Mutfak müzesine hoş geldiniz!

Kahramanmaraş Dulkadiroğlu Belediyesi uzun süredir eski bir konağı mutfak müzesine dönüştürmek için çalışmalar yapıyordu. Açılışa katılmak için söz vermiştim.
Çok sıcak bir yaz gününde Kahramanmaraş Havalimanı’na inerken sağ tarafta bol ormanlı efsanevi Ahir Dağı, altımızda ise Aksu Nehri’nin geçtiği çok verimli bir ova görüntüsü vardı.
Orta Anadolu, Doğu Anadolu, Mezopotamya ve Kilikya bölgeleri arasında bir geçiş yolu olan Kahramanmaraş, aynı zamanda Akdeniz şehri.
Bütün bunları bize anlatan, uçakta ahbap olduğumuz Kahramanmaraşlı ailelerle heyecanlı bir şekilde yemekleri de konuşmayı ihmal etmedik.
Kız istemeye giden başka bir ailenin ise tatlı heyecanına ortak olduk.
Güler yüzlü, misafirperver belediye çalışanlarıyla mutfak müzesinin olduğu eski şehre doğru yola çıktık.
Bir zamanlar Ermeni, Yahudi ve Türk ailelerinin barış içinde yaşadıkları eski mahallenin dar sokaklarında yürürken sanki bir zaman tüneline girmiş gibiydim.

NEREDE O ESKİ KOMŞULUKLAR

Karşılıklı iki pencereden kafalarını uzatmış sohbet eden hanımları görünce eski mahalle kültürünün güzelliği, sıcaklığı aklıma geldi. “Huu komşu, bende su böreği var. Sana yarım tepsi yollayayım da misafirlerine ikram edersin” diyen rahmetli Müzeyyen teyzemin sesini duyar gibi oldum.
Her şey çok değişti biliyorum ama geçmişin geleneksel değerlerini bugüne taşıyan her tür kültürel, sanatsal etkinliğe ve eserlere çok ihtiyacımız var.
Çocuklarımıza “işte biz böyle yaşardık, şunları konuşurduk, şöyle eğlenirdik, şu duygularla hareket ederdik” diyebileceğimiz, onlara gösterebileceğimiz tarih kültür miraslarımızı korumamız ve yaşatmamız gerektiğine inanıyorum.
İşte Kahramanmaraş’taki 3 katlı, geniş avlulu konak sizi taa 100 sene öncesinin yaşam şekline götürüyor.
Hiyerarşik bir yerleşim düzeninin olduğu konakta en üst katta kayınpeder ve kayınvalidenin odası var.
Alt katta ise gelinlerin odası var.
Evin yaşlıları ve kadınları için çatıya cihannüma dedikleri bir küçük oda kondurmuşlar.
Bir nevi gözetleme kulesi olan bu odada oturan yaşlılar ve dışarıya pek çıkmayan kadınlar etrafı seyrederlermiş.
Bir müze ev haline getirilen konaktaki yaşam alanları arasında en ilgi çekici bölüm elbette ki mutfaktı.
Onlarca bakır tencere, kazanlar, çinko kovalar, ahşap zahire depoları, toprak testiler, boy boy elekler, leğenler, siniler, bakır maşrapa, güğüm, ıbrık, bakraç, satıl gibi mutfak araç ve gereçlerinin zenginliği aynı zamanda yemeğe verilen önemin göstergesi gibiydi.
Belli ki konak sahipleri damağına düşkün, şikemperver insanlarmış.
Zaten bir zamanlar Anadolu’da hangi eve giderseniz gidin en yaşanılan, en çok giriş çıkış yapılan, en hareketli yer hep mutfaklar olmuştur.
Çoluk çocuk, dede, nine, anne, baba hep bir arada yaşandığı kalabalık Anadolu evlerinde, kadınlar zamanının büyük bir kısmını mutfaklarda geçirirlermiş.
Odun ocağında yufka ekmekler pişirilir, dolmalar sarılır, börekler bağlanır, konu komşu bir arada yemek pişirirmiş.

KIRMIZI PUL BİBER CENNETİ

Kırmızı pul biberin en büyük üreticisi aslında Kahramanmaraş’tır. Eğer baharat almak isterseniz 250 gram toz kırmızıbiber, 250 gram toz sumak almanız yeterli olacaktır. Bakır kaplara meraklıysanız Kahramanmaraş işi kapaklı kayık tabakları öneririm. Özellikle pilav ve et sunumunda çok şık bir görüntü verecektir. Kapalı Çarşı’nın alt kapısının sağ tarafındaki Özdoğan Fırını’ndan Kahramanmaraş çöreğinizi alıp, havaalanına giderken mutlaka Kervan’a uğrayıp frik denilen henüz üretilmiş, makineden yeni çıkmış Kahramanmaraş dondurmasının tadına bakın. Böylece Ahir Dağı’nın efsanevi salebiyle uzun süre dövülerek yapılan gerçek dondurmanın tadını öğrenmiş olacaksınız.

YEMEK ORTAK BİR DİLDİR

Mutfak müzesinin açılışını birlikte yaptığımız Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak’ın derin mutfak bilgisi beni çok şaşırttı. İçli köfte hariç her tür yemeği yapabildiğini söyleyen Veysi Bey’in, çocukluk tatlarından bahsederken gözleri parlıyordu. Teh üzümünden yapılan ravanda şerbeti, yağda kızaran yumurtalı bastık, hapsa, bezdirme köfte gibi artık unutulan yemekleri benimle paylaştı.

EVİN BİRLEŞTİRİCİ NOKTASI MUTFAK

Türk aile sisteminin ve yaşam şeklinin ana merkezi olan mutfak, nice sohbetlere, hayırlı olaylara, acılara, hüzünlere, ağlamalara, gülüşmelere tanıklık etmiştir. Benim evimin de temeli, en birleştirici noktası, her bireyin mutlaka uğradığı ortak alanımız mutfağımızdır.
Çoğunluğu Türkmen boylarından oluşan Kahramanmaraşlıların İstiklal Savaşı’ndaki onurlu duruşu ve mücadelesi onlara kahramanlık payesini kazandırmıştır.
Dondurmanın memleketi Kahramanmaraş’ın et, sebze ve bulgur ağırlıklı ekşi mutfağını eminim çok beğeneceksiniz.
Sömelek köftesi, semizotlu ekşili çorbası, maraş tavası, eli böğründe yemeği, acem pilavı, ekşili aya sulusu, şekerli pidesi bu lezzetli yemekler listesinin en popüler olanıdır.
Bir de artık unutulan yemekler listesi var ki uzayıp giden: Un bulamacı, beyaz turp ekşilisi, maraş kırması, kabak musakka, ilende, çebiç kızartması...
Yolunuz düşerse mutlaka Kapalıçarşı’ya uğrayın. Benim gibi ekşili yemeklere meraklıysanız, nar ekşisinden daha da keskin bir tada sahip olan sumak ekşisinden mutlaka alın. Sumak bitkisinin kaynatılmasıyla elde edilen koyu renkli bu şire aynı zamanda Kahramanmaraş mutfağının alametifarikasıdır.

Sahrap Soysal'ın nefis yemek tarifleri için bizi takip etmeye devam edin.