Beyin cerrahisinde ‘UZAY NEŞTERİ’

Sevgili okurlar, bu hafta konumuz beyin ve sinir cerrahisinde ameliyatsız tedavi imkanı veren CyberKnife teknolojisi. ‘Uzay Neşteri’ olarak adlandırılan CyberKnife teknolojisiyle kesme işlemi ve anestezi olmadan hastalara ayaktan tedavi imkanı sunuluyor. Görüntüleme, bilgisayar ve robotik sistemlerde yaşanan baş döndürücü gelişmeler sonucu beyin hastalıklarının tedavisinde çok önemli ilerlemeler kaydediliyor. CyberKnife radyocerrahi sistemi de bunlar arasında öne çıkan teknolojilerden biri. Tümörlere ameliyata gerek kalmaksızın, yani kesme işlemi ve anestezi olmadan müdahale imkanı tanıyan CyberKnife, tümörü çevreleyen sağlam doku ve organları da koruyarak yan etkilere karşı önemli sonuçlar alınmasını sağlıyor. Sistemin doktorların onayı halinde başta beyin metastazı ve omurgaya yayılım göstermiş tümörler olmak üzere çok çeşitli hastalıklarda kullanımı söz konusu. Bu konuda hafta boyunca sizlerden gelen soruları Medicana International Ankara Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Sait Şirin’e sorduk:

ANESTEZİ GEREKMİYOR

- Öncelikle CyberKnife teknolojisi hakkında bilgi verir misiniz?
CyberKnife, robotik bir kola takılan lineer hızlandırıcının ürettiği X-ışını demetlerini bin 200’ün üzerinde farklı açıdan milimetrenin altında bir hassasiyetle hedefe yönlendirme yeteneğine sahip bir radyocerrahi sistemi. Cihaz bu sayede beyindeki veya diğer organlardaki tümörleri ameliyata gerek kalmaksızın, yani kesme işlemi ve anestezi olmadan yok etmek veya zararsız hale getirmek mümkün. Cihazın arkasında onu kontrol eden ve yüksek doğrulukta çalışan bir yazılım mevcut. Bu donanım ve yazılımın yanı sıra lezyonun en iyi ne şekilde tedavi edileceğinin planlandığı bir başka program da bulunuyor. Tedavi esnasında hedefin yerleşim yeri görüntüleme yöntemleriyle sürekli kontrol ediliyor.

- Bu teknoloji beyin ve sinir cerrahisinde hangi hastalıklarda kullanılıyor?
Beyin cerrahisinde CyberKniferadyocerrahi sistemi kullanımını beyin ve omurga olarak iki bölgeye ayırabiliriz.
Başta beyin metastazı dediğimiz kanserlerin beyne yayılımlarında, Meningioma diye adlandırılan beyin zarının iyi huylu tümörlerinde, Schwannoma olarak bilinen sinir kılıfının iyi huylu tümörlerinde, hipofiz bezi adenomlarında, AVM dediğimiz beynin doğuştan olan anormal damar yumaklarında, yüzde şiddetli ağrılara neden olan Trigeminal nevraljide ve tedavilere dirençli obsesif kompulsif bozuklukta olmak üzere geniş bir alanda kullanıyoruz.
Ayrıca omurganın kendine ait iyi ve kötü huylu tümörleri ile birlikte omurgaya yayılım göstermiş (metastaz) tümörlerde de kullanılmakta.

SAĞLAM DOKUYU KORUYOR

- Bu yöntemin klasik ameliyatlara göre avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Lokal veya genel anesteziye gereksinim yoktur, ayaktan tedavi imkanı sağlar. Ağrısız, yani invaziv değildir. Radyocerrahi yapılan diğer sistemlerde hastaların çok da hoşlanmadığı bir çerçeve (frame) lokal anestezi ile kafatasına vidalanmaktadır. CyberKnife da hastanın çok rahat edebildiği termoplastik bir maske kullanılıyor. Eşsiz doğrulukta hedefi vurabilir ve tümörü çevreleyen sağlam doku ve organları korur. Nekahat süreci yoktur ve hastalar rutin yaşamına hemen dönebilir.
CyberKnife Radyocerrahi sistemi pahalı bir sistem olduğu için sınırlı sayıda merkezde bulunmaktadır. Erişim açısından böyle bir dezavantajı bulunmakla birlikte bu yüksek teknolojilerin başarılı bir şekilde kullanılabilmesi için uzun eğitimler gerekmektedir. Tedavilerin sonucu ertesi gün ortaya çıkmayıp, hastalığa bağlı olarak haftalar veya aylar sonrasında fayda görülmektedir.

