Nerede kalmıştık? (Blockchain/Blokzinciri – II)
Dün sabah Carlota Perez ile Whatsapp’da sohbet ederken dijital para birimlerini ve Bitcoin’i de konuştuk. Carlota dijital para birimlerinde büyük bir balon olduğuna inanıyor. Eh pek de haksız sayılmaz. Geçen hafta bu yazının ilk bölümü yayınlandığında bir Bitcoin 19 bin dolar civarındaydı. Sonra 13 bin dolara kadar inmiş.
Neyse biz geçen hafta kaldığımız yerden devam edelim.
Bu herkesin balon dediği dijital para biriminin arkasında dünyayı demokratize etme potansiyeli olan bir teknoloji var. Bu teknoloji bugün hayatımızda değil. Muhtemelen 3 yıl daha günlük hayatın parçası olmayacak. İnsanların belli bir protokol içinde, merkezi bir güç olmadan yaşayabilmelerini sağlama potansiyeli olan bir teknoloji.
İnterneti kocaman bir ağ olarak düşündüğümüzde, blockchain bu ağı merkezi olamayan pazaryerlerine dönüştürüyor. 20. yüzyılda ekonomist Coase kurumsal işletmelerin varlık sebeplerini açıklayarak Nobel ödülü almıştı. Coase kurumsal işletmelerin ticaret ve pazardaki verimliliği artırmak için var olduğunu söylüyordu. Blockchain teknolojisi bu prensipten yola çıkarak hızlı bir şekilde daha efektif çalışan kurumlar ortaya koyabilecek.
***
Bu teknoloji finanstan, tarıma tüm sektörleri etkileyecek. IBM ve Microsoft blockchain konusunda en iddialı çalışmaları yapıyor. Önce altyapının hazırlanması gerekiyor ki blockchain uygulamaları herkes tarafından kullanılır hale gelsin.
1969 yılında Amerikan Savunma Bakanlığı’na bağlı çalışan DARPA tarafından İnternet’in öncüsü olarak kabul edilen ARPANET başlatılmıştı. 1989’dan itibaren İnternetin gündeme gelmesi ile bu network sona erdi. O ilk yıllarda İnternet fiziksel dünyayı kopyalamaya çalışıyordu. Dergileri doğrudan İnternet ortamına aktarıyorlardı mesela…
2000’li yıllardaki finansal düzeltme sonrası İnternet’in doğasına uygun uygulamalar karşımıza çıkmaya başladı. Facebook Airbnb ve diğerleri ...
Blockchain teknolojisi henüz yapılandırılıyor. Ve bu dönem bir süre daha devam edecek.
2020 itibarıyla bu teknolojinin olgunlaşması ve blockchain uygulamalarının hayatımıza girmesi çok muhtemel.
Ne gibi uygulamalar mı? Bu yeni paradigmada bankacılıkta uluslararası para transferi için kullanılan SWIFT mekanizmasına gerek kalmayacak. Veya uçak bileti rezervasyonu sırasında kullanılan AMADEUS sistemi de diğer birçok merkezi onaylama sistemi gibi geçerliliğini yitirecek.
IBM’in ortaya koyduğu blackchain ile Walmart ve diğer şirketler deneylere başladılar.
Örneğin Walmart’da mangoları bu sistem üzerinden takip ettiklerinde ürünün toplanma günü, hangi çiftlikten geldiği, paketlenme tarihi gibi önemli detayların hiç değiştirilmemiş versiyonlarına tüketici ulaşabiliyor.
Bu çok büyük bir devrim ve şeffaflık. Hem üretici hem de tüketici için. Hem alıcı hem de satıcı için.
Bugünün en büyük dijital şirketlerinin iş modelleri tehlikeye giriyor. Düşünsenize eğer kırılamayan güvenlik önlemlerinin alındığı yeni sistemde kimin Amazon veya UBER veya AIRBNB’nin onay mekanizmasına ihtiyacı olur ki…
***
Facebook gibi insanların sosyal bağlantı kurmalarını sağlayan platform, gösterdiği reklamlardan 2016 yılında 27 milyar dolara yakın bir gelir elde etmişti. Neticede Facebook gibi modeller de bir aracı görevi görüyor ve blockchain teknolojisi bu tür platformlar için de tehlike yaratma potansiyeline sahip.
Emlak sektörü blockchainden en çok faydalanacak bir diğer sektör. Overtsock.com isimli şirketin sahibi bu şirketi satıp Emlak sektörüne yönelik blockchain işine başlayacağını duyurdu geçtiğimiz günlerde.
Aynı şekilde blockchain teknolojisi seçimlerin daha adil yapılması ve hükümetlerin daha şeffaf olarak işlemesini sağlayacak çözümlerde sunacağa benziyor.
Uzak olmayan bir gelecekte Blockchain teknolojisi insanların daha şeffaf koşullarda yaşamasını sağlayacak.
