İşsizler ordusu ‘Güven’le yenilir

Hırsızların, kap kaç yapanların sayısı artar. Türkiye’de 16 yıl önce 2001 ekonomik krizi sırasında kadınlar çantalarını kaptıracakları endişesiyle sokaklarda yürüyemez hale gelmişlerdi. İzmirliler de biraz hafızalarını yoklarlarsa işsizliğin arttığı dönemlerde kanun dışı işler ve suç oranlarındaki artışı kolaylıkla hatırlarlar.

Kasım itibarı ile son bir yılda işsizler ordusuna 590 bin kişi daha eklenip, işsizlik oranının yüzde 12.1’e ulaştığı açıklandı. Bunun üzerine hükümet istihdam seferberliği ilan etti. Hem de işverenlere çok özel teşvikler vererek. Ardından iş dünyasından kaç kişiye iş yaratacakları açıklamaları gelmeye başladı. Hürriyet EGE Yazı İşleri Müdürlerinden Adnan Kaya, geçen hafta köşesinde haklı olarak, açıklamaların lafta kalmaması gerektiğini İzmir’de bu işin takipçisi olacağını yazdı.

YA YAPACAK İŞ YOKSA
İstihdam seferberliğinde iyi niyetli çabalara desteğimiz sonsuz. Ancak benim aklıma takılan soru şu. İşverenler ihtiyaçları olmadığı halde sadece seferberliğe katkı için birilerini işe alacaklarsa aldıkları kişilere ne iş yaptıracaklar. Üniversitelerde mikro ekonominin önemli konularından biri ‘Marjinal Fayda’dır. Bu bölümde, ihtiyaç fazlası elemanların iş yerinde verimin ve üretimin düşmesine nasıl yol açtığı örnekleriyle anlatılır.
Yine ekonominin en temel kuralları işsizliğe kalıcı çözümün ancak ekonomik büyümeyle sağlanacağını söyler. Ekonominin büyümesi için önce talep olması gerekir. Talep oldukça üretim artar. Üretim arttıkça da istihdam artar.
İnsanlar önlerini göremedikleri zaman zorunlu ihtiyaç dışındaki alımlarını kısarlar. Son birkaç yıldır Suriye olayları, Rusya krizi, şiddetli terör ortamı ve son olarak FETÖ darbe girişimi gibi olağanüstü olaylar harcamaların kısılmasını yol açtı. Talep azalınca üretim azaldı, işçi alımları durdu. Özellikle turizm sektöründe oteller kapandı, yoğun işçi çıkarmalar oldu. İşsiz kalanlar gelirleri azalınca daha az harcamaya başladı. Bu durum zincirleme olarak diğer sektörleri de olumsuz etkiledi.

SUNİ TENEFFÜS YARAR MI
Şimdi çeşitli mal gruplarında KDV oranlarının sıfırlanması, her işverenin bir işçi alması gibi programlarla kriz aşılmaya çalışılıyor. Ancak bu suni teneffüsün ne kadar başarılı olacağını zaman içinde göreceğiz.
Ancak, asıl çare ekonomiyi doğal yollarla büyütmekten geçiyor. Gerçek büyüme için de Ortadoğu’da savaş halinde, terör bataklığındaki ülke algısının bitmesi gerekiyor. İnsanlar geleceğe güvenle bakabildikleri zaman harcamaya başlar. İşin aslı budur.