Aydınlardan anayasa tartışmasına önemli katkı

* Bu hafta başında kamuoyuna açıklanan ve ülkenin önemli aydınlarının imzalarını taşıyan bir bildiri, şimdiden ortalığı kaplamış olan toz bulutunun içinde mevcut tartışmaya soğukkanlılıkla ve sağduyu çizgisinde yaklaşan yol gösterici bir belge olma niteliği taşıyor.

Bildirinin altında 227 imza yer alıyor. Önemli bir bölümü demokrat-sol çizgiyi temsil eden isimler. Aralarında Disk Genel Başkanı Süleyman Çelebi, TMMOB Genel Başkanı Mehmet Soğancı, KESK Genel Başkanı Sami Evren gibi sendika ve meslek örgütleri liderleri ile 200’e yakın kadın örgütünü bir araya getiren Anayasa Kadın Platformu’nun sözcülerinden Hülya Gülbahar ve Ka-Mer Başkanı Nebahat Akkoç gibi sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de yer alıyor.

EN GENİŞ MUTABAKATLA ÇIKMALI

Bildirideki imzaların büyük bir bölümü geniş bir yelpazeye yayılan öğretim üyeleri ile yazar, gazeteci, edebiyatçı ve sanatçılara ait. Bunlar arasında Prof. Tosun Terzioğlu, Prof. Ayşe Erzan, Prof. Şevket Pamuk, Prof. Çağlar Keyder, Oya Baydar, Osman Kavala, Necmiye Alpay ve Pınar Selek ilk bakışta göze çarpan isimlerden bazıları. 

* Bildiri, anayasa tartışmasına bütüncül bir yaklaşımla eğiliyor ve 12 Eylül darbesinin ürünü olan Anayasa’nın bütünüyle değiştirilip, eşitlikçi, özgürlükçü, demokratik bir anayasa yapılmasını, Türkiye’nin demokratikleşmesinin “temel ihtiyacı” olarak gösteriyor.

Yeni anayasanın yöntem olarak da “tüm siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının aktif olarak katılacağı, en geniş mutabakatı hedefleyen demokratik bir süreçle oluşturulması” isteniyor bu bildiride.

* Metinde, “Anayasa değişikliklerinin yukarıdaki hedeflere ulaşmaya hizmet edecek ve toplumda siyasi kutuplaşma ve gerginliği artırmayacak süreçlerle gerçekleşmesi gerektiğine inanıyoruz” deniliyor.

ÖNCE TBMM’DE DAHA DEMOKRATİK TEMSİL

Bildiri, önceliği daha demokratik bir seçimle TBMM’de daha demokratik bir temsil imkanının yaratılmasına veriyor ve bu çerçevede Meclis’ten şu alanlarda öncelikli düzenlemeler yapılmasını istiyor: 

* Seçim barajının kaldırılması, hazine yardımının adil bir şekilde dağıtılması, seçim harcamalarını denetim altına alarak şeffaflaştıracak düzenlemeler yapılması, dokunulmazlıkların kaldırılması, siyasi etik yasası çıkartılması, ordu güvenlik ve yargı mensupları dışında kamu görevlileri ile ilgili siyaset yasağının kaldırılması...
İlginç olan bir nokta, parti kapatmanın zorlaştırılması için kısmi anayasa değişikliğine de yeşil ışık yakılıyor olması. Ayrıca seçim yasasındaki antidemokratik sınırlamaların da kaldırılması talep ediliyor. Bununla, Türkçe dışında propaganda yasağının kastedildiği tahmin edilebilir. 

* Öncelikli anayasa değişikliği talep edilen bir diğer alan da kadınların eşit siyasi temsili için pozitif ayrımcılığı içeren bir düzenleme yapılması.

BAĞIMSIZ, FARKLI BAKIŞIN ÖNEMİ

Bildiri, bu haliyle yöntem ve kısa dönemli öncelikler ve kapsam bakımından hükümetin yaklaşımından önemli ölçüde ayrılıyor. Hükümet tutumu ile örtüşen alanlar, parti kapamanın zorlaştırılması ve kadınlar için pozitif ayrımcılık başlıklarında ortaya çıkıyor.

Aydınlar tarafından açıklanan bu bildiri, hükümet ile açıklanan pakete kategorik bir şekilde karşı duran muhalefetin oluşturduğu çatışma ekseninin de dışına çıkan, bağımsız, farklı bakışların da olabileceğini göstermesi itibarıyla mevcut tartışmaya değerli bir katkı sağlıyor.

* Bu metin, ayrıca, iktidara mesafeli çizgide duran bir aydın çizgisinin sesinin yükselmeye başladığını göstermesi bakımından da ayrıca önem taşıyor.

Bildirinin tam metni ve imzacıların listesi