Brezilya'yı izlemeyen zarar eder

Salih NEFTÇİ

Brezilya cuma günü kur politikasını değiştirdi. Borsa birkaç saat içinde yüzde 33 yükseldi.

Tekrarlayalım. Yüzde 33.

Brezilya piyasalarının bundan sonraki gelişimi olumlu veya olumsuz yönde olabilir. Bizi ilgilendiren bu değil.

Biz sadece bu konuyu Türkiye'deki yatırımcı açısından son derece önemli görüyoruz.

Ve vatandaşın bu konuda doğru bilgilendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

ESKİ POLİTİKA

Brezilya'nın izlediği eski kur politikası en basit şekliyle şöyleydi:

Brezilya Merkez Bankası yıl boyunca yapılacak bir devalüasyon oranı saptardı, buna maxi-band denirdi. Örneğin, real'ın yıl boyunca yüzde 7.5 devalüe edileceği piyasalara duyurulurdu. Ayrıca kısa dönem için de bir devalüasyon oranı açıklanırdı.

Böylece piyasalar paranın her ay yüzde 0.5 gibi bir oranda devalüe edileceğini ‘‘bilirlerdi’’. (Brezilya'da enflasyon son aylarda eksi yüzde 1 civarında oluşuyordu.)

Bu politika Brezilya parasını, konuştuğunuz yorumcuya göre, yüzde 10 ila yüzde 20 arasında aşırı değerli kılmıştı.

Asya ülkeleri, paralarının değerini yüzde 10-40 arasında düşürünce, bu politika daha da zora girdi.

Ayrıca bu çeşit ‘‘target zone’’ adı verilen politikaların yanlış yönleri de son zamanlarda iyice öğrenilmişti. Örneğin, Almanya'nın yeni hükümeti, Euro için geçenlerde bir çeşit ‘‘target-zone’’ politikası önerince tartışma çıktı, bu politikanın tehlikeleri vurgulandı. Sonunda tartışma, Avrupa Merkez Bankası'nın istekleri yönünde sonuçlandı ve Alman hükümeti ‘‘target-zone’’ önerisini geri çekti. Öneri sakattı.

Kısacası, Brezilya'nın kur politikası birçok bakıma baskı altındaydı.

PERŞEMBE GÜNÜ

Okurların yanlış anlamaması için vurgulayalım. Burada önemli olan kurların seviyesi değil, izlenen politika.

Nitekim Brezilya geçen hafta iki karar aldı.

Birinci karar, Brezilya parasının seviyesi ile ilgiliydi. Brezilya perşembe günü parasını yüzde 9 devalüe etti. Ama kur politikasının temelini değiştirmedi. Yıllık devalüasyon bandını yine korudu.

Politikayı aynı bırakıp, kurların seviyesini değiştirmek piyasalarca olumsuz karşılandı.

Borsa perşembe günü Brezilya'da taban yaptı.

CUMA GÜNÜ

YAŞANANLAR

Sonra aradan 24 saat geçti.

Brezilya Merkez Bankası ikinci bir adım attı.

Birkaç yıldır izlenmekte olan kur politikasını terk etti. Paranın değerini piyasalara bıraktı. Brezilya parası ilk başta yüzde 20 daha değer kaybetti. Ama sonra toparladı. Günlük devalüasyon yüzde 11 ile sınırlı kaldı.

Piyasalar bu gelişmeyi olumlu yorumladı. Ve...

Borsa yüzde 33 yükseldi. (Bir analizi yarın bu köşede.)

SONUÇ

Biz devalüasyonu bir yüz karası olarak görürüz.

Ülkeleri devalüasyona götüren politikalara en baştan beri karşı çıkmamızın bir nedeni budur.

Devalüasyonların birçok zararlı etkileri olur. Brezilyalı yatırımcı bunları hesaba kattı mı?

Önümüzdeki hafta göreceğiz. Ama her ne olursa olsun, yatırımcılar Brezilya'daki gelişmeleri çok dikkatli izlemek zorunda.

Bu konuda dikkatsiz davranan zarar edebilir.