Hepimiz swap'çı, forward'cı olduk

Salih NEFTÇİ

Ankara'nın faize vergi konusundaki ısrarı kamu gelirlerini sonunda ne kadar artırır bilmiyorum.

Ama öyle görünüyor ki piyasadaki gençlerden tutun...

...köşe başındaki bakkala kadar sonunda hepimizi swap'çı veya...

...forward'cı yapacak...

Beklenmedik, ilginç bir gelişme. Türkiye toplumunun şaşırtıcı uyum sağlama yeteneği.

YILLARIN ÇABASI

Okurlar piyasa dışında olduklarından izlememişlerdir. Bundan dört-beş yıl önce bizim piyasa profesyonellerine forward, swap ve opsiyon dersleri vermeye başlamıştım.

Amacım bu enstrümanları bizim piyasalara tanıtmak, bu enstrümanlarla ilgili matematiksel modelleri tartışmak ve kurumları Türkiye'de fazla kullanılmayan ‘‘hedging’’ gibi yeni stratejilere yöneltmekti...

Epeyi de uğraştım.

İlk başlarda bir ilgi vardı. Opsiyonları vs. tartışırdık.

Sonra Çiller dönemi geldi.

Haydi! Herkes bonoya...

BONO DA BONO

Forward?

‘‘Beni ilgilendirmez, bugün ihale var!’’

Opsiyon?

‘‘Git başkasına anlat. Bizim sanayiciler kullanmaz!’’

Faiz swap'ı?

‘‘Ne o öyle? Burası Türkiye hoca. Aman unutma.’’

Kısacası ne yaptıksa işe yaramadı.

Kurumlar, ‘‘Bono da bono’’ dedi.

Bireysel yatırımcı ise riskleri gördü. Repoyu yeğledi.

Forward'lar, opsiyonlar son yıllarda hep üvey çocuk olarak kaldı. Hele swap'lar...

Dünya finansal piyasalarının bu en ‘‘büyük’’ enstrümanı ağza bile alınmadı.

Taa ki...

AH ŞU VERGİ

Taa ki... Bir gün Ankara faize vergi getirdi.

Başımızı döndürmeye bile vakit kalmadı. O da ne?

TL'ni ver, dolar al. Dön bu dolarları forward'da sat! Al sana, sentetik repo.

Beğenmeyen mi var? Sentetik reponu swap'la yap.

Çünkü swap'larda, forward'larda vergi yok.

(Olamaz da. Olsa, bütün piyasa Londra'ya gider. ‘‘Adam’’ zaten tetikte, ‘‘Aman şu Türk hükümeti döviz işlemlerine vergi koysa da paraları ben kazansam’’ diye dua ediyor.)

SONUÇ

Piyasalar ilginç. Teoriden hareketle, yeni enstrümanları tanıtmak için istediğiniz kadar uğraşın, birkaç yetenekli profesyonel bir süre sizi izlemekle kalıyor. O da meraktan.

Ama faize vergi gelmeye görsün...

...köşe başındaki manavdan...

...sanayicisine, uyanıklar bir anda swap'çı, forward'cı kesiliyor.

Repo'yu hatırlayın. İlk başladığı günlerde sadece uyanıklar girmişti. Yüksek meblağlar gerektiriyordu. Şimdi...

Türkiye ilginç bir laboratuvar. Dünyada sade vatandaşın sentetik repolar, swaplar vs ile ilgilendiği pek az ülke var.

---