Uğruna savaş çıkmış balık

Lucuullus’tan. Evet, yanlış duymadınız. M.Ö yaşamış olan Rum general Lucullus’tan söz ediyoruz. General zevke ve sefaya çok düşkün biriymiş ve her fırsatta kendisi ve yakınları için muhteşem sofralar kurdurur ve bu sofralarda saatlerce oturarak sofra keyfi yaparmış. İşte bu yüzden adı böyle bir manayla anılmaya başlamış. Zaman içinde de değişerek "lüks" olmuş.

İşte sofralarıyla ve boğazına düşkünlüğüyle tanınan Lucullus’un savaşları da ününe yakışır nitelikteymiş. Dönemin bir başka büyük devleti olan Galatlar’la da hamsi yüzünden savaşmış. Yanlış duymadınız. İki devlet arasında yapılan savaşın sebebi hamsi ve keresteymiş. Lucullus Galatlar’ı yenince olay sonuca bağlanmış.

Bizde Karadeniz denince akla ilk gelen şeylerden biridir hamsi. Adı onlarca Karadeniz türküsünde geçer, üzerine fıkralar ve hikayeler anlatılır. Bir Karadenizliye sorarsanız, "balıkların hası nedir" diye, düşünmeden cevap verir: Hamsi. Hatta hamsiden başka balığa balık demeyen Karadenizliler bile vardır.

Fanatiklere soracak olursanız, hamsinin, yeryüzü varoldu olalı Karadeniz’de yaşadığını söyler, onu paylaşmak istemezler. Ama işin aslı pek de öyle değildir. Bakmayın sonradan deniz olduğuna, önceleri Karadeniz bir göldü ve işte o zamanlar bu gölde tatlı su balıkları yaşıyordu. Sonradan, Boğazlar açılınca geldi hamsi Karadeniz’e. Nereden mi? Tabii ki Marmara Denizi’nden. Hamsiyi Karadeniz’le özdeşleştirmiş olanların haklı olduğu bir taraf da var tabii.

Hiç şüphesiz hamsi Karadeniz’i pek sevmiş ve burayı sonradan da yurt edinmiştir. Ancak, özellikle de eskiden, Karadeniz’in iklimi şimdikinden çok daha sert iken, soğuğu sevmeyen bu balık kışı geçirmek için Marmara’ya iniyormuş.

Hamsi eskiden yalnızca direkt olarak pişirilip yenen bir balık da değilmiş. Özellikle Bizans mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan "garum", yani balık sosu da başta hamsi olmak üzere çeşitli balıklardan yapılırmış.

Pestolu makarna salatası

Malzeme listesi

á 1 paket burgu makarna

(Deve boynu ya da midye makarna da kullanabilirsiniz.)

Pesto için;

á 3 yemek kaşığı dolmalık fıstık

(şam fıstığı)

á 2 demet taze fesleğen (60 gr)

á 4 diş sarmısak

á 1 su vardağı rendelenmiş parmesan peyniri

(Mihaliç peyniri de kullanabilirsiniz.)

á 1 çay kaşığı tuz, karabiber

á Türk kahvesi fincanıyla 2 fincan sızma zeytinyağı

Taze fesleğenin saplarını ve yapraklarını ayırıp saplarını atın. Yaprakları yıkayıp havluyla kuruladıktan sonra mutfak robotuna aktarın. Üzerine dolmalık fıstığı ve soyulmuş sarmısakları ve permasan peyniri ekleyip karışım iyice ezilinceye kadar çekin.

Sızma zeytinyağını da azar azar ilave edip robotu tekrar çalıştırarak karışım püre haline gelinceye kadar çekmeye devam edin. Tuz ve karabiberi serpiştirerek biraz daha çekin. Hazırladığınız sosu spatula yardımıyla iyice sıyırarak geniş bir cam kaba aktarın. Diğer taraftan, makarnayı kaynayan bol tuzlu suda 10-12 dakika kadar haşlayıp süzün. Ilık hale gelinceye kadar soğuk suyla yıkayıp tekrar süzün. Makarnayı da kaptaki pesto sosun üzerine aktarıp iyice karıştırın. Ilık olarak servise sunun.