‘Pasif mühendisler’ ilandan yok edildi

Okumayanlar için özetle hatırlatayım. Yazının konusu; Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği’nin internet sitesindeki ilanlarda “aktif” yani bizzat çalışacak mühendisler arayan şirketlerin yanı sıra “pasif”, yani hiçbir iş yapmayacak, sadece diplomasını kiralayacak mühendisler aranmasıydı. Bu mühendislere 4-6 bin lira aylık ödeyen şirketler sanki onlar denetim işinde çalışmış gibi imzalarını kullanıyordu. İşini layıkıyla yapan şirketler hariç bu firmaların yapı denetimi falan yaptığı yoktu. Yazımdan sonra önemli bir gelişme yaşandı.

Birincisi Yapı Denetim ve Deprem Derneği mühendis arayan şirketlerin ilanlarından “açıklama” bölümünü kaldırdı. İlanlarda dürüst şirketlerin özellikle belirttiği “Aktif çalışacak mühendis aranıyor” ibaresi de kalkmış oldu. Böylece Yapı Denetim ve Deprem Derneği kendince sorunu çözmüştü.

Peki ama ilanlardan özenle yok edilen “aktif, pasif mühendis” ayrımı gerçek hayatta devam ediyor muydu? Söz konusu dernek bu konuda bir pozisyon almış mıydı? Derneğin internet sitesinde konuyla ilgili bir açıklama olmadığı gibi sosyal medya hesaplarından da bir mesaj yayınlanmadı. Pasif mühendis skandalına internet sitesine verilen ilanlar yoluyla aracılık eden, etmek zorunda kalan bu derneğin konuyla ilgili bir açıklaması, tavrı olursa bu sütunlardan duyuracağımın bilinmesini isterim.

Bu arada ilanlardan “aktif, pasif” ibarelerini içeren açıklama sütunu kalktı ama derneğin internet sitesine ilan veren şirketlerin “pasif mühendis” arayışı sürüyor.

“Uygulama denetçisi inşaat mühendisi” ilanı için aradığımız bir şirketin yetkilisinin bunca haber ve yorumdan sonra dün telefonda söylediklerini virgülüne dokunmadan aktarıyorum:

- Bizde yaş haddinden dolayı yeni birine ihtiyaç oluştu. İşimiz biraz acele. Vardı bir elemanımız, yaşa takıldı. Siz şu an başka bir yerde çalışıyor musunuz? 3 bin 250 lira ücret düşünüyoruz ama tabii konuşup anlaşırız. Pek sahada işimiz olmayacak sizinle. Hatta imza için bile sizi yormayız. Yani o olur da, pek sıklıkla olmuyor. Para için siz ne düşünüyorsunuz? Ortada anlaşırız. Biz zaten aktif aramıyoruz dediğim gibi.

Özetle... Pasif mühendis skandalı sürüyor. Bu konuda acil bir şeyler yapılması gerekiyor. Yapı denetimi sistemin olmazsa olmazlarından. Bu sistem düzgün çalışmazsa pasif mühendis çalıştıran şirketlerin denetlediği tüm binalar tartışmalı hale geliyor. Bir kez daha önemle ve ısrarla hatırlatıyorum.

MÜHENDİSLERDEN İKİ FARKLI TEPKİ

- Önceki gün yayınlanan yazımdan sonra mühendislerden de farklı tepkiler aldım. Mail ya da sosyal medya aracılığıyla bana ulaşan mesajları özetlemem gerekirse bir kısım “geç de olsa” konunun gündeme gelmesinden memnundu. Bir kesim ise sorunun “mühendislerin iş bulamamasından” kaynaklandığını, bu yüzden diplomalarını mecburen kiraladığını dile getiriyordu. Mühendislerin iş bulmakta zorlandığı, çok ucuza çalıştırıldığı, aylıklarının ödenmediği ortada. Bu konuyu da tartışmamız şart. Ancak yapı denetiminin kâğıt üzerinde yapılması, ölümle sonuçlanabilecek bir skandalı buraya bağlamamız son derece yanlış olur.

ODA BAŞKANI’NDAN ÖNERİ VAR

- Pasif mühendis skandalını engellemek için ne yapmak gerekiyor? Bunu dün Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB)  İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç’e sordum. Yüzgeç konunun gündeme gelmesinin çok önemli olduğuna işaret ederek özetle şunları söyledi:

- Yapı denetim şirketlerinde çalışacak mühendisler mutlaka kendileriyle ilgili meslek kuruluşları, yani yetkili odalar tarafından belgelendirilmeli. Bu belgelendirme kişinin bilgi ve deneyimine göre oluşmalı. Denetçi dediğimiz kişinin belli bir deneyime sahip olması gerekir. Yeni mezunların sorumlulukları yardımcı niteliğinde olmalı. Belli bir tecrübeden sonra yetkili olmalılar. Kamu veya özel sektörde hiç alakasız bir işte çalışanların emeklilikleri sonrasında hiçbir tecrübeye sahip olmadan sadece diploması var diye “denetçi” olması da son derece yanlış. Mühendislerin meslek eğitimini, sınavlar vs yaptığı işlerle odalar takip edebilir. Bu sayede mühendisler liyakat prensibiyle doğru bir şekilde belgelendirilir. Dünyada da böyledir. 

İkincisi söz konusu mühendislerin ücret belirlemesi ve sözleşmeleri mutlak olarak, meslek kuruluşlarının dip sözleşmesiyle yapılmalı. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) belirlediği asgari ücretin altında olmamalı. Mühendisler şantiyelerde sıkça saldırı ve tacize maruz kalıyor. Kamusal hizmet yaptıkları için kamu görevlisi gibi hakları olmalı. Denetim sistemi iyi kurulur bir denetçi de gerçekten kendi işini yaparsa geliri de iyileşecektir. Böyle bir sistemde yapı denetim firmalarına ödenen ücretlerin de iyileştirilmesi gerekir.

İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç’in önerileri böyle. Pasif mühendis skandalını önlemek için ne yapmak gerektiği her platformda acilen tartışmalı.