Enflasyon yüksek çıktı

Salih NEFTÇİ

Uluslararası piyasalarda oluşan koşullar, borsaların geldiği nokta ve uluslararası bankaların durumu aslında enflasyon rakamlarının önemini azalttı.

Önümüzdeki haftalarda detayları ile ele alacağımız gibi, hükümet bir şey yapmasa da enflasyon zaten yavaş yavaş düşebilirdi.

Bu ilk bakışta ‘‘iyi’’ bir haber gibi gelse de aslında yaklaşan tehlikeleri gösteriyor. Deflasyonist baskıların bir sonucu.

Enflasyon ikinci plana düşüyor, ama biz yine de dün açıklanan eylül rakamlarını kısaca tartışacağız.

Çünkü çıkan rakamlar beklenenin çok üstünde.

RAKAMLAR

DİE'nin dün yaptığı açıklamaya göre, eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 6.7 arttı. Geçen yıl eylül ayında artış yüzde 7.3 olmuştu. Düşüş var, ama fazla değil. Zaten 12 aylık enflasyon da bu nedenle fazla azalmadı. Yüzde 80.4'te bulunuyor.

Eylül ayında toptan eşya fiyatları ise yüzde 5.3 arttı. Geçen yıl aynı rakam yüzde 6.3 idi. 12 aylık enflasyon yüzde 65.9'a indi. Toptan eşya fiyatlarındaki gerileme biraz daha belirgin.

Ama her iki endeks piyasaların beklediğinin çok üstünde bir artış göstermiş bulunuyor.

Fiyatların kendiliğinden düşmesi gereken bir ortamda bu, olumsuz bir gelişme olarak görülmeli.

HANGİ ENFLASYON?

Bu köşede hep tekrarladığımız gibi, toptan eşya fiyatları (TEFE) enflasyonu tam olarak yansıtmıyor. Vatandaşın günlük yaşamını etkileyen birçok önemli harcama bu endeksin dışında.

Örneğin konut, eğitim, sağlık, taşımacılık vs... gibi ürünlerin fiyat artışları sadece tüketici fiyatlarına giriyor.

Ancak izlenen bir çeşit sıcak para politikasından dolayı toptan fiyatlar, tüketici fiyatların altında kaldığı için TEFE, siyasetçilerce daha beğenilen bir endeks.

KRİTİK GÖSTERGE

TEFE enflasyonu bundan birkaç ay önceye kadar Türkiye'nin en kritik göstergelerinden birisi idi.

Ancak biz yavaş yavaş arka plana düşmesini bekliyoruz. Elbette, enflasyonu ortaya çıkaran nedenler eskiden ne kadar önemliyse, bundan sonra da önemini koruyacak.

Buna karşılık, uluslararası piyasalardaki gelişmeler, uluslararası bankaların karşılaştıkları sorunlar, hedge fonları'nın başına gelenler ve en önemlisi ihracat yapmanın giderek güçleşmesi, ithalatı artırıcı baskıların ortaya çıkması ön plana çıkmaya başlayacak.

Negatife dönen büyüme hızları ve artan işsizlik oranı gibi konulardan daha çok söz edildiğini duyacağız.

Bu sorunların ağırlaşması da ister istemez Türkiye'yi etkileyecek.

Öncelikler değişebilecek. Enflasyon da ikinci planda kalacak.

Dünkü rakamlar açıklanmadan önce beklentimiz bu yöndeydi.

SONUÇ

Eylül ayı enflasyon rakamları bu beklentiyi değiştirmedi. Sadece rakamlar beklenenin çok üstünde çıkmakla piyasaların kısa vadeli gidişi etkilendi.

Geçen cuma kapanışa doğru bono piyasasına da borsaya da alım gelmişti. Bu hareketin eylül ayı rakamları ile ilişkili olması olasılığı vardı.

Şimdi bu harekete girenler ciddi zararlar yazacak gibi görünüyor.

Uluslararası kriz aslında enflasyonu kritik bir gösterge olmaktan çıkarıyordu, ama anlaşılan piyasalara gelecek darbe yine enflasyondan kaynaklanacak.