Turizmin kirali Karadenuz da

Otellerde doluluk oranı yüzde 99’u bulurken sezonun kasıma kadar süreceği belirtiliyor. Hamsiköy’de sohbet ettiğim bir restoran ve otel sahibi “Çölden gelen Araplar bu bölgedeki yemyeşil doğaya, vadilere bayılıyor. Talep o kadar fazla ki köyde evlerimizin odalarını bile Arap turistlere açmaya başladık” diyor.

ARAP TURİST BEREKETİ
Arap turistin bıraktığı gelir de memnun ediyor Karadeniz esnafını. Suudi Arabistan, Bahreyn, Umman, Katar gibi Ortadoğu ülkelerinden gelen Arap turistlerin aile başına günde ortalama 1.000 dolar bıraktığını söylüyor esnaf. Trabzon’dan Rize’ye Arap turistleri eğlendirip para kazanmanın bir çok yolu da bulunmuş. Halatlarının yüksekliği 5- 6 metreyi bulan çift kişilik salıncaklarda vadiye doğru uçarak sallanabilmek için Arap turistler uzun kuyruklar oluşturuyor. Ya da bölge insanının dereleri aşıp, tepelere ulaşmak için kullandıkları makaralı çelik halatlara takılı sepetler şimdi en popüler eğlence araçlarından biri olmuş. Yaylalara giderken derelerin üzeri ‘zipline’ adı verilen üzerine binenleri adeta uçarcasına karşıya geçiren bu araçlarla dolmuş.

ZİGANA TÜNELİ AÇILDIĞINDA
Günde 25 ile 30 uçağın Arap turist getirdiği Trabzon, Rize ağırlıklı Doğu Karadeniz bölgesine pandemi öncesi 2019’da 600 binden fazla yabancı turist gelmiş. Bu yıl 1 milyonun epey üzerine çıkması bekleniyor. Uzun yıllardır turizmle yatıp kalkan İzmir’e gelen yabancı turist sayısı da aşağı yukarı aynı. Bu da İzmir’in turizm potansiyelinin daha iyi değerlendirilmesi gerektiğini gösteriyor.
Karadeniz’de ekonomide esas patlama halen yapımı süren 14.5 kilometre ile Avrupa’nın en uzunu Zigana Tüneli’nin açılmasından sonra olacak. Bu yıl sonuna yetişmesi hedeflenen tünelin açılmasıyla Ortadoğu’dan İran’dan, Kafkasya’dan Doğu Karadeniz’e büyük bir turizm ve ulaşım hareketi başlayacak.

YAYLAYA BETON YIĞINI
Ancak her gelişimin bir de ağır bedeli var. Dik yamaçları teraslar şeklinde yeşil çay bahçeleriyle dolu Karadeniz’in kıyı şeridi yapılaşmadan geçiilmiyor. Düz olan neredeyse her metre kare 15- 20 katlı apartmanlarla dolmuş. Cennetten farkı olmayan Fırtına Vadisi’nde hatta Ayder Yaylası’nda bile beton kamyonları, dev vinçler otel, ev yapmak için sabah, akşam çalışıyor. Aşırı yapılaşma nedeniyle bütün güzeliğinin kaybolduğunu duyduğum için Uzungöl’e uğramadım. Böyle sürerse binilen dallar kesilir yeşil için Karadeniz’e gelen Arap turistler bile gelmez olur.

SIKINTI YOK DENİLİYOR
Karadenizliler yerel ağızla konuşurken ı harfinin üzerine nokta koyup i olarak söylüyor. Örneğin ‘Çayın kralı’ demek yerine “Çayin kirali” diyorlar. Ya da “sıkıntı yok” sözünde ‘ı’ harfleri ‘i’ olarak Karadeniz ağzıyla söylenince insanları gülümseten ifadeler ortaya çıkıyor. Bütün bu deyişler hediyelik eşyaların, kupaların, tişörtlerin bile üzerine yazılıp Karadeniz’in turizmin gelir kalemleri arasına girmiş durumda. Turizm güzel ama Karadeniz’de yapılaşma bu hızla devam ederse ileride çok sıkıntı olur.
Tabii aynı endişe Ege ve Türkiye’nin diğer bölgeleri için de geçerli.