500 milyar dolarlık ihracatın formülü

Türkiye’nin tanıtımı için milyonlarca dolar harcasak bu kadar başarılı olamazdık. Kadınlarımızla ne kadar gurur duysak, onlara ne kadar teşekkür etsek az... Bu milli başarıdan feyz alarak bir konuda daha adeta milli seferberlik duygusuyla hareket etmemiz gerektiğine dikkat çekmek isterim.

Yılın ilk 8 ayında ihracatımız 164.9 milyar dolar oldu. Ticaret Bakanı Ömer Bolat 2023 yılı için Türkiye’nin ihracat hedefini 385 milyar dolar olarak açıklamıştı. Gidişat bu hedefin tutabileceğini gösteriyor. Peki ya daha fazlası mümkün mü? Türkiye’nin önümüzdeki birkaç yıl içinde 500 milyar dolarlık ihracatı yakalaması hatta aşması olası mı? Kesinlikle evet. Bunun için önümüzde büyük bir fırsat var. Ama sıkı bir hazırlık döneminden geçmemiz şart. Kamu ve özel sektörün zaman kaybetmeden kolları sıvaması, mevzuat, teşvik, planlama, denetim gibi evreleri adım adım hayata geçirmesi büyük önem taşıyor. İhracatçı ülkeler arasındaki yeni yarışın kilit noktası karbon ayak izi olacak.

ÖNCE MALİYET SONRA AVANTAJ

Karbon ayak izi, bireylerin veya kuruluşların çevreye ne kadar karbondioksit bıraktıklarını gösteren ölçü. Karbon ayak izi, iklim değişikliği ve çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik önemde. Çünkü bizim yani insanların çevreye olan etkisini anlamamıza yardımcı olduğu gibi karbondioksit salımını azaltmaya yönelik çözümler geliştirmemizi de sağlıyor. Üstelik bunu yaparken başta ortaya çıkan maliyet artışları olsa da bir süre sonra önemli tasarruf avantajları da sağlıyor.

Sınırda karbon vergisi, ihraç ürünlerin üretim sürecinde yayılan karbon emisyonları hesaba katılarak, bu ürünlerin ithalatında ek bir vergi veya ücret uygulamasına deniliyor.

TÜKETİCİ TERCİHİ YÖNELECEK

Sınırda karbon vergisi, çevre dostu üretimi teşvik etmek ve karbon salımını azaltmayı odağına almış durumda. Böylece düşük karbon salınımına sahip ürünler teşvik edilirken yüksek karbon salınımına sahip ürünler daha maliyetli hale getiriliyor ve tüketicilerin tercihleri de yönlendiriliyor.

AVRUPA İLK KITA OLSUN HEDEFİ

Avrupa Birliği (AB) Yeşil Mutabakatı, Paris İklim Antlaşması hedefi olan sıcaklık artışını 2°C derecenin altında tutma planının bir parçası. AB Yeşil Mutabakatı ile dünyada sera gazı emisyonlarının salımının azaltılmasına yönelik adımlar atıldı. Yeşil Mutabakat ile AB ülkeleri karbon emisyonlarını 2030’a kadar 1990’a göre yüzde 55 azaltmayı, 2050’ye kadar ise karbon nötr ilk kıta olmayı hedefliyor.

FATİH BİROL’DAN HAZIRLIK UYARISI

Haziran ayında Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol ile görüşme fırsatı bulmuştuk. Devlet başkanları düzeyinde konunun takipçisi olan Fatih Birol Avrupa’nın Sınırda Karbon Vergisi’ni çok kısa bir süre içerisinde uygulamaya başlayacağına dikkat çekmiş ve uyarmıştı:

“Avrupa ile işbirliği içinde olan diğer tüm ülkelerin de Sınırda Karbon Vergisi uygulaması kapsamında süreçlerini sürdürülebilirlik açısından ele alması elzem.”

Fatih Birol Türkiye’nin ihracatının yüzde 50’ye yakını Avrupa ülkelerine yaptığına da dikkat çekmiş ve Türkiye’nin de bu konuda ivedilikle somut adımlar atması gerektiğine vurgu yapmıştı.

Zaman su gibi akıyor. Hem kamunun hem de özel sektörün bu konuyu öncelikli hale getirmesi çok önemli. Karbon ayak izi ve sınırda karbon vergisi ile ilgili yapılacak her düzenleme, alınacak her tedbir sadece ihracatçımıza katkı sağlamayacak, aynı zamanda Türkiye’nin rakip ülkeler karşısında öne geçmesine de katkı verecek. Konuyu gündemimizde tutmaya devam edeceğiz ama bugünü iki kelimeyle özetleyebiliriz... Hızlanmamız şart...

AB SÜRECİ İŞLEMEYE BAŞLADI

AVRUPA Birliği’nde (AB) Sınırda Karbon Düzenlemesi süreci işlemeye başladı. Bu süreç, Paris Anlaşması ve buna bağlı Avrupa Yeşil Mutabakatı’na (Europe Green Deal) dayanıyor. AB tarafında ülkelerden, 2050 yılına kadar karbon salınımının nötr olması hedefini bağlayacak şekilde AB müktesebatına dahil olunması isteniyor.

Emisyon azalımı önlemleri nedeniyle, yoğun enerji üretiminin AB sınırları dışına çıkması çok muhtemel. AB ekonomisinin negatif etkilenmesinin önlenmesi için “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması” (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM) hayata geçiriliyor.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması Yönetmeliği (CBAM) ve Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemi (AB ETS) 16 Mayıs 2023 tarihinde AB Resmî Gazetesi’nde yayınlanıp yürürlüğe girdi.