Onur Air’e ambargo kalkıyor

Mahdi Shams, taleplerden biri olan yönetim kurulu üyeliğinden ayrılması şartını yerine getirdi ve cuma günü görevinden istifa etti. Diğer iki şartta da uzlaşılması üzerine ABD’nin el koyduğu Onur Air’e ait uçak yedek parçalarını serbest bırakması ve ambargoyu kaldırması bekleniyor.

OBAMA-Ruhani, görüşmesiyle 35 yıl aradan sonra yeni bir döneme giren ABD-İran ilişkileri, ekonomiye de yansımaya başladı. Dubaili işadamı Mahdi Shams’ın ortak olduğu Onur Air’e ABD tarafından uygulanan ambargo kalkıyor. Mahdi Shams’ın İran asıllı olması gerekçesiyle ABD, şirkete ambargo uygulamaya başlamış bu nedenle de uçak yedek parçalarına el koymuştu. Yaklaşık 250 bin dolar bedelindeki yedek parçalar arasında uçak koltuk ekipmanları da vardı.
ABD, Onur Air’e uygulanan ambargonun kalkması için üç şart öne sürdü:

1) Mahdi Shams’in Onur Air yönetim kurulu üyeliğinden ayrılması,
2) Onur Air’in kesinlikle İran’a uçmaması,
3) İran’a sermaye transferi ve uçak başta olmak üzere her türlü malın aktarılmasının kesinlikle engellenmesi.

Bu talepler üzerine cuma günü Mahdi Shams Onur Air yönetim kurulu üyeliğinden istifa ederek resmen ayrıldı. Onur Air, zaten İran’a uçmadığı için 2. madde otomatik kabul edildi. Şirket, daha doğrusu Mahdi Shams, İran’a sermaye veya başka bir aktarımda bulunmayacağına dair taahhüt de verdi. Uzlaşmanın sağlanması ile ABD’nin, Onur Air’e uyguladığı ambargonun sona ermesi ve yedek parçaların serbest bırakılması bekleniyor. Aslında Onur Air filosundaki uçaklar Avrupa malı Airbus olduğu için ABD’nin uyguladığı yedek parça ambargosunun çok fazla önemi yok. Kaldı ki elde tutulan yedek parçaların maddi değeri de çok az. Ancak, Onur Air’in ambargolu bir firma olarak anılması şirketin diğer ülkelerdeki ticari faaliyetleri açısından son derece sıkıntılı bir görünüm yaratıyordu. Böylece Onur Air önemli bir yükten kurtulmuş oldu.
Peki ABD bunu neden kabul etti?

ÜÇ ÜLKEYE KAZAN-KAZAN

Aslında Onur Air’in önünün açılması üç ülkeyi de yakından ilgilendiren bir gelişme. Çünkü bu gelişme, üç ülke için de kazan-kazan formülünün işlemesine aracılık edecek. Dün Habertürk gazetesinde arkadaşım Yuvuz Barlas önemli bir yazıya imza attı. Buna göre önümüzdeki dönemde işadamı Mahdi Shams’ın merkezinde olduğu fon Türkiye’ye yaklaşık 7-8 milyar dolarlık kaynak aktaracak. Ya da başka bir deyişle bu fon Türkiye ile önemli bir mahsuplaşmaya imza atacak. Çünkü Türkiye’nin başta doğalgaz olmak üzere İran’a önemli bir enerji borcu bulunuyor. İran’a uygulanan ambargo nedeniyle bu paranın Tahran’a transferi mümkün değil. Son tedbirler sonrasında Türkiye’nin bunu altın veya diğer emtialarla ödeme şansı da kalmadı. Şimdi Türkiye aslında bu fon ya da fonlar aracılığı ile borcunu ödeyebilecek. Yani Türkiye hem borcunu ödeyecek hem de bu paranın başka ülkelere kaymasına engel olacak. Fon’un Onur Air başta olmak üzere şirketlere satın alma yolu ile aktardığı kaynaklar önümüzdeki dönemde bu şirketlere yapılacak yatırımlar ile devam edecek.
İran ile Türkiye’nin olaydaki kazancını anladık. Gelelim ABD’ye...

YÜKLÜ UÇAK SİPARİŞİ GELİYOR

Onur Air sektördeki diğer oyuncular düşünüldüğünde aslında Türkiye’de küçük bir şirket. Ancak pahada ağır bir yatırım. Çünkü ambargo nedeniyle sıkışmış paranın serbest kalması için çok önemli bir anahtar rolü üstlenecek. Şirket önümüzdeki günlerde tıpkı THY ve Pegasus gibi çok yüklü uçak siparişleri verecek. Bu siparişlerin 7-8 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu da bugünkü fiyatlar üzerinden yaklaşık 50 uçak demek. Onur Air’in böylesine önemli bir sipariş için kapısını çalacağı iki adres var. Birisi Avrupalı Airbus, diğeri ABD’li Boeing. Ben bu siparişlerin önemli bir bölümünde ABD’li Boeing’in tercih edileceğini düşünüyorum. Peki ya siz?

Sami Alan Onur Air’in kokpitinde

ATLASJET’te İcra Kurulu Başkanı olarak görev yaparken sürpriz bir şekilde Onur Air’e transfer olan Sami Alan önümüzdeki dönemde havacılıkta kritik bir rol üstlenecek. Alan THY’de önce danışmanlık yapmış sonra da Gelir Yönetim Başkanlığı görevini üstlenmişti. THY’nin bir alt marka ihtiyacı olduğuna karar verilmesi ile birlikte Anadolu Jet’in kurucu genel müdürü olmuştu. Son bir yıldır Atlasjet’te görev yapan Sami Alan’ın Onur Air’e agresif büyüme planları nedeniyle transfer edildiğini düşünüyorum. Şirkette İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdür olarak görev yapacak olan Sami Alan’ın havacılıktaki tecrübesi nedeniyle Onur Air’e yoğunlaşması
sürpriz olmayacak.

Washington’da görüştü

ABD’nin Onur Air’e uyguladığı ambargo son olarak 16 Eylül’de Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın Washington ziyaretinde de gündeme gelmişti. Çağlayan aralarında benim de bulunduğum gazetecilere Onur Air’e İranlı ortağı nedeniyle ambargo uyguladığını, yedek parçalarına el koyduğunu belirterek, “Sorunu çözme yolunda adım attık. Onur Air’in Türkiye’de saygın bir havayolu olduğunu söyledik. Gerekirse ortaklık yapısını dahi gözden geçirebileceği teminatını da vurguladık”
demişti.