Tedbir alırken seli de unutmayalım
Tarih 9 Eylül 2009’u gösterdiğinde Hürriyet’in internet sitesi acı bir haberi manşetten şu cümlelerle duyuruyordu:“Dün Trakya’yı esir alan ve 7 cana mal olan felaket, bugün İstanbul’u vurdu. Marmara Bölgesi, 17 Ağustos depreminden beri ilk kez bu boyutta bir felaket yaşıyor. Pameks Tekstil Fabrikası’na servisle gelen 7 kadın çalışan bir anda sele kapıldı. İkitelli TIR parkında uyuyan 6 şoför uykularında can verdi. İkitelli ve Halkalı’da 8 ceset bulundu. Dün de Çatalca ve Silivri’de 3 kişi hayatını kaybetmişti. İki günde 31 can alan felaket, havalimanına ulaşımı felç etti. 9 kişi ise kayıp...”
Uzmanlar, olağandışı yoğun yağış ve fırtınanın sebebini yine o tarihlerde şöyle açıklamıştı:
“Atmosferin üst seviyelerindeki soğuk havanın, sıcak deniz yüzeyinin etkileşimi sonucu meydana gelen yoğun konvektif fırtınalar, 9 Eylül 2009 sabahının erken saatlerinde doruk noktasına ulaştı ve selin meydana gelmesine yol açtı.”
Teknik tabiriyle yazdım ki bir daha anlaşılsın. Doğa olaylarını engellememizin ve ertelememizin imkanı yok. Tıpkı depremin zamanını bilmediğimiz gibi bir ay sonra ya da yazın ortasında, sonbaharda bir sel felaketi yaşayıp yaşamayacağımızı da kimse bilmiyor.
Bakın dün Şanlıurfa ve Adıyaman’ı bu kez de sel vurdu. Şanlıurfa’da yollar nehre döndü, sel suları araçları sürükledi. Eğitime bir gün ara verildi. Şanlıurfa’da 12, Adıyman’da 2 kişi hayatını kaybetti, 5 kişi aranıyor. Meteoroloji Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Malatya, Mardin ve Şanlıurfa’ya turuncu kodlu uyarıda bulundu.
2009’daki sel sonrasında resmî makamlar felaketin sorumlusu olarak on yıllardır süren plansız yapılaşmayı, dere, göl yataklarına inşa edilen gecekonduları işaret etmişti. Selin zamanını bilmiyoruz ama maalesef dere ve göl yataklarında imarlı-imarsız yapılaşmanın sürdüğünü biliyoruz.
İstanbul’da 2009 yılında yaşanan sel felaketinde yollarda araçlar tamamen sulara gömülmüş kayıpların bir bölümü bu araçlarda verilmişti. Başakşehir, Bağcılar ve Küçükçekmece’de etkili olan sağanak yağış nedeniyle Ayamama, Tavukçu ve Hamam dereleri taşmış, Basın Ekspres Yolu ulaşıma kapanmıştı.
HATALARI MASAYA YATIRMAK LAZIM
Şüphesiz o tarihten sonra derelerde çalışmalar yapıldı, taşmalara karşı önlemler sıkılaştırıldı. Yapılanları artı hanesine yazalım. Ancak yapılmayanları göz göre göre adeta ölüme davetiye niteliğindeki hataları da lütfen masaya yatıralım.
Mesela göllerin yıllar içinde çekilip küçülmesiyle boşalan arazilere kurulan “göl evleri” adındaki siteleri konuşalım. Barajların altına kurulan siteleri, dere yataklarına saçılan gecekonduları, fabrikaları tartışalım.
Suyun önüne katacağı, katabileceği yapıları ne kadar dikkate alıyoruz. Günlerdir yapı denetimini, beton kalitesini, demir sahtekârlıklarını, mimarları, inşaat işçilerini, beton mikserini tartışıyor karot lafını dilimizden düşürmüyoruz. İyi de yapıyoruz.
Peki ya seli, diğer doğal afetleri ne kadar dikkate alıyoruz?
Bakanlıklar, valilikler, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve hatta biz gazeteciler... Lütfen yeni düzenlemeler yaparken, usulsüzlükleri gündeme getirirken deprem dışındaki doğal felaketleri de odağınıza alın. Doğanın şakası, felaketin zamanı yok!
SEL ARAZİSİNE PROJE
- Sadece örnek göstermek amacıyla paylaşıyorum. Yukarıda gördüğünüz üç fotoğraf, Bahçeşehir gölet mevkisinden. İlk fotoğraf 2009’da yaşanan sel öncesinden. Dere yatağı yanındaki göletin çevresi yemyeşil. Selden hemen önce gölet ve dere yatağında yapılaşma başlıyor. 2009’da sel felaketi meydana geliyor. Göletin hemen yanına inşa edilen Prestige AVM, selde gömülüyor ve bir yıl kapalı kalıyor. Selden hemen sonra gölet çevresinde yapılaşma hızla devam ediyor. Prestige AVM’nin yanı başına onlarca restoran ve dükkânın yer aldığı çok büyük bir proje inşa ediliyor. Dikkat çekmek isterim; bu binaların hepsi şu anda dere ve göletin taşmasıyla 2009 yılındaki sel baskınına uğrayan arazinin ortasında yer alıyor. Ve bu restoran ve dükkânları her gün binlerce kişi ziyaret ediyor.
