El yakan pideler

RAMAZAN sofralarının vazgeçilmezi ramazan pidesi bu haftaki Vatandaşın Ekonomisi köşesinin de baş konuğu. 30 gün boyunca alışveriş listesinin en başına yerleşecek olan pidenin Türkiye genelindeki satış fiyatında öylesine farklar var ki.

Sadece fiyatlarda değil. Gramajda da büyük farklılık var. Bir ilde 175 gramlık pide satılırken, başka bir ilde 450 gramlık pide satılabiliyor. Gramaj farklılıkları illerdeki tüketim alışkanlıklarına göre açıklanabilir. Ancak gramaj ve fiyat farkı bu kadar fazla olunca vatandaşın da kafası karışıyor. Ben de il il açıklanan pide fiyatlarını mercek altına alıp doğru bir kıyaslama yapmaya çalıştım. Bunun için önce gramajları eşitledim ve tüm illerde açıklanan fiyatların ışığında 100 gr pidenin aslında kaça satılacağını öğrenmiş oldum. Tabloda da göreceğiniz gibi en pahalı pideyi, 68 kuruşla Bursa, 67 kuruşla Ankara, Samsun, Edirne, Sakarya ve Isparta’daki tüketiciler yiyecek. En ucuz pide ise 40 kuruşla Nevşehir ve Konya’da. Çalışmada sadece pide fiyatlarını açıklayan illeri baz aldığımı söylemem gerekiyor. Ayrıca tam da bu noktada pide fiyatı açıklama konusunda da Türkiye’de bir kaos olduğuna dikkat çekmeliyim.

1 KİLOGRAM 6.6 LİRA

Türkiye’de fırıncıların çatı örgütü olarak Türkiye Fırıncılar Odası gözüküyor. Onların yaptığı açıklamaya göre Türkiye genelinde bir kilogram pidenin 6.6 liradan daha pahalıya satılmaması gerekiyor. Benim yaptığım hesaba göre Bursa, Ankara, Samsun Edirne, Sakarya ve Isparta’da pidenin kilogram fiyatları, açıklanan 6.6 lirayı aşmış durumda.

Federasyonun bu açıklamasının ardından İstanbul için  pide fiyatı belirleyen kurum ise İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İSTESOB) oldu. Onlar İstanbul’da 350 gram pidenin 1.8 liraya satılacağını duyurdu. Ancak İstanbul’da 4 bin fırının sadece 900’ü İSTESOB’a bağlı. Yani belirlenen fiyat bu 900 fırını bağlıyor. İstanbul’da geri kalan fırınlar ise İstanbul Ticaret Odası’na bağlı. İTO’nun da fiyat belirleme yetkisi yok. Bu durumda İTO’ya bağlı olan fırınlar ‘kafasına göre fiyat belirleme lüksüne’ sahip.

MASRAF AYNI FİYAT FARKLI

Sektör temsilcilerine göre bu fırınları Türkiye Fırıncılar Federasyonu’nun da denetleme yetkisi yok. Çünkü bağlı oldukları kurum farklı. Sonuçta federasyonun fiyata karışamayacağı öne sürülüyor. Ancak Türkiye Fırıncılar Federasyonu bu görüşe itiraz ediyor. ‘Kilogram fiyatı 6.6 liraya geçerse müdahale eder, fiyatı yüksek olan fırıncıya ceza kesilmesini sağlarız’ diyor. Ramazan geldi çattı, her kafadan bir ses çıkıyor, ortada pek çok görüş ve farklı fiyat var. Korkarım sonuçta olan vatandaşa olacak. Vatandaş çoğu yerde açılanan fiyatların üzerinde para ödeyerek pide satın almak zorunda kalacak. Üstelik un, maya, su, işçilik, kira gibi maliyetler illere göre bu kadar farklılık göstermezken.... Konunun takipçisi olacağım.

RAMAZANDA ET FİYATLARINDA ARTIŞ BEKLENMİYOR

RAMAZAN ayının gelmesiyle birlikte ‘et fiyatları artacak mı artmayacak mı’ sorusu birden önem kazanır. Bu konuyla ilgili en önemli açıklama sektörün en büyük oyuncularından Namet’in Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Kayar’dan geldi. Tarık Kayar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın politikalarıyla istikrar sağlanan kırmızı et fiyatlarında artış beklenmediğini dile getirdi. Kayar, ramazan’da et fiyatlarının dana kıyma için 33 TL / kg, dana kuşbaşı için 35 TL / kg bandında seyretmesini beklediğini söyledi.

Tarık Kayar, ramazan dolayısıyla piyasada dolaşan et fiyatlarının artacağına dair spekülasyonlara kulak verilmemesini istedi ve, “Uzunca bir süredir yerli üretimi destekleyen Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, et ve et ürünleri sektöründeki sanayicilerin daha rahat pozisyon almasını sağlayacak uygulamalarla, kırmızı et sektöründeki fiyat dalgalanmalarını bertaraf etti. Bakanlığın yerinde politikalarıyla et fiyatlarında istikrar sağlanmış durumda. Namet olarak biz, ramazan ayında satış noktalarındaki fiyatların dana kıyma için 33 TL / kg, dana kuşbaşı için 35 TL / kg civarında seyretmesini ve bu fiyatların ramazan süresince yükselmemesini öngörüyoruz. Bu konuda sektörde yer alan şirketlerin de sorumlu davranması gerekiyor” dedi. Namet Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Kayar’ın açıklamaları böyle. Ramazan ayı umarım Tarık Bey’in beklediği gibi geçer de et fiyatları artmaz.

EN UCUZU HALK EKMEK FABRİKALARINDA 

BU arada bazı illerde belediyelerin iştiraki olan ekmek fabrikaları da pide fiyatlarını açıkladı. Buna göre Bursa Belediyesi’nin ekmek fabrikası BESAŞ, 450 gramlık pideyi 1.5 liradan satışa sunacak. Ankara Büyükşehir Belediyesi Halk Ekmek fabrikası ise 250 gram pideyi 70 kuruşa satacak. İstanbul Halk Ekmek fabrikasının 350 gramlık ramazan pidesi için açıkladığı satış fiyatı ise 85 kuruş.