Akdeniz’in ortasındaki İngiltere Malta

Malta dili Arapça ve İbranice gibi sami dil grubundan ama Latin alfabesiyle yazılıyor. Arapça etkisi çok belirgin. Şehir girişlerindeki tabelalar "Merhaba" diye sizi selamlıyor. İngilizce ikinci resmi dil, turistler lisan problemi yaşamıyor. Akdeniz kültürünün etkisi altındaki Maltalılar koyu Katolik, köyleri dev kiliseler süslüyor. Nüfusun yüzde 95’i bu adada doğmuş.

OSMANLI’NIN HEZİMETİ ADANIN GURUR VESİLESİ

İ.Ö 800’lü yıllarda Akdeniz’in çoğu yerinde olduğu gibi Malta’da da Fenikeliler bir koloni kurmuş. Ada, Kartaca ile Roma İmparatorluğu arasındaki savaşların ardından Romalıların eline geçmiş. Kuzey Afrika’dan gelen Arapların 1090’da adadan atılmasıyla 400 yıl süren bir Sicilya dönemi başlamış. Adanın tarihi Kanuni ile değişmiş. St. John Şövalyeleri, Rodos’ta Osmanlılara yenilince, İspanyol Kralı 5.Charles adayı şövalyelere vermiş. Kira bedeli olarak da her yıl iki Malta Şahini istemiş! Osmanlılar şövalyelere Malta’da huzur vermemiş, adayı kuşatmış ama alamamış. Etrafta bu "Büyük Kuşatma"nın birçok izini görmek mümkün. Neredeyse ada tarihinin en önemli olayı kabul ediliyor. Zaten bu kuşatmadaki komutanın adı başkent Valetta’ya verilmiş. 316 km2’lik yüzölçümüne sahip olan Malta’nın tarihini anlatan ve Malta Experience dedikleri bir gösteride Osmanlılara önemli bir yer ayrılmış! 1814’de İngiltere’nin bir parçası haline gelen ada bağımsızlığına ancak 1964’te kavuşmuş.

Sicilya’nın 93 km. güneyindeki ülke üç bölümden oluşuyor: Malta, Gozo ve Comino Adaları. Gozo’da 30 bin kişi yaşarken, Comino’da turizm sezonu bitince üç beş çiftçi kalıyor. Malta dalmayı sevenler için adeta bir cennet. Gozo ve Comino su altı güzellikleriyle ünlü.

Avrupa Birliği üyesi Malta’nın sokakları kimi zaman Kuzey Afrika’yı hatırlatıyor. Fiyatlar Avrupa’nın birçok merkezinden daha ucuz. Malta Lirası yaklaşık 4 YTL. Adada alışverişin merkezi Valetta’daki Republic Caddesi. Etrafta bol miktarda seramik, dantel ve gümüş filigre göreceksiniz. Sliema’da Plaza Centre isimli bir alışveriş merkezi de var. Öğleyin siesta yapıyorlar. Dükkanlar genelde 13.00-16.00 arası kapalı. Adayla ilgili www.discovermalta.com ve www.tourism.org.mt sitelerinden daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

MALTA’NIN YILDIZLARI VALETTA

St.John şövalyelerinin Türk korkusuyla hızla inşa ettikleri şehirde 16. yüzyıl mimarisi egemen. Yarımada üzerindeki bir tepeye kurulmuş. Grand Harbour ile Marsamxett Limanları’na bakıyor. İtalya’dan gelen feribotlar Büyük Liman’a yanaşıyor. 15 dakikalık bir tırmanışla şehre ulaşabiliyorsunuz. Şövalyeler geldikleri yere göre adada yedi gruba ayrılmış. Auberge de Castile eskiden İspanyol ve Portekizli şövalyelere aitmiş, günümüzde Başbakanlık Ofisi. Yanındaki Yukarı Barrakka Bahçeleri ise İtalyan şövalyelerinmiş, bugün ise Büyük Liman manzaralı güzel bir park. Fransa’nın Provence bölgesinden gelen şövalyelerin binası olan Auberge de Provence, Malta’nın Arkeoloji Müzesi olarak hizmet veriyor. Tarihe meraklıysanız, Malta ve Gozo’da İ.Ö 3600 ile 2500 arasında yapılan megalitik tapınakları gezebilirsiniz. Aziz Yahya’ya adanan St John’s Katedrali ve Müzesi, Valetta’nın tam göbeğinde. 1573’te, Barok mimariyle yapılan binada güzel bir dokuma koleksiyonu var. Caravaggio’nun "Vaftizci Yahya’nın Başlangıcı" resmi de burada sergileniyor. Rodos’ta olduğu gibi bu adada da bir Grand Master’s Palace (Üstad-ı Azam Sarayı) bulunuyor. Republic (Cumhuriyet) Caddesi’ndeki yapı günümüzde cumhurbaşkanına ve parlamentoya ev sahipliği yapıyor. Binada "Büyük Kuşatma"yı gösteren bir fresk bulunuyor. Varlıklı adalılar başkent yakınlarındaki Sliema muhitinde yaşıyor. Aynı yoldan ilerlediğinizde, turistik gece hayatının merkezi St Julian’s ile Paceville’e ulaşacaksınız. Kuzeye doğru devam ederseniz, Bugibba semti karşınıza çıkacak. St.Paul’s Körfezi’ndeki kentteki oteller uygun fiyatlı. Gece hayatı renkli. Valetta’dan 43 veya 48 numaralı otobüslere binip, adadaki en güzel plajlardan Mellieha’ya gidebilirsiniz. Diğer gözde plaj ise Paradise Bay.

MDINA

Geçmişte adanın merkeziydi. 1566’da şövalyeler Valetta’yı kurunca bu özelliğini kaybetti. Denizden uzakta, korunaklı bir kaya parçasının üzerine inşa edilen kalenin içinde. Tarihi 3000 yıl öncesine uzanıyor. Arnavut kaldırımı, dar ara sokakları çok güzel. Tarihe sahip çıkılıp, eserler iyi korunmuş. Adı Arapça’dan geliyor. Sokaklarında yürürken kendinizi Marakeş gibi bir Afrika şehrinde hissederseniz şaşırmayın. Aristokrat ailelerin hálá yaşadığı evlerdeki kapı kollarına özellikle dikkat edin, güzel manzaralı kafelerden birinde içkinizi yudumlayın.

NE YENİR?

Malta mutfağında İtalyan lezzetleri hakim. Restoranlarda piza ve makarnanın her çeşitini yiyebilirsiniz. Peynirli böreğe benzeyen pastizzi, peynirli ve yumurtalı makarna timpana ile baharatlı sığır etinden yapılan bragioli adanın spesiyaliteleri arasında. Hop Leaf ise deneyebileceğiniz bir yerel bira. Valetta’daki Rubino’s (21224656) Malta lezzetlerini deneyebileceğiniz mekanlardan. Liman manzaralı Giannini (21237121) adanın en iyi restoranlarından, İtalyan mutfağından seçenekler sunuyor. