1800 MHz'de strateji savaşı

Turkcell tek teklifte şok bir fiyat verip en yüksek paketi kaptı. Avea’nın elinde 1800’lük frekanslar bulunduğu için 2. pakete asılmayacağını düşünen Vodafone ise beklemediği bir rakiple karşılaşıp ikinci paketi de alamadı.

OH nihayet bitti. Gerçi burası Türkiye birileri yine fikir değiştirebilir o yüzden temkinli olmakta fayda var ama 4.5G ihalesi tamamlandı. GSM operatörlerimizin artık dizi dizi frekansları var. Bu frekanslar üzerinden video transferi de dahil teknolojiyi daha hızlı kullanmamızı sağlayacaklar. Ayrıca farklı sektördeki şirketler de 4G hizmetiyle teknolojiyi daha yüksek seviyede kullanabilecek. Vatana, vatandaşa hayırlı olsun.
Geçtiğimiz yıl 4G olarak yola çıktığımız ancak Cumhurbaşkanımızın ‘Bunun 5G’si çıkacaksa niye 4G’si ile uğraşıyoruz’ eleştirisi üzerine durduğumuz, sonrasında 5G’nin daha çıkmadığını fark edip Cumhurbaşkanımızı da haksız çıkarmamak için arasını bulup 4.5G’sini icat ettiğimiz geniş bant ihalesi son dönemin gündemi en çok meşgul eden olgularından biriydi.
Öncesinde çok şey yazılıp çizildi. Böylesine büyük bir ihaleyi görev süresi dolan ancak bir sonraki kurulana kadar görev başında kalması gereken bir hükümetin gerçekleştirmesi de seçim öncesi yapılıyor olması da çok eleştiri aldı. Ancak bu kez erteleme gelmedi.
Bu konuda uzman görüşlerine dayalı birçok analiz yazdım. Dün de konunun ehli isimlerle konuştum. Öncelikle hakkını vermek lazım. Önceki gün gerçekleşen ihale hem rekabet açısından hem de devlete getirisi bakımından son derece başarılı bir ihaleydi. Devlet yıllardır havada yer alan, gözün görmediği ancak teknoloji açısından olmazsa olmaz bir değeri KDV dahil tamı tamına 3.9 milyar Euro’ya sattı.
Hem de bu kadar karmaşa arasında. Peki devlet açısından bu kadar başarılı geçen bir ihale acaba GSM şirketleri açısından nasıldı. Gelin ortaya çıkan sonuçlara göre yorumlamaya çalışalım.
Önce satılan frekansların ne işe yaradığını hatırlatalım. Devlet elindeki 800, 900, 1800, 2100 ve 2600 MHz’lik boş frekansları satışa çıkardı. Bu frekansların küçük olanları yani 800 ve 900 MHz’lik olanlar çok önemli. Çünkü frekanslar küçüldükçe kapsadığı alan artıyor. Yani 800 ve 900 MHz frekansa sahip olan bir GSM operatörünün bir baz istasyonuyla kapsadığı alan için 2600 MHz’lik frenkanstan hizmet veren GSM operatörün çok daha fazla sayıda baz istasyonu kurması gerekiyor. Hatırlarsanız geçmişte bazı operatörler için ‘çekmiyor’ deyimini çok fazla kullanırdık. İşte bunun en önemli nedeni hizmetin verildiği frekanslardır.

AVEA SÜRPRİZ YAPTI

İhalenin şirketler açısından nasıl geçtiğine geri dönersek. İhale öncesi Avea’nın en büyük dezavantajı elinde yeterli miktarda 800 ve 900 MHz’lik frekans olmamasıydı. Bu da Avea’nın özellikle kırsal bölgelerde daha kaliteli hizmet vermesine engel oluyordu. İhale sonrasında Avea’nın elde ettiği frekanslarla önemli bir avantaja kavuştuğunu söylememizde fayda var. Türk Telekom grubu son dönemde yeni bir yapılanmaya gitti. Tepe yöneticileri geçtiğimiz günlerde kapsamlı bir söyleşi vererek bu yapılanmayı Hürriyet okurları ile paylaşmıştı. Avea’nın elde ettiği frekanslara bakınca Türk Telekom grubunun bireysel ve kurumsal yapılanmasında mobil teknolojileri önemli bir silah olarak kullanacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu yüzden Avea için aslında ihalenin sürpriz şirketi dememiz yanlış olmayacak. Abone sayısıyla orantıladığımızda Avea’nın ihaleden aldığı frekans oranın yüksek olması dikkat çekiyor. Bu, önümüzdeki dönemde şirketin pazarda öncelikle ikinciliği elde etmek için yoğun bir rekabete gireceğinin sinyali olabilir.

