Altına ‘ayar’ verecek sistem geliyor

ALTINDA ‘sahte’ ve ‘sahtekârlık’ haberlerinin ardı arkası kesilmezken bir de son yıllarda kabus haline gelen ‘ayar’ ve ‘gramaj’ problemi yaşanıyor. Kuyumcudan aldığınız gram 24 ayar altın gerçekten 24 ayar mı, yoksa 23.8 ayar mı... Bilme şansınız var mı... Ya daha eksikse... ‘Kuyumcu tanıdıktı...’ ile başlayan o kadar çok hikâye dinledik ki... Anlamayanlar için altının ayarını, kalitesini kontrol etmek çok zor.

Ama yakın gelecekte tüm bu şüpheleri giderecek bir uygulama devreye alınacak. Böylece altında ayardan, gramajdan çalmak da, merdiven altında üretmek de neredeyse imkansız hale gelecek. Gelin ayrıntılara dalalım...

Şubattan bu yana başta altın olmak üzere kıymetli madenlerle ilgili kapsamlı düzenlemeler yapan hükümet, piyasayı baştan aşağıya yeniden dizayn ediyor. Kişilerin satın aldıkları standart işlenmemiş kıymetli madenler ile basılı kıymetli madenlerin standartlarından emin olmasını sağlayacak ve tüketiciyi koruyacak sistem, yakında devreye girecek.

Sistemin adı Kıymetli Maden Takip Sistemi (KMTS). İlgili tebliğde KMTS’nin tanımı “Rafineriler tarafından standart işlenmemiş kıymetli madenler ve basılı kıymetli madenlerin üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri numarası ve benzeri özelliklerinin Darphane tarafından sağlanan benzersiz kodla her bir ürünün üzerine işlendiği ve aynı kodla Darphane tarafından kayıt altına alınan ve izlenen sistem” diye yapılıyor.

BİLEZİK, YÜZÜK KAPSAM DIŞI

KMTS, tüm basılı kıymetli madenler ve standart işlenmemiş kıymetli madenler kapsamındaki altın, gümüş, platin, paladyum ve Darphane tarafından belirlenecek diğer ürünleri kapsıyor.

Bu düzenlemelerde konu olan altın ise sadece yatırım amaçlı kullanılan 24 ayar külçe altın. Bu kapsama gram altınlar da giriyor. Ancak bilezik, yüzük gibi işlenmiş takı için kullanılan 22 ayar 18 ayar altınlar düzenleme dışında.

Peki bu sistem ne zaman devreye girecek?

Usul ve esaslarla ilgili taslak tebliğ hazırlandı, Darphane’nin internet sitesinde yayınlandı. Piyasada 2024 yılı başında devreye alınması bekleniyor.

MERDİVEN ALTI ÜRETİME SON

Kıymetli madenlerle ilgili yapılan düzenlemeler oldukça kapsamlı. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’da Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ile piyasada gram altın, reşat altını, hamit altın olarak tabir edilen ürünler için ‘basılı kıymetli maden’ tanımı yapıldı. Kıymetli madenlerle ilgili yayınlanan tebliğ ile de başta Türkiye’de alım satıma konu olabilecek işlenmemiş kıymetli madenlerin ve basılı kıymetli madenlerin standartları, kimlerin piyasaya sürebileceği belirlendi.

Tebliğe göre söz konusu kıymetli madenleri sadece Türkiye’deki onay süreçlerini tamamlamış rafineriler ve Darphane üretebilecek. Eskiden kendi imalathanesinde imal edip satanlar vardı. Artık merdiven altı üretim yapılamayacak.

SİSTEMİN KİLİDİ GÜVENLİKLİ ETİKET

KMTS’nin en önemli bileşenlerinin başında güvenlikli etiket geliyor. İki farklı ambalajda güvenlikli etiket uygulanacak. Buna göre 0.5-100 gram ürünler, kart ambalaj içine konacak. Güvenlikli etiket kart ara katmanına yerleştirilecek. 100 gram üzeri ağırlıktaki ürünler ise, dayanıklı şeffaf malzemeli bir ambalaj içine ürün sertifikası ile konacak. Ürün sertifikası üzerinde güvenlikli etiket ve kod bulunacak.

Rafinerilerce üretilecek standart işlenmemiş kıymetli madenlerin saflık ayarının altın için en az binde 995 (995/1000) olması zorunluluğu getirildi. Eskiden ne yapılıyordu? Binde 995 saflık ayarı yerine binde 994 veya daha düşük yapabiliyordu. Sadece ayarla oynanmıyor, gramajla oynanıyordu. Örneğin 100 gram altın diyor ama aslında 99.8 gram yani 0.2 gram eksik satıyorlardı.

EMANET

SON dönemin dikkat çeken iş insanlarından biri Mehmet KALYONCU... Kendi işleri dışında, Türkiye Tasarım Vakfı’nın ve Türkiye’nin gayrimenkul platformu olarak konumlanan GYODER’in başkanlıklarını yapıyor. Kendisini iş insanı, mimar ve sivil toplum gönüllüsü olarak tanımış, çeşitli vesilelerle sohbet etme şansı bulmuştum ama açıkçası müzikle uğraştığını, besteci olduğunu hiç bilmiyordum.

Geçtiğimiz pazar, Cumhuriyetimizin 100. yılına ithafen bestelediği “Emanet” adlı eseri, Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Salonu’ndaki Gala gecesinde dinleme fırsatı bulduk.

Şef Kerem Esemen yönetimindeki İstanbul Film Müzikleri Orkestrası’nın konseriyle başlayan Gala’da “Emanet” için hazırlanan video klip gösterildi. Ardından Mehmet Kalyoncu, sözü ve müziği kendisine, düzenlemesi Esin Aydıngöz’e ait eserini piyanoda seslendirdi.

Kalyoncu’nun bestesinin 100. yıla ithaf edilen diğer eserlerle birlikte gelecek nesillere aktarılacağına eminim. Kalyoncu’nun gecedeki konuşmasından şu bölümü de aktarmak isterim:

“Emanet parçamla ilgili mayıs ayında çalışmalara başladığımda şu düşünceyle kendimi karşı karşıya buldum, “Ülkemizde bunca besteci varken, bu iş bana mı kaldı?” Bugün hâlâ “Bu iş sana mı kaldı diye soran olduğunda, “Evet bana kaldı diyemem. Bunun kararını sizler dinleyenler verecektir. Ama şunu söyleyebilirim; Ben hayalime ve emanetime sahip çıktım. Cumhuriyete inanmayan, onu anlamayan, hissetmeyen birisinin bunu müzikle anlatması mümkün olamaz. Bize hissetmek nasip oldu, hissimizi birbirimizle paylaştık ve sizlerin beğenisine sunduk umarım hislerinize tercüman olmuşuzdur.”