Bu gidişle halka arzlar yarışa kalacak

Bu yıl rekor Oncosem Onkoloji’nin. 3 Ocak’ta 17.50 TL’den işlem görmeye başlayan Oncosem’e o tarihte 1 TL yatıran yatırımcının bugün 12.5 TL’si var. Hisselerin tavan üzerine tavan yapması ve kısa sürede değerini en azından ikiye katlaması iştah kabartıyor. Bu gidişle bazı halka arzlarda yatırımcı sayısı halka arz edilen hisse adedini geçecek. Bu durumda önce isteyen hisseyi kapacak.

Borsa İstanbul’da son dönemde halka arz rüzgârı esiyor. Dile kolay. Bu yıl yapılan halka arzlara yaklaşık 42 milyon yatırımcı katıldı. Halka açılan şirketler toplam 43 milyar lira topladı. Dahası da var. Verileri inceledim. Yılbaşından bu yana BIST İstanbul Halka Arz Endeksi yüzde 101 değer kazanmış. Yani halka arz edilen hisselere yatırım yapanlar ortalamada parasını ikiye katlamış.

Son bir yılda halka açılan şirketlerinin hisselerinin getirisi ise ortalamada yüzde 316’yı bulmuş. Borsa İstanbul Endeksi ise aynı süreçte yüzde 144’te kalmış. Özetle halka açılan şirketlerin performansı borsayı da ikiye katlamış.

TAVAN ÜSTÜNE TAVAN

Son dönemde ne zaman bir şirket halka arz edilecek olsa talep yağıyor. Satılacak hisse miktarının kat kat üzerinde talep geliyor. Bu yoğun ilginin ardında halka arz edilen şirketlerin borsadaki performansı var. Şirket ilan edilen fiyat üzerinden halka açılıyor, hisse borsada işlem görmeye başlıyor. Arka arkaya her gün tavan fiyata yükseliyor. Borsada hisse senetleri bir günde en fazla yüzde 10 değer kazanıp değer kaybedebiliyor. Yüzde 10 değer kazan fiyat tavan, yüzde 10 değer kaybında ulaşılan fiyat ise taban olarak adlandırılıyor. Halka açılan şirketin hisseleri arka arkaya günlerce tavan fiyata ulaşıyor. Yüzde 100-200 arasında ne zaman ki kurumsal yatırımcılar satışa geçiyor, o zaman değer kazanımı ya duruyor ya da duraksıyor.

YATIRIMCI YAĞIYOR

Yıl başından bu yana yapılan halka arz sayısı 33’ye ulaştı. Aralık ayı sonunda talep toplayan 2 şirketin hisselerinin de ocak ayında işlem görmeye başlamasıyla bu yıl borsa tablolarına şimdiden 34 şirket eklendi. Geride bıraktığımız 8 ay için olağan üstü bir performans. Geçen yılın tamamında 40 şirket halka açılmıştı ve bu halka arzlara 8.7 milyon yatırımcı katılmıştı.  Bu yıl yatırımcı sayısı da 42 milyona fırladı. Halka arzda hisse talep eden yatırımcı sayısı arttıkça yatırımcı başına düşen hisse adedi de azalıyor.

Son olarak halka arz edilen ebebek hisselerine gelen talep nedeniyle yatırımcı başına 232.5 TL değerinde sadece 5 adet (bazı yatırımcılara 6 adet) hisse düştü. Bu gidişle önümüzdeki günlerde bazı halka arzlarda hisse talep eden yatırımcı sayısı halka arz edilen hisse adedini geçecek. Bu durumda devreye bir kural girecek. ‘Önce başvuran hisseyi kapar.’ Yatırımcılar halka arz başladığı anda en azından 1 hisse alabilmek için ekran başına oturup, yarışacak. Daha önce kim talepte bulunduysa 1 adet hisse onun olacak.

8 AYDA YÜZDE 1254 KAZANDIRDI

Halka açılan şirketlerin borsa performansı göz dolduruyor. Bu yıl rekor Oncosem Onkoloji’nin. 3 Ocak’ta borsada 17.50 TL’den işlem görmeye başlayan Oncosem aradan geçen 248 günde (yaklaşık 8 ay)  yüzde 1254 oranında değer kazanıp 237 TL’ye ulaştı. Bir başka deyişle Oncosem’e 1 TL yatıran yatırımcının bugün 12.5 TL’si var. İkinci sıra ise SDT Uzay ve Savunma Teknoloji şirketinin. 4 Ocak 2023’te borsada işlem görmeye başlayan SDT hisseleri aradan geçen 247 günde yatırımcısına tamı tamına yüzde 1123 kazandırdı. Yani SDT hisselerine 1 koyan 11 aldı.