TURKCELL SİLAHLARI KUŞANDI

İhalede satılan frekansların yarısını yakınını alan Turkcell’e gelince... Şirket pazarın lideri durumda. Mevcut pazar paylarına bakılınca şirketin ihaleden aldığı frekans oranıyla örtüştüğü görülüyor. Şirket ihale sonrasında elde ettiği frekansları devreye soktuğunda yeni teknoloji ile birlikte pazardaki diğer şirketlerle arayı açabilecek avantaja sahip. Genel Müdür Kaan Terzioğlu geçtiğimiz aylarda gazetelerin ekonomi müdürleriyle bir araya geldiğinde önümüzdeki dönemde televizyonun kendileri için önemli bir faktör haline geleceğini söylemişti. Ben 4G’nin devreye girmesiyle birlikte Turkcell’in televizyon yayıncılığında çok büyük sürprizlerle tüketicinin karşısına çıkacağını düşünüyorum. Hem bu hedef hem de abonelerine daha hızlı bir 4G hizmeti sunmak için şirket yeterince silah kuşanmış durumda.

VODAFONE NEDEN ASILMADI

İhalede beni en çok şaşırtan şirket ise Vodafone oldu. Açıkçası Turkcell ile arayı kapatmak için 4G’nin Vodafone için önemli bir şans olduğunu düşünüyordum. Bu teknolojiye sahip olmak isteyen yeni aboneleri hedeflemek, eldeki abonelere de kusursuz hizmet vermek için Vodafone’un ihalede daha agresif olmasını bekliyordum. Vodafone’un ki bir stratejiyse elde ettiği frekansların yeterli olacağı düşünülmüş olabilir. Türkiye’de alışılmadık bir rekabet yaşayan şirketin İngiltere’deki merkeze bağlı olduğunu, nihayetinde bütçeyi buradan aldığını da unutmamak gerekiyor. Belki de ihalede oluşan yüksek fiyatlar nedeniyle Vodafone elini sıkı tutmuş olabilir. Ancak yine de yeni frekanslar ve global Vodafone’un tecrübesi şirketi Türkiye’deki 4G yarışında avantajlı kılacak.

İHALENİN KOPTUĞU AN

Bu yazının başlığındaki 1800 Mhz’deki kırılma anına gelince. Önceki gün gerçekleşen ihale şirketler açısından aslında bir bakıma satranç oyunu gibiydi. Başta kıymetli olan 800 ve 900 Mhz’lik frekanslar satıldı. Burada sürpriz yoktu. Her üç operatör de 800 MHz’den 20’şer frekans aldı. 900 ise ihale öncesinde tahsis edildiği şekilde dağıldı. 15.2 MHz Avea’nın, 2.8’er MHz ise Vodafone ve Turkcell’in oldu. Asıl yarış ise 1800 MHz’de başladı. 59.6’lık en yüksek frekans sayısına sahip 1. pakette Turkcell sürpriz bir hamle yapıp muhammem bedelin çok üzerinde bir teklif verdi. Belli ki diğer iki operatör böyle bir teklif beklemiyordu. 430 milyon Euro’luk teklifin üzerine çıkan olmayınca, Turkcell bu paketi kaptı. Bu aşamada özellikle Avea’nın elinde 1800’lük frekanslar olduğunu bu yüzden ihaleye asılmayacağını düşünen Vodafone’un ikinci paketi alma hesabı yaptığını düşünüyorum. Ama hiç de öyle olmadı. 40 frekanslık ikinci paket için Avea Vodafone ile kıyasıya kapıştı. İpi 310 milyon Euro ile Avea göğüsledi. Vodafone’a ise 20 frekansa sahip 3. paket kaldı. 1800 MHz’lik frekansları kapsayan bu ihalede ortaya çıkan tablo aslında ihalenin genel gidişatının da ipucunu veriyordu.