Körfez savaşının galibi vatandaÅŸ!

DÜN Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan’ın, Osmangazi Köprüsü geçiş fiyatının 88.75 TL’den 65.65 TL’ye düştüğünü açıklamasının hemen ardından İDO’nun da Eskihisar-Topçular feribot geçiş ücretinin de tek yön 60 TL’den 45 TL’ye gidiş gelişin ise 100 TL’den 80 TL’ye düşürüleceğine ilişkin bilgiler kulislere sızdı.

Eğer bu bilgi resmileşirse Ulaştırma Bakanlığı’nın açıkladığı indirim kararına feribot işletmecilerinin kayıtsız kalmayacağı da anlaşılmış olacak. Ulaştığım bilgilere göre Osmangazi Köprüsü’nün açılmasıyla, feribot yüzde 45 müşteri kaybetti. Yani müşterinin yüzde 45’lik bölümü yeni köprüye kaydı. Bunların çok önemli bölümünün de otomobiller olduğunu belirtmekte fayda var. Ticari araçlar, maliyet yönünden avantaj sağladığı için köprüden geçmek yerine zaman kaybetseler de feribotu tercih etmeyi sürdürüyor. Köprü ve feribot fiyatlarının karşılıklı aşağıya çekilmesi sonucunda bu tablonun çok da değişmeyeceğini düşünüyorum. Dün art arda yapılan açıklamalar sonrasında ortada bir gerçek var. Köprü-feribot rekabetinden karla çıkan vatandaş oldu.

DEVLETÄ°N GARANTÄ°SÄ° 140 TL

Osmangazi Köprüsü bir yap-işlet-devret projesi. Bu bağlamda devlet işletmeci firmaya her gün için 40 bin araçlık geçiş garantisi vermişti. Bu yılda 14 milyon 600 bin araç ediyor. Araç başına verilen garanti ise 35 dolardı. Ancak her yılbaşı Amerika’daki enflasyona göre garanti fiyatta güncelleme yapılıyor. 2017 itibariyle araç başı garanti ücretin 40 dolara çıkması bekleniyor. 40 dolarlık garanti güncel fiyatlardan 140 TL ediyor. Köprüden geçen araçların 65 TL’si vatandaştan kalan 75 TL ise devletten çıkıyor. Araç geçişi 40 binin altında kalırsa aradaki fark kadar araç için 140 TL’nin tamamını devlet ödüyor. 89 TL’lik fiyat nedeniyle köprüden geçen araç sayısı bazı günlerde ancak 20 bine ulaşmıştı. İndirim ile araç sayısında artış hedefleyen devlet böylece kendi ödeyeceği garanti ücretini azaltmayı hedefliyor. Ancak aynı zamanda feribot fiyatlarının da aşağıya çekilmesi bu senaryoyu biraz güçleştireceğe benziyor.

PARA MI ZAMAN MI

3 Aralık Cumartesi günü Hürriyet’te yayınlanan Vatandaşın Ekonomisi köşesinde İstanbul’dan (Mahmutbey) Gemlik’e iki farklı yoldan gitmenin maliyetini çıkarmıştık. Köprüdeki indirim sonrası feribot fiyatının da ineceği varsayımıyla dün bu analizimizi güncelledik. Ortaya şöyle bir tablo çıktı. Yeni otobanları, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü, Osmangazi Köprüsü’nü kullanıp İstanbul’dan Gemlik’e ulaşmak bize yakıt da dahil 187.3 TL’ye mal olmuştu.

Şimdi bu yolculuğun bedeli 166.25 TL’ye geriledi. Mahmutbey’den Gemlik’e TEM otoyolu, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Eskihisar-Topçular feribotuyla ulaşmanın maliyeti 3 Aralık’ta 103.75 TL olmuştu. Eğer feribot fiyatları resmen 45 TL’ye çekilirse, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün de 2.25 TL zamlandığı düşünülürse şimdi bu güzergahın yakıt dahil toplam maliyeti 91 TL olacak. Otoyollara yüzde 15 zam yapılacağı açıklandı. Devletin ve özel sektörün işlettiği otoyolların yeni fiyatlarıyla ilgili ayrıntılı açıklama yapılmadı. Bu yüzden hesaba katmadığımı belirtmem gerekiyor.

Yeni yollar köprülerden İstanbul’dan Gemlik’e gitmek o günkü koşullarda 2 saat 15 dakika sürmüştü. Benzer koşullarla eski yollar ve feribot ile yaptığım yolculuk ise 3 saat 10 dakika olmuştu. Trafiğin tenha olduğu saatleri tercih etmiştim. Yoğunluk durumunda yeni yolların zaman yönünden daha da avantajlı olacağını hesaba katmak gerekiyor. Zamanı olana da eski yollar ciddi tasarruf sağlıyor.