Siyaset ve büyüyen sorunlar

Salih NEFTÇİ

Elbette hükümetin ve diğer açıdan da muhalefetin başarılı olduğu noktalar var. Örneğin, eski bazı hükümetler iktidarda bulunsaydı çeteleşme konusunda şimdi sağlanan ilerlemeler gündemde bile olmazdı. Muhalefetin görevi de eleştiride bulunmak. Bunu da yapıyor.

Ancak siyasetçiler bu olumlu noktalara rağmen bir hayal kırıklığı daha yaratma döneminin başında olabilirler.

Bizi en çok endişelendiren ‘‘reel üretim ve ihracat’’ konusundaki gelişmelerin siyasetçinin gündeminde bile olmaması. İster muhalefet ister iktidar.

Oysa bu reel gelişmeler piyasalarda gündemin ilk sırasına çıkıyor.

REEL FAİZLER

Reel faizler bundan yıllarca önce de yüzde 35-40'ları görmüştü.

Ancak o zaman bu gelişme dövize yönelmeyi durdurmak için Merkez Bankası'nın içeride yaptığı operasyonların bir sonucuydu.

Dövize gelen talep yavaşlayınca Merkez Bankası'nın faizleri indirmesi nispeten kolaydı.

Ne de olsa faizleri yükseltmiş olan kendisiydi.

Oysa bu sefer öyle değil.

Reel faizlerdeki yükselme büyük çapta uluslararası piyasalardaki gelişmelerden kaynaklanıyor.

KREDİ SIKINTISI

Bir kere uluslararası piyasalarda bir kredi darlığı var. Bu sorun ratingi iyi olan kurumlardan çok düşük ratingli dolayısıyla yüksek riskli borçlular için geçerli.

Uluslararası büyük bankalar ratingi düşük kurum ve devletlere verdikleri borçların miktarını aşağı çekme kararını almış bulunuyorlar.

Bu arada riskli borçluların ödediği faiz de yükseldi. (Son haftalarda bu olumsuz gelişme kısmen hafifledi.)

Yani bir yıl öncesine kıyasla ve riskinize göre, hem daha az kredi almak zorunda kalıyorsunuz, hem de ödediğiniz faiz daha yüksek oluyor.

Türkiye'de reel faizlerin yukarı gitmesinin bir nedeni bu. Çünkü Türkiye ekonomisinin hava borusu dışarıdan alınan krediler.

İşte bu nedenlerle Merkez Bankası'nın faizleri istediği anda düşürmesi zor.

İÇERİSİ

Bu arada geçen hafta tanık olduğumuz gibi faizleri yükselten nedenler arasında iç siyasi gelişmeler de var. Ama siyasi gelişmelerin nereye gideceği belli değil. Bu konuda bir şey söylememiz zor.

Ama içeriden önemli bir diğer gelişmeye işaret edebiliriz.

İçerideki önemli gelişmelerden birisi, Ankara'nın ihracatçının sorunlarına büyük çapta ilgisiz kalması. Biz bu sektörde, son aylarda yavaş yavaş, son haftalarda da hızla artan sorunlara karşı alınan somut ciddi bir tedbir göremiyoruz.

SONUÇ

Piyasalardaki gelişmeleri etkileyen unsurlar artık spekülatif değil.

Reel ekonomideki gelişmelerden kaynaklanıyor.

Güney Kore'den Brezilya'ya ülkeler reel ekonomi konusunda önemli bir değişimden geçerken siyasetçilerimizin değişim konusuna ilgisiz kalmaları son derece tehlikelidir.