ile ilişkisi var mıdır?
- Meme kanseri kadınlarda en sık rastlanan kanserdir. Günümüzdeki verilere göre her 10 kadından 1’i yaşamının bir döneminde meme kanseri olmaktadır. Meme kanseri, yaşın ilerlemesi ile sıklığı artan bir kanser olmasına karşın genç yaşlarda da görülebilmektedir. Yalnızca yaşlı kadınlarda görüldüğü yanlış bir inanıştır.

- Peki belirtileri nelerdir? Kadınlar meme kanseriyle karşı karşıya olup olmadıklarını nasıl anlayabilirler?
- Memede ele gelen sertlik ve kitle hissi, meme kanserinin en önemli belirtisidir. Bu belirtiyi kadınların kolayca anlayabilmesi mümkündür. Zaten biz meme cerrahları kadınlara kendi kendilerine elle meme muayenesi yapmalarını ve eğer anormal bir durum varsa meme cerrahına müracaat etmelerini öneriyoruz. Bunun dışında meme başı akıntısı, meme başında çekilme, meme derisinde kızarıklık, iyileşmeyen yara gibi durumlardan birisi veya birkaçı meme kanserinin diğer belirtileri olabilir.

- Meme kanseri olan bir hastada diğer meme için kanser riski var mıdır?
- Daha önce meme kanseri geçirmiş ve tedavi olmuş kadınlarda, diğer memede kanser gelişme olasılığı normal kadınlara göre 3-4 kat daha fazladır.

- Hocam, bazı iyi huylu meme kistleri zamanla kötü huyluya dönüşebilir mi?
- Meme kistleri her 14-15 kadında bir görülen rahatsızlıktır ancak genel olarak memede iyi huylu kisti olan kadınların meme kanseri riski diğer kadınlara göre 5 kat daha fazladır. İyi huylu olarak tarif edilen kitleler de yakın takip edilerek bunların yanında kötü huylu tümörlerin tanısının atlanmaması için periyodik kontrolleri gerekir.

- Meme kanserinin doğurganlıkla veya menopoz yaşıyla bir ilgisi var mıdır?

- Doğum yapmış olanlarda ve bebeklerini emziren annelerde daha az meme kanseri olduğunu gösteren birçok çalışma vardır. Ayrıca gecikmiş menopoz yaşı kadını fazla östrojene maruz bırakacağı için geç yaşta menopoza giren ve çok erken adet gören kadınlar, meme kanseri açısından daha risklidirler.

-Meme kanseri için bir tarama testi var mıdır? Erken tanıda neler yapılmalıdır?

- Meme kanserini en erken teşhis ettiren yöntem mamografidir ve çoğu zaman meme ultrasonundan daha tanı koydurucudur. Ayrıca meme kanseri taraması için 40 yaş ve üstünde mamografi çektirmek bugün için kabul edilen en yaygın tarama testidir fakat biz ailesinde meme kanseri olanlara 35 yaşından sonra mamografi öneriyoruz.

- Peki hocam, okuyucularımızdan çok gelen sorulardan biri, mamografi çektirmek zararlı mıdır?

Mamografi düşük dozda X ışını kullanılarak meme dokusunun görüntülendiği, meme kanserinin tanı ve görüntülenmesinde erken tanı için görüntüleme yöntemidir.Klasik mamografilerde her ne kadar alınan düşük doz X ışını kabul edilir sınırlarda zararsız olarak bilinmekteyse de bugün dijital mamografi ve tomosentezli dijital mamografi yöntemleriyle hastaların çok daha az radyasyon almaları sağlanmaktadır. Mamografinin çekimi sırasında memeye yapılan baskı, ağrı dışında hastaya bir zarar vermemektedir. Ağrı hissini azaltmak için mamografi çekiminin adet dönemi sonrasına denk getirilmesi önerilir. Erken teşhisin meme kanserinde ne kadar hayati bir önem taşıdığını göz önüne alarak mamografinin tıbbi yararının, ortaya çıkabilecek riskle kıyaslanamayacağını söyleyebilirim.

-Hocam, bir de kısaca meme ultrasonundan bahsedelim. Meme ultrasonu ne zaman yapılmalıdır ve mamografinin yerini tutar mı?