- Beyin tümörlerinde kullanımından bahsedersek neler söyleyebiliriz?
Teknolojik gelişmelere rağmen beyin ve omurga tümörlerinin cerrahisinde hala bazı istenmeyen yan etkiler görebilmekteyiz. Özellikle derin yerleşimli, çıkarması zor tümörlerde. Bunlara uygun durumlarda doğrudan CyberKnife Radyocerrahi yapabiliyoruz. Bazı tümörler çok büyük olabilir ve bir an evvel kitle etkisi ortadan kaldırılmalıdır. Bu durumda da tümörün total çıkarılması ile ciddi yan etkiler bekleniyorsa amaçlı olarak kısmi tümör çıkarılması yapılıp geri kalan bölüm CyberKnife radyocerrahi ile kontrol altına alınabilir. Böylelikle hasta yan etkilerden kurtulmuş olur.

- Vasküler hastalıklar, örneğin damar yumağı hastalığında da bu yöntem kullanılabilir mi?
Damaryumağı hastalığı (AVM) tedavisinde CyberKnife radyocerrahi oldukça etkindir. Doğuştan bulunan bu damar yumakları olan hastalar beyin kanaması, başağrısı, epilepsi veya fonksiyon kaybı ile kendini gösterebilmektedir. Bunların içinde en önemlisi beyin kanamasıdır ve tespit edildiğinde bir daha kanamamak üzere tedavi edilmelidir. CyberKnife özellikle küçük ve orta büyüklükteki yumaklarda cerrahi tedaviye alternatiftir. Beynin derinlerinde yerleşmişse birinci seçenektir. Cerrahiye uygun olmayan büyük ve riskli yumaklarda da araya zaman koyarak parça parça tedavi yapılabilmektedir.

ALTERNATİF OLUYOR

-Trigeminal nevralji ve omurga tümörleri tedavisinde CyberKnife teknolojisinin yeri nedir?
Trigeminal nevralji tedavisinde ilk seçenek ilaçlı tedavilerdir. Trigeminal nevralji genelde yüzün bir yarısında ani gelen, kısa süreli, çok şiddetli, bıçak saplanması veya elektrik çarpması gibi ağrı durumudur. CyberKnife radyocerrahi ilaçların yüksek dozlarda kullanılmasına rağmen başarısız olunan veya ilaç yan etkisine bağlı ilaç kullanamayan hastalarda cerrahi tedaviye bir alternatif olabilir. Bu hastalar genelde cerrahi istemeyen veya genel durumu cerrahi girişimi kaldıramayacak olanlardır.
Omurganın bazı iyi huylu tümörlerinde cerrahiye gerek kalmaksızın yüksek başarı ile CyberKnife radyocerrahi tedavisini kullanabilmekteyiz. Omurga metastazları yani kötü huylu tümörlerin omurgaya yayılımlarında da sonuçlar çok yüz güldürücüdür. Bu başarıda CyberKnife’ın üstün hassasiyet ve isabetliliği en önemli avantajdır.

-Maliyeti ve geri ödemesi hakkında bilgi verir misiniz?
Medicana International Ankara Hastanesi, Başkent’te bu sisteme sahip tek özel hastane. Tedavilerimizi özel hastane konforu ve hızında ve de SGK güvencesi altında yapmaktayız.

-Okuyuculara son olarak vermek istediğiniz mesaj nedir?
Görüntüleme, bilgisayar ve robotik sistemlerde baş döndürücü gelişmeler sonucu beyin hastalıklarının tedavisinde çok ilerlemeler olmuştur. CyberKnife bunların arasında en önemli teknolojilerden birisidir. CyberKnife her hastalık için uygun olmayabilir, ancak tedavinizi doktorunuz ile planlamadan önce mutlaka bu konuda uzmanlaşmış kişilerin fikri alınmalıdır.

SİZ SORUN, UZMANLAR YANITLASIN

Sevgili okurlar, önümüzdeki hafta konumuz tiroid nodülleri. Tiroid nodülleri tiroid bezinde oluşan yumrulardır. Nodüller, tiroid hücrelerinin anormal çoğalmaları ve büyümeleri nedeni ile oluşur. Tiroid nodülleri önemli bir sağlık sorunudur çoğu iyi huyludur. Neredeyse yüzde 90’ından fazlası kanser hücresi içermez. Önümüzdeki hafta troid bezi ve nodülleriyle ilgili her şeyi Ankara Güven Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Alptekin Gürsoy ile konuşacağız. Bu konu ile ilgili sorularınızı bana hafta boyunca skalyoncu@hotmail.com adresinden ulaştırabilirsiniz.