Küresel Yapay Zekâ Merkezleri

Geçen hafta Türkiye’de Yapay Zekâ Kıvılcımları başlıklı yazımdan sonra Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Erkut Erdem’den yukardaki gibi çok güzel bir mesaj aldım. Yaptıkları çalışmalardan detaylı bir şekilde bahsediyordu. Öyle mutlu oldum ki! Bu tür kaliteli takımların ve çalışmaların ülkemizin birçok üniversitesine yayılması önemli. Toplumun bu tür grupların geliştireceği çözümlere çok ihtiyacı var.   

Bu hafta özellikle küresel yapay zekâ merkezlerinden bahsetmek istiyorum.

ABD

Doğu yakasında MIT Bilgisayar Bilimleri ve Yapay Zekâ laboratuvarı (CSAIL) en aktif akademik grup. New York-Boston bölgesi aynı zamanda MIT-IBM Watson yapay zekâ laboratuvarına da ev sahipliği yapıyor.

Batı yakasında Stanford, UC Berkeley ve UC San Diego gibi okullar Facebook, LinkedIn, Amazon, Apple ve Google gibi şirketlerin yapay zekâ projelerini mezunları ile destekliyor. Son 5 yılda 700 kilometre karelik bu alan, küresel yapay zekâ yatırımının yüzde 41’ini çekmeyi başardı.

2011 ve 2015 yılları arasında ABD orijinli 25 bin beş yüz araştırma projesi uluslararası platformlarda yayınlandı. ABD dünyada en çok sayıda yapay zekâ şirketine sahip ülke. 1000’den fazla şirket ve 10 milyar dolarlık yatırım ile ABD yapay zekâda liderliğin en olası adayı. Zira IBM, Microsoft, Google, Facebook, Amazon hem büyük araştırmalara imza atıyor, hem de büyük yapay zekâ yatırımlarına devam ediyor.

ABD’deki yüksek kalite bilimsel çalışmalar ve başarılı ticari yapay zekâ iş modelleri, ABD’nin bu alandaki liderliği kolay bırakmayacağını gösteriyor.

ÇİN

Yapay zekâ Çin için en öncelikli teknolojilerden biri. 2011 ve 2015 yılları arasında Çin kökenli 41 bin adet araştırma uluslararası platformlarda yer bulmuş. Bu sayı Çin’i yapay zekâ konusundaki araştırmalarda bir numaraya oturtuyor.

Çin devleti 2030 itibarıyla küresel yapay zekâ merkezi olma hedefini geçen yıl duyurmuştu. Alibaba, Tencent, Baidu gibi toplam 1 Trilyon dolar değerindeki Çin teknoloji devleri de Çin devletinin 2030 yapay zekâ vizyonuna, kendi yapay zekâ projeleri ile destek oluyor.

ALMANYA

Almanya yapay zekâ alanında çıkan araştırma sayısına göre dünyada beşinci sırada. Çin gibi Almanya da ülke olarak yapay zekâda dünya devlerinden biri olmayı planlıyor. 2011 ve 2015 yılları arasında 8000 adet araştırma uluslararası yayınlarda yer buldu. İhracat odaklı Alman devleti, Nobel ödülü alan birçok araştırmanın merkezi olan Max Planck Enstitüsü ve diğer üniversitelerle ve Daimler, Porche ve Bosch gibi Alman devlerini de yanına alarak yapay zekâ çalışmalarını sürdürüyor. 2016 yılı sonunda açılan Cyber Park, Amazon’un da yapay zekâ laboratuvarı açacağı bir merkez.

Japonya gibi Almanya’nın da nüfusu hızla yaşlanıyor. Alman sanayisinin otomasyon potansiyeli oldukça yüksek.

KANADA

Derin öğrenme konusu uzmanlarından Yoshua Bengio’nun yaşadığı şehir olan Montreal, kaliteli büyük bir akademik enstitü ile yapay zekâ projelerine destek veriyor. Montreal Institute for Learning Algorithms (MILA), Institute for Data Valorisation (IVADO) gibi yapay zekâda uzmanlaşmış araştırma kurumları yanında, McGill üniversitesi gibi dünya sıralamalarında yüksek sıraları alan okullar var.  Bu yıl Doğal Dil İşleme (NIPS) konferansı Montreal’de gerçekleşiyor.

Kanada devleti, ulusal Pan Canada Yapay Zekâ Stratejisi doğrultusunda üç yapay zekâ merkezi oluşturdu. Bunlardan biri de Toronto’da. Kanada İleri Araştırmalar Enstitüsü başta olmak üzere, yapay zekâ konusunda global isimlerden olan Geoffrey Hinton da hem Toronto Üniversitesi’nde, hem de Vektör Yapay Zekâ araştırmaları enstitüsünde araştırmalar yürütüyor.

Kanada’nın ayrıca beklenmedik şekilde oluşan bir başka fırsatı oldu yapay zekâ konusunda. Trump yönetiminin Amerikan göçmen politikasını sıkılaştırması sebebiyle Amerika’ya giriş yapmakta zorlanan yapay zekâ uzmanları Kanada’da imkanlar bulmaya başladı.

JAPONYA

Times Higher Education sıralaması Japonya’nın geçtiğimiz dönemde 11 bin yedi yüz adet yapay zekâ odaklı araştırma yayınladığını gösteriyor.

Japonya’da nüfusun hızla yaşlanıyor olması ülkenin robotiks ve yapay zekâ gibi teknolojilerde elini çabuk tutmasına sebep oluyor. Bugün itibarıyla iş ortamındaki aktivitelerin yaklaşık yüzde 55’i otomatize edilmiş durumda. Bugünün otomasyon teknolojileri ile Japonya tüm sanayisini yüzde 71 oranında otomatize edebilir durumda. ABD için bu oran yüzde 60.

Yaşlanan nüfus, yapay zekâ araştırmaları için devletin harcadığı enerji ve yüksek otomasyon potansiyeli Japonya’yı yapay zekâda geleceğin liderlerinden biri yapıyor.

Japonya’nın belki de en önemli özelliği tarihsel olarak da teknolojiye yatırım yapmaktan hiçbir zaman korkmuyor olması.

İNGİLTERE

2011 ve 2015 yılları arasında toplam 10 bin yüz adet yapay zekâ araştırması uluslararası platformlarda yayınlandı. Şu anda Google şirketine ait olan DeepMind geçtiğimiz yıl Çinlilerin ünlü oyunu GO’yu dünya şampiyonları ile oynamış ve galip gelmişti. DeepMind 2010 yılında İngiltere’de kurulmuş bir şirket. 250 çalışanı arasında araştırmacılar, matematikçiler ve nöroloji alanında uzmanlar yer alıyor. İngiltere’nin lider üniversiteleri ve devlet politikaları da yapay zekâ iddiasının gelecekte daha da güçleneceğine işaret ediyor.  

Fortune dergisinin hazırladığı ve en yüksek küresel potansiyele sahip 100 yapay zekâ girişiminin haritası ile bu haftayı noktalamak istiyorum.