Uzaklarda olanlar ve piyasalar

Salih NEFTÇİ

Bugünlerde dünyanın ücra bir köşesine gidin, piyasalara bakın. Hep aynı olayın izlendiğini göreceksiniz:

Brezilya gereken tedbirleri alacak mı? Brezilya'da ani bir devalüasyon tehlikesi ortadan kalkacak mı?

Türkiye ile Brezilya'nın fazla bir ticari ilişkisi yok. Ama bizde de bu konuşuluyor, dün piyasalarda gençler Brezilya'daki olası gelişmeler konusunda tahminler yapıyorlardı.

DEĞİŞEN TAVIR

Oysa daha bundan yedi-sekiz ay önce durum çok farklıydı. Tanık olduğumuz bazı gelişmeleri okurlara aktaralım.

Türkiye piyasaları o zamanlar bir spekülatif hareketin içindeydi. Fiyatlar yukarı gidiyor, iyi paralar kazanılıyordu.

İki riski yazılarda ele almaya karar vermiştik.

Birisi Çin idi. (‘‘Dikkatli izlenmesi gerek...’’)

Diğeri Rusya. (‘‘Bizi ciddi biçimde etkileyebilir.’’)

Bu yazıları yazdığımız günlerde piyasalarda bazı gençler şaşırmışlardı. Çeşitli tepkiler almıştık:

‘‘Bizle ne ilgisi var?’’

Oysa şimdi geriye baktığımızda bu riskleri o zamanlar yeteri kadar vurgulamadığımız için kendimize sitem ediyoruz. Dünya öyle bir hale geldi ki bizim piyasaların bugünlerdeki işi kara kara düşünmek.

Brezilya'da neler olacak?

Rusya kapı komşusu. Çin sınırı Türkiye'ye uçakla 6-7 saat.

Brezilya ise 14-15 saat gibi bir şey olmalı.

EVET, NE OLACAK?

Buraya kadar geldikten sonra, biz de gençlere katılıp soruya cevap vermeden geçmeyelim.

Brezilya'nın IMF'den 30 milyar dolar para alacağı söyleniyor. Ama IMF de Rusya'da yaptığı yanlışı tekrarlamak istemiyor. Brezilya'nın gerekli tedbirleri alması beklenecek. Para ondan sonra verilecek.

Bu nedenle kesin karar gecikiyor.

Oysa bu gecikme Brezilya piyasalarını tedirgin edebilir. Brezilya'yı her gün terk eden döviz miktarı artarak devam edebilir. Yani ortada bir risk var.

Ama bu arada iki de soru soruluyor.

Brezilya'ya verilecek para 30 milyar dolara ulaşır mı?

Ve... Elbette esas soru:

IMF paketi durumu kurtarır mı?

SONUÇ

Biz Brezilya'ya verilecek paranın, 30 milyar doların üzerine çıkabileceğini düşünüyoruz. IMF sağ gösterip sol vurmaya çalışabilir. Piyasaların beklediği miktarın üzerinde bir meblağ açıklanır. Piyasa psikolojisi değişir.

Olasılığı yüksek bir senaryo... Kısa vadede çalışır.

İkinci sorunun cevabı ise şimdilik belirsiz. Çünkü Brezilya'da esas sorun kur politikası. Paket açıklandığında bu konuda alınan tedbirleri görmek gerekiyor.