Mutfak kültüründe çok önemli bir yeri olan baldan birkaç kez bahsetmiştim bu köşede.
Ancak, hemen her çağda zenginliğin ve bereketin simgesi olan doğal bir mucizeden daha defalarca bahsedeceğim sanırım. Balın zenginliğin ve bereketin simgesi olduğu kutsal kitaplarda bile yerini bulmuş. Ve örneğin Tevrat’ta "Vaadedilmiş Topraklar", süt ve bal akan yerler olarak tanımlanmış. Eski Yunan ve Roma sofralarında da bal her zaman vazgeçilmez bir yere sahip olmuş. Hatta bal sadece tatlıların ve pastaların içine konmamış o zaman. Günümüzde Avrupa ve Amerika’nın sevilen yemekleri arasında yer alan kaburga kızartması ve Çin mutfağının ünlü yemeği ballı tavukta olduğu gibi; bal, et yemeklerine de tat vermiş.
Karanlık çağ olarak bilinen Ortaçağ’da ise bal sadece yemeklere tat vermek amacıyla kullanılmamış ve bu çağda yapılan bazı ilaçların ana maddesi olarak görev yapmış bal. Yani, aslında Ortaçağ’da zenginlerin zevk için yedikleri bal, yoksulların ilaçlarına girmiş ve onlara şifa vermeye çalışmış. Ayrıca bal ile balayı arasındaki ilişki de Ortaçağ’a dayanıyor. Çünkü Ortaçağ’da evlenen Saksonyalı çiftler hem bereketi simgelediğine hem de cinsel gücü arttırdığına inandıkları için balı evlerinden eksik etmezlermiş.
Günümüzde de arı poleninin bebek sahibi olamayan çiftler için kullanıldığını düşünecek olursak, Ortaçağ’daki Saksonya geleneğini anlamamak mümkün değil. Arı poleninin kadının yumurta hücresinin değerini artırdığını söyleyen uzmanlar, polenin aynı zamanda cinsel hormonları tazelediğini de vurguluyor. Bebeği olmayan çiftlere polen tedavisi özellikle İngiltere’de yaygın.
Kısacası çalışkan arıların binbir güçlükle ve müthiş bir işbirliğiyle yaptıkları bal şekerin keşfedilmesinden önce de sonra da tüm ülkelerin mutfak kültürlerinde ve geleneklerinde vazgeçilmez bir yer tutmuştur ve daha kimbilir kaç bin yıl da tutmaya devam edecektir.
Susamlı Uzakdoğu tavuğu
6 kişilik
Hazırlama süresi 10 dakika
Pişirme süresi
30 dakika
Malzeme listesi
á 2 adet tavuk budu
á 3 yemek kaşığı sıvıyağ
á 2 diş sarmısak
á 1 adet orta boy kuru soğan
á 1 adet orta boy dolmalık kırmızı biber
á 1 adet orta boy dolmalık sarı biber
á 2 yemek kaşığı soya sosu
á 2 su bardağı arpa şehriye
á 3 yemek kaşığı zeytinyağı
(Ya da 2 tatlı kaşığı sıvı margarin.)
á 1 çay kaşığı tuz, karabiber
á 2 yemek kaşığı susam
Sıvıyağı geniş ve derin bir tavada (ya da Uzakdoğuluların wok tavasında) kızdırın. Butları kızgın yağda, çevirerek yaklaşık 8-10 dakika kızarttıktan sonra servis tabağına alın. Dövülmüş sarmısağı aynı tavaya aktarıp bir dakika kadar kavurun. Yağ iyice kızdığında, rendelenmiş soğanı, dolmalık kırmızı biberi ve küp küp doğradığınız sarı biberi sarmısağın üzerine aktarın. Yüksek ısılı ateşte, sürekli karıştırarak 4-5 dakika kavurun. Son olarak, soya sosunu, karabiberi, butları ve 2 su bardağı sıcak suyu ekleyip yaklaşık 15 dakika kadar pişirdikten sonra ocaktan alın. Diğer taraftan, zeytinyağını orta boy bir tencerede kızdırıp arpa şehriyenin yarısını üzerine ekledikten sonra, karıştırarak kavurun. Şehriyenin rengi iyice sararınca, kalan şehriyeyi de tencereye ilave edin. 2 su bardağı sıcak su ve tuzu da aktarıp, suyunu iyice çekinceye kadar pişirdikten sonra ocaktan alın. Susamı küçük bir tavaya aktarıp kendi yağıyla 2-3 dakika kavurun. Pişirdiğiniz pilavın üstüne ilave edip, 15 dakika dinlendirin. Şehriye pilavını servis tabağına aktarıp üzerine sebzeli tavuğu yerleştirin. Kavrulmuş susamı da üzerine serpiştirdikten sonra, sıcak sıcak servise sunun.
Kabaklı bulgur pilavı
6 kişilik
Hazırlama süresi 15 dakika
Pişirme süresi
20 dakika
Malzeme listesi
á 2 adet orta boy kabak
á 2 tatlı kaşığı bitkisel margarin
á 2 adet orta boy domates
á 2 su bardağı pilavlık bulgur
á 1 çay kaşığı tuz, karabiber
á 1 çay kaşığı kırmızı pul biber
á 1 demet maydanoz
á 1 demet dereotu
Kabuklarını soyduğunuz kabakları yıkayıp uzunlamasına ikiye böldükten sonra 1 santimlik parçalar halinde küp küp doğrayın. Diğer taraftan, margarini bir tencerede eritip kabağı aktardıktan sonra, karıştırarak 2-3 dakika soteleyin. Üzerine soyup tavla zarı formunda doğradığınız domatesleri ekleyip karıştırarak 2-3 dakika daha kavurun.
Yıkayıp süzdüğünüz bulguru da ilave ederek 2-3 dakika daha kavurun. 3 su bardağı sıcak suyu da hemen ekleyip tuz, karabiber ve kırmızı pul biberi serpiştirin. Pilav suyunu iyice çekinceye kadar pişirip ocaktan aldıktan sonra 20 dakika kadar dinlendirin. Sıcak haldeyken üzerine ince kıyılmış maydanoz ve dereotunu serpiştirip tahta bir kaşıkla aşağıdan yukarıya doğru hafifçe karıştırdıktan sonra sıcak sıcak servise sunun.