Huzursuz sendrom

Sevgili okurlar bu haftaki konumuz huzursuz bacak sendromu (HBS), olarak adlandırılan hastalık. Bu his kişiyi özellikle geceleri rahatsız eder. Ağrının tarifinde de çeşitlilik olur ve kişi “bacaklarım kıpraşıyor”, “gıdıklanıyor”, “yanıyor”, “karıncalar geziyor” gibi cümlelerle yaşadığı sıkıntıyı anlatmaya çalışır.
Hafta boyunca sizlerden gelen sorular doğrultusunda TOBB ETÜ hastanesi doktorlarından nöroloji uzmanı Dr. Esra Mıhçıoğlu’yla huzursuz bacak sendromu ile ilgili merak edilenleri sorduk, o da cevapladı.

Öncelikle Huzursuz Bacak Sendromunu (HBS) tarif edebilir misiniz?

Huzursuz bacak sendromu (HBS), uyku ya da istirahat esnasında (otururken veya yatarken) bacaklarda hissedilen rahatsızlık, huzursuzluk, hareket ettirme ihtiyacı, uyuşma, karıncalanma bazen de tam olarak tanımlanamayan bir histir Belirtiler öncelikle kişinin gevşediği veya dinlendiği gece saatlerinde ortaya çıkar ve şiddeti gece boyunca artar. Bacakları hareket ettirmek rahatsızlığı geçirir. Sıklıkla bu nahoş hislerin şiddeti rahatsız ediciden ağrılıya kadar değişir.

GÜNDÜZ YORGUNLUĞU YAPAR

Peki her ağrı veya huzursuzluk hissi HBS demek midir?

Bu durumun en ayırt edici ve alışılmadık tarafı uzanmak ve gevşemeye çalışmak belirtileri harekete geçirmektedir. HBS olan kişilerin çoğu uykuya dalmada ve uykuyu devam ettirmede güçlük yaşar. Tedavi edilmediğinde bu durum gündüz yorgunluğuna neden olur. HBS olan hastalar uyku yoksunlukları nedeniyle işlerinin, kişisel ilişkilerinin ve günlük aktivitelerinin bu durumdan çok etkilendiğini ifade ederler. Sıklıkla konsantrasyon güçlüğü, hafızada bozulma veya günlük görevleri yerine getirmede başarısızlık yaşarlar. Bu durum seyahat etmeyi zorlaştırır ve depresyona neden olabilir.

Görülme sıklığı nedir? Kadınlarda daha sık görüldüğü doğru mudur?

Pek çok çalışma orta ve şiddetli sendromun erişkinlerin yüzde 2-3’ünü etkilediğini göstermiştir. Bazı hastalar ciddiye alınmayacakları, şikayetlerinin hafif olduğu veya durumlarının tedavi edilemeyeceği düşünceleriyle tıbbi yardım aramazlar. Bazı hekimler yanlış bir şekilde belirtileri, sinirlilik, uykusuzluk, stres, eklem iltihabı, kas krampları ve yaşlanmaya bağlarlar.
HBS kadınlarda erkeklere göre iki kat daha sık görülür. Her hangi bir yaşta başlayabilir. Pek çok kişi orta yaş ve sonrasında ciddi şekilde etkilenir. Yaş ilerledikçe belirtiler daha sık gelir ve daha uzun sürer.
HBS olan hastaların yüzde 80’inden fazlası 15-40 saniyede bir gelen ve bazen bütün gece süren istemsiz bacak seğirmeleri veya uyku sırasında görülen sıçrayıcı hareketler yaşarlar. Belirtiler gece boyu tekrarlayan uyanmalara ve ciddi uykusuzluğa neden olur.

AKŞAMLARI ŞİDDETLENİR

En sık sorulan sorulardan biri olan, kişinin ‘huzursuz bacak sendromu yaşıyor olabilir miyim?’ sorusuna cevap olarak HBS’na ait ayırt edici özellikleri nelerdir?
HBS olanlar özellikle otururken veya yatarken bacaklarında karşı konulmaz bir bacak hareket ettirme dürtüsünün eşlik ettiği rahatsızlık verici hisler yaşarlar. Bu hisler daha nadiren kollar karın ve baş bölgesini de etkiler. Her ne kadar bu hisler daha çok vücudun her iki tarafında hissedilirse de tek taraflı da olabilirler. Bacakları (veya vücudun diğer etkilenen kısımları) hareket ettirmek, rahatsızlığı yatıştırdığından HBS hastaları bu nahoş hisleri azaltmak veya önlemek için yürüyüşler yapar, otururken bacaklarını devamlı hareket ettirir ve yatakta döner dururlar. HBS’nun klasik bir özelliği belirtilerin akşam saatlerinde şiddetlenmesi ve sabahın erken saatlerinde daha dinlendirici bir uykuya izin verecek şekilde belli bir süre belirtilerin hiç görülmemesidir. Tetikleyici durumlar uzun araba yolculukları, sinemada oturmak ve uzun mesafeli uçak yolculukları gibi uzun süre hareketsiz kalınan durumlardır. Çoğu kişi çeşitli sebeplerle uyku süreleri azalmışsa belirtilerin şiddetlendiğini söyler.

Peki huzursuz bacak sendromu neden olur?

Çoğu vakada HBS’nun nedeni belirsizdir. Bununla birlikte genetik unsurlar olduğu düşünülebilir. Kanıtlar beyindeki düşük demir seviyelerinin HBS’den sorumlu olabileceğine işaret etmektedir. HBS aşağıdaki faktörler veya durumlarla da ilişkili görünmektedir:
“Böbrek yetmezliği ve diyabet gibi kronik hastalıklar. Bazı ilaçlar belirtileri alevlendirir. Bu ilaçlar bulantı gidericiler, psikiyatrik ilaçlar, antidepresanlar, soğuk algınlığı ve alerji ilaçlarıdır. Gebelik. Özellikle son 3 aylık dönem. Çoğu vakalarda belirtiler doğum sonrası 4. Haftada yatışır. Alkol ve uyku yoksunluğu bazı kişilerde belirtileri tetikleyebilir veya alevlendirebilir.

TANI İÇİN DÖRT KRİTER

Size başvuran hastaların huzursuz bacak sendromu olup olmadıklarını anlamak için yaptığınız herhangi bir test veya tanı yöntemi var mıdır?

HBS için özel bir test yoktur. Tanı koymak için 4 temel kriter:
Akşamları çok kötü olan belirtilerin sabahları olmaması veya ihmal edilebilir düzeyde olması. Etkilenen bacağı hareket ettirmek için çok güçlü ve baskın bir ihtiyaç veya dürtü. Duyu belirtilerinin dinlenme, gevşeme veya uyuma ile tetiklenmesi. Duyu belirtilerinin hareket ile yatışması ve hareket sürdükçe bu durumun devam etmesi. Bir nörolojik ve fizik muayene, hastadan alınan tıbbi öykü, aile öyküsü ve kullandığı ilaçların listesi yardımcı olabilir.

ESRA MIHÇIOĞLU KİMDİR?

1970 yılında Ankara’da doğdum. Evli ve bir çocuk annesiyim. 1987 yılında Ankara Kız Lisesi’ni tamamladıktan sonra Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdim. Yine Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Nöroloji Uzmanlığımı alarak mesleki hayatıma başladım. Elektrodiognastik ve Uyku Bozuklukları konuları özel ilgi alanlarım, bu alanlarında uzmanlıklarım var.

SİZ SORUN, UZMANLAR YANITLASIN

Önümüzdeki hafta konumuz KOAH (kronik obtsruktif akciğer hastalığı) Halk dilinde “kronik bronşit”, “müzmin bronşit” gibi adlarla bilinen hastalıktır. Bu hastalık akciğerlerdeki hava yollarının daralmasına bağlı olarak soluk alıp verme sırasında hava akımının kısıtlanması ile nitelenen süreğen (kronik) bir hastalıktır. Konu ile ilgili köşemizde Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi doktorlarından göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Gülden Bilgin’ni konuk edeceğim.. KOAH ile ilgili merak ettiklerinizi hafta boyunca jineklinik@senolkalyoncu.com adresinden bana ulaştırabilirsiniz.