Borsanın altın kuralı: Panikleyen kaybeder
Tam da borsa kaptırmış gidiyordu. Hisse senedi piyasasının nabzını ölçen BIST 100 Endeksi 5 bin 700 puanı aşmış artık gözünü 6 bin puana dikmişti ki düşüş başladı. Endeks ard arda gelen ve iki gün süren sert satışlarla dün 4 bin 961 puana kadar geriledi. Ardından piyasa deyimiyle tepki alımları geldi ve bu kez yüzde 2’yi artan yükseliş görüldü. Perşembe günü satışlar o kadar hızlı ve sert oldu ki, iki kez devre kesici devreye girdi. Yani alım satım işlemleri durdu. Endeks günü yüzde 7’yi aşan bir kayıpla kapatmış, özellikle zarardaki yatırımcılar karalar bağlamıştı.
Peki arada neler yaşandı? Niye hızlı düşüş görüldü? Hayır, uzun uzun bazı aracı kurumların sert satışlara rağmen piyasa kapanışının ardından karanlık oda diye tabir edilen zaman dilimindeki milyar TL’leri aşan alımlarından bahsetmeyeceğim. Bu satışların kurallara uyup uymadığı etik olup olmadığı başka bir tartışma konusu. Ben arada yaşananlarla ilgili projektörü küçük yatırımcıya tutacağım.
Daha önceki yazılarımda dikkat çekmeye çalışmıştım. Hisse senedi piyasası oyun yeri değil. Ne yazık ki son dönemde yine “ben de borsada oynamaya başladım” cümlesini çok duymaya başladık. Borsada yıllar süren tecrübeye sahip pek çok aktör var. Yani burasını oyun yeri kabul etmekte ısrarlıysanız bilin ki bu oyunu sizden çok daha iyi oynayan yüzlerce kişi var.
KREDİLİ İŞLEME DİKKAT
Borsa hisse senedi arzıyla talebinin buluştuğu yerdir. Talep hisse senedinin fiyatının yükseltir, arzların yoğunlaşması talepten düşük olması da düşürür. Fiyatı oluşturan temel unsur aslında beklentidir. Borsada beklentiler alınır, gerçekler satılır. Geleceğe ilişkin kar, satış artışı, kar payı oranı vs fiyatı olumlu etkiler. Beklentiler gerçekleştiğinde satışların gelmesi ve hisse senedi fiyatlarının yükselmesi normaldir. Hiçbir hisse senedinin fiyatı sonsuza kadar yükselmez. Bir hisse senedini hangi fiyattan alacağınız kadar hangi fiyata satacağınız da çok önemlidir. Hedef belirlemek, alım satım noktalarını tespit etmek, yatırım yapılan şirketteki gelişmeleri günü gününe takip etmek vs günlük işlem yapmayı düşünüyorsanız çok ama çok önemlidir. Profesyonel yardım almıyor bir aracı kurumdan faydalanmıyorsanız hele de kısa vadeli düşünüyorsanız bence borsadan uzak durmanızda fayda var. Hisse senedi piyasası yerine hisse senedi içeren yatırım fonlarını tercih edebilirsiniz.
Aracı kurumlar hisse senetlerine yatırdığınız paranın ölçüsüne göre size kredi kullandırır. Bu aynı zamanda tehlikenin de başladığı yerdir. Piyasa yükselirken kredili işlemlerden para kazanırsınız. Ama düşüşlerde kaybedeceğinizi hesaba katmaz, özellikle spekülatif hisselerde kredili işlem yaparsanız ana paranızdan bile olabilirsiniz.
DÜŞERKEN DE KAZANIRLAR
Profesyoneller sadece yükselişte para kazanmaz. Düşüşte de para kazanır. Hem de iyi kazanır. Yüksek fiyattan açığa satılan hisse senetleri daha sonra fiyat düştüğünde yerine konulur. Ya da yüksek fiyattan satılan hisse senetleri daha sonra fiyat gerilediğinde yerine koyulur. Aradaki farklar kardır.
Borsada yoktan para kazanılmaz. Piyasaya yeni yatırımcı gelmiyor taze para girişi yoksa birilerini kazanması için birilerinin kaybetmesi gerekir.
KERİZ SİLKELEME
Dönelim son iki gün bazı küçük yatırımcılarının yaşadıklarına. Borsayı düşürecek önemli bir siyasi ya da ekonomik gelişme olmadı. Ama kayıplar hızlanıp düşüşler artınca bazı küçük yatırımcıların ‘daha da düşer zararım artar’ endişesiyle elindeki hisse senetlerini sattığı ifade ediliyor. Risk alıp almamak, zararı göze almak kişinin insiyatifindedir. Ama bazı küçük yatırımcıların elindeki hisseyi ucuza kaptırmasına da piyasada ‘keriz silkeleme’ denir. Son iki üç günlük dalgalanma sırasında yoğun bir şekilde bazı küçük yatırımcıların ‘keriz silkeleme’ olarak tabir edebileceğimiz bir tuzağa düşürüldüğünü üzülerek ifade etmek durumundayım. Keriz silkelemenin üç adımı vardır. Yüksekten satışa başla, paniklet, düşük fiyattan sattır, düşük fiyattan al... Geçmiş olsun. Siz zararına satıp elinizdeki hisse senedini ucuza birilerine kaptırırsınız, çatır çatır yükselirken de çaresiz seyretmek zorunda kalırsınız.
Demem o ki, borsada yatırım öyle çok kolay bir iş değildir. Kar etmek kadar zarar etmek de olağan bir durumdur. Borsa İstanbul son dönemdeki performansıyla parmak ısırttırıyor. İşin uzmanları, hisse senedi piyasasının alternatifinin hala olmadığını söylüyor, yükselişin devam edeceğini ifade ediyor. Birilerinin kazanması için gün gelecek birileri kaybetmek zorunda kalacak. O gün kaybetmemek için önleminizi bugün alın. Yatırımlarınızı profesyonellerle yapın.