- Meme ultrasonu şüpheli bir kitle varsa hekimin isteği doğrultusunda her zaman yaptırılabilir. Bilindiği üzere ultrason radyasyon değildir ve ses dalgalarıyla çalıştığı için hiçbir zararı ve kanser yapıcı etkisi yoktur. Ancak asla mamografinin yerini tutmaz çünkü ultrason ile ancak 1 cm ve üzeri kitleleri tespit edebiliyorken mamografi ile meme içindeki değişiklikleri 0,5 cm altında olsa bile fark edebiliyoruz. Ultrason muayenesi mamografi incelemesini tamamlayıcı bir yöntemdir.

- Meme kanserinin tedavisi her zaman ameliyat mıdır? Yoksa başka destekleyici tedaviler var mıdır?

- Bugün meme kanseri tanısı konmuş hastalarda hastalıklı dokunun çıkarılması (memenin bir kısmının ya da tamamının çıkarılması) geçerli tedavi yöntemidir. Hastalığın evresine göre kemoterapi ve radyoterapi tedavinin tamamlanmasına yardım eder.

- Tedavi süresi ne kadardır?

- Hastalığın evresine göre ameliyat sonrası eğer kemoterapi tedavisi gerekirse tedavi 4 ile 6 ay kadar sürmektedir. Daha sonra hastalar düzenli periyotlarla kanserin nüksetmesi ihtimaline karşın yakın takip edilmelidir. Bazı hormon bağımlı kanser türlerinde 5 yıl kadar antiöstrojen tedavileri verilir.

- Son olarak; kadınların yaşam tarzı ve beslenme alışkanlığının meme kanseriyle bir ilgisi var mıdır? Meme kanserinden korunmak için nelere dikkat edilmelidir?

- Düzenli spor yapmak, hayvansal yağlardan zayıf gıdalarla beslenerek sağlıklı kiloda kalmak, günlük kalorinin yüzde 20’den azını yağlardan alacak şekilde sebze ve meyveden zengin beslenmek gibi faktörler kilo almayı da engellediği için meme kanseri riskini ve meme kanserli hastalarda hastalığın nüksetmesini engelleyen değerler olarak bilinmektedir.

DOKTOR’A SORUM VAR

- 45 yaşındayım ve daha önce hiç meme muayenesine gitmedim. Anneannemde meme kanseri vardı. Ne yapmalıyım?

- En kısa sürede genel cerrahi uzmanına müracaat ederek muayene olmalı, muayeneyi takiben mamografi ve meme ultrasonografisi yaptırmanızı tavsiye ederiz. Unutmamak gerekir ki sizin meme kanserine yakalanma riskiniz, ailesinde meme kanseri olmayanlara göre daha fazladır.

 - Doğum kontrol hapları meme kanserine sebep olur mu?

- Yapılan klinik araştırmalar sonucu, doğum kontrol hapları ile meme kanseri riski artışı arasında bir ilişki bulunamamıştır. Günümüzde kullanılan doğum kontrol hapları düşük dozda östrojen ve progesteron hormonları içerir. Bu nedenle çok düşük dozda östrojen alındığı için meme kanserine neden olmadığını gösteren bir çok çalışma vardır.

- İlk çocuğumu 40 yaşında doğurdum, meme kanserine yakalanma riskim daha mı yüksek?

- Çocuğu hangi yaşta doğurduğunuzla değil çocuk sayısıyla ilgilidir. Başta da belirttiğim gibi doğurganlık meme kanseri riskini azaltır.

 - Erkeklerde meme kanseri görülür mi?

- Meme kanseri denince akla hemen kadınlar gelir fakat kadınlara kıyasla daha az görülmekle birlikte, erkeklerde de meme kanseri görülebilir. Her 100 meme kanserinden birisi erkeklerde görülür. 1993-1997 yılları arasında, erkeklerde görülen meme kanseri oranı yüzde 50 artış göstermiştir. Bu nedenle erkeklerin de bu konuda duyarlı olmaları gereklidir.

Kısaca Müjdat Balkan

1957 Yılında Ankara’da doğdu. İlk, orta ve lise tahsilini Ankara’da yaptı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni 1981 yılında bitirdi. Genel cerrahi ihtisasını GATA Genel Cerrahi’de tamamladı ve 2001 yılında doçent, 2008 yılında profesör oldu. 1991-1992 ve 2004-2005 yılları arasında ABD’de Pittsburgh Tıp Fakültesi’nde meme kanseri ve laparoskopik cerrahi alanlarında çalıştı. 2001 Yılında beri TOBB ETÜ Hastanesi’nde görev yapmaktadır.