BORSADA ÇOK KAZANMAK KADAR ÇOK KAYBETMEK DE MÜMKÜN

Son dönemde birçok yatırımcı borsa ile yeni tanışıyor. Özellikle halka arzlara ilgi büyük. Hatırlatmamızda fayda var. Tüm halka arzlar yatırımcıya kazandıracak beklentisi içinde olmak son derece yanlış. Tarihsel süreçte bazı halka arzlarların belli bir dönemde yatırımcıya zarar ettiği de olmuştur. Bu nedenle halka arz edilecek şirketle ilgili aracı kurum uzmanlarından yani profesyonellerden bilgi almanız gerekir. Halka arzlar dışında borsadan hisse seçerken de şirketlerin önümüzdeki döneme ilişkin beklentileriyle hareket etmeniz gerekir. Bu nedenle yine profesyonellerden yardım almanız önemlidir. Hiçbir hisse senedi kesintisiz yükselmez. Hisselerin düşüş dönemlerine yakalanırsanız ciddi derecede para kaybına uğrayabilirsiniz. ‘Borsada oynamak’ tabiri de son derece yanlıştır. Hisse senedini alarak bir şirkete yatırım yapmış olursunuz. Şirketlerin mali performans-ları genelde hisse senedi fiyatlarını da etkiler. Bunların neticesinde para kazanmanın yanı sıra kaybetmek de vardır. Ayrıca unutmayın borsa zaman zaman spekülatif hatta manipülatif işlemlere sahne olur. Bu işlemlerin neticesinde de ayır kayıplara uğrayabilirsiniz. Aman dikkat!

HERKES PARASINI KATLAMANIN PEŞİNDE

Halka arz edilen hisselerin tavan üzerine tavan yapması ve kısa sürede değerini en azından ikiye katlaması iştah kabartıyor. ‘Ne kadar hisse alırsam kârdır’ diyen vatandaş borsaya hücum etmiş durumda. Vatandaşların çoğu 500-1000 TL arasında parasını bloke edip hisse talebinde bulunuyor. Halka arzdan payına düşen hissenin bedeli kadar parası tahsil edilip kalanı hesabına iade ediliyor. 300-500 TL’sini hissede tutan yatırımcı fiyat en az 100 arttığında satış yapıyor. Böylece parasını ikiye katlıyor. Daha uzun süre bekleyip risk alan yatırımcı daha da fazla para kazanabiliyor. Piyasada asgari ücretliden yüksek gelirlilere kadar herkesin artık halka arz yatırımcısı olduğuna dikkat çekiliyor.

HALKA ARZ NASIL YAPILIYOR

Bir şirketin paylarının borsada işlem görebilmesi için yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışı yapılır. İşte buna halka arz denir. Hisseleri halka arz edilen şirketler artık halka açık diye tabir edilir. Şirketler finansman kaynağı, likidite, kurumsallaşma, tanıtım ve itibar sağlamak amacıyla halka açılırlar. Halka arz edilen şirketler mecburen daha profesyonel idare edilirler yani kurumsallaşırlar. Aslında son yıllarda kolaylaşsa da halka arz süreci meşakkatli bir yoldur. Halk arz edilecek şirketler önce Borsa İstanbul ve SPK’ya Müracaat eder. Sonra Borsa İstanbul ve SPK uzmanlarınca incelenirler. Sonra halka arz izahnamesi oluşturulur yani fiyat, halka açılacak miktar, ne kadar hissenin küçük yatırımcılara, ne kadarının kurumsal yatırımcılara tahsis edileceği, aracı kurumlar vs. hepsi belirlenir. Daha sonra halka açılacak hisseler için talep toplanır. Kaç yatırımcıya kaç hisse dağıtılacağı belirlenir. Hisseler hesaplara teslim edilir ve halka arz edilen şirketin hissesi borsada işlem görmeye başlar.