Enerji kaynağı

Acaba bu tatlar nasıl oluşuyor ve neden bu kadar yararlılar?

Susam tohumları, yaklaşık altı saat kadar suda bekletildikten sonra kabuklarından özel bir teknikle ayrılıyor ve kavrulup kurutuluyor. Değirmende öğütülen bu madde tahin halini alıyor. Tahin, içerdiği yüzde 55 yağ oranı sayesinde vücudumuza enerji veriyor, vücudumuza gerekli olan yağ asitlerini sağlıyor ve besinlerin midemizde uzun süre kalmasını sağlayarak acıkmayı geciktiriyor.

Pekmezin yapımınınsa daha zahmetli olduğu söylenebilir. Bağbozumu zamanı toplanan üzümler, bakır leğenlerde ya da şırahane adı verilen odalarda çiğnenerek suyu çıkarılıyor. Daha sonra tekrar leğenlere konularak kaynatılıyor. İşte bu kaynama sırasında, pekmez toprağı diye adlandırılan beyaz renkli toprak da işin içine giriyor ki bu toprak hem pekmezin çabuk kıvam kazanmasını, hem de renginin açık olmasını sağlıyor. Katılaşmak üzereyken ateşten çekilen pekmez, süzülüp uygun kıvama gelene kadar tekrar kaynatılıyor.

Ülkemizde yetişen üzümün yaklaşık yüzde 40’ının yapımında kullanıldığı pekmez, içinde barındırdığı glikoz ve fruktoz sayesinde sindirim sistemimizde hemen emilmekte ve bu da acil enerji ihtiyacımız için bulunmaz bir kaynak oluşturmaktadır. Vücudumuz tarafından emilebilen demirin değerliği +2’dir ve pek çok durumda, dışarıdan alınan +3 değerlikli demir +2’ye çevrilemez.

Oysa üzüm ve dolayısıyla pekmezde bulunan demirin değeri tam da vücudumuzun istediği gibi +2’dir. Yani örneğin sahurda yiyeceğimiz pekmez, günlük demir ihtiyacımızın yarıya yakınını karşılayacaktır. Ayrıca pekmezde bulunan glikoz, beynin enerji kaynağıdır.

Üzüm pekmezini anlattık ama daha birçok pekmez çeşidi var; dut, hindiba, keçi boynuzu... Hepsinin kendine has özellikleri ve yararları var tahmin edileceği üzere...

Şimdi, yukarıda tek tek anlatmaya çalıştığımız tahin ve pekmezi, istediğiniz kıvamı yakalayana kadar karıştırabilir ve akşam iftar sofrasına koyabilirsiniz.

Zeytinyağlı ıspanak kökü

Malzeme listesi

1 kg. ıspanak (sap ve kök kısmı kullanılacak)

3 adet orta boy kuru soÄŸan

5 diş sarmısak

4 adet orta boy domates

1/2 adet limonun suyu

1 çay kaşığı tuz, karabiber

1 çay bardağı zeytinyağıÂ

2 su bardağı sıcak su

Ispanağın yapraklarını ayırın ve başka bir yemek ya da börek için kullanmak üzere buzdolabına kaldırın. Kök kısmından çok az keserek ayıklayın ve saplarını 10 santimlik parçalar halinde doğrayıp yıkadıktan sonra süzün. Kuru soğanları ayıklayıp yarım santim kalınlığında halkalar oluşturacak şekilde doğrayın. Kabukları soyulmuş domatesleri de iri halkalar halinde doğrayın. Sarmısakları bütün halde bırakın. Soğan halkalarını geniş bir çelik tencerenin dibine yerleştirin. Üzerine sarmısakları, domates dilimlerini yerleştirip ıspanak köklerini koyun. Üzerine zeytinyağını gezdirip tuz ve karabiberi serpin. Tozşekeri de ilave edip limon suyunu gezdirin. Tencereyi orta ısılı ateşin üzerine oturtup kapağı açık vaziyette 5 dakika kadar pişirin. Son olarak sıcak suyu da tencereye aktarıp kapağını kapatın. Yemeği, orta ısılı ateşte yaklaşık 25 dakika daha pişirdikten sonra ocaktan alın. Tencereden almayıp soğumasını bekleyin. Servis tabağına aktardığınız yemeği soğuk olarak servise sunun.

Erişte pilavı

6 kiÅŸilik

Hazırlama süresi 20 dakika

Pişirme süresi  25 dakika

Malzeme listesi

1 su bardağı pirinç

2 su bardağı fırınlanmış ev eriştesi (evde yapılan kuru makarna)

8 su bardağı su

100 gr. tereyağı

1 çay kaşığı tuz

Pirinci 2 çay kaşığı tuz kattığınız bol sıcak suda en az 40 dakika kadar bekletin. Akan suyun altında yıkayıp süzün. Suyu geniş bir tencereye koyup tuzu da attıktan sonra orta ısılı ateşte kaynamaya bırakın. Kaynamaya başlayınca yıkanmış pirinci aktarıp pişirmeye devam edin. Pirinç taneleri iyice yumuşadığında erişteyi tencereye aktarıp arada sırada karıştırarak yumuşayıncaya kadar pişirin. Tencereyi ocaktan alıp süzün ve pirinçli erişteyi tekrar aynı tencereye koyun. Diğer taraftan, tereyağını bir tavada eritin ve sararıp üzeri köpük köpük oluncaya kadar pişirdikten sonra ocaktan alın. Sıcak tereyağını eriştenin üzerine gezdirin. Erişteyi tahta kaşıkla karıştırıp tencerenin kapağını kapatın. Tencereyi sofra beziyle sıkıca sarıp demlenmeye bırakın. 20-30 dakika kadar dinlenen erişte pilavını karıştırıp servise sunun.

Not: Yumurta, su, tuz ve unla yoğrulan ev eriştesinin hamuru çok sert olduğu için erkekler tarafından yoğrulur. Kadınlar ise kesme işlemini yaparlar. Bazı yörelerde tandırda ya da mahalle fırınında kızartılarak, bazı yörelerdeyse gölgeye serilen bezler üzerinde kurutulur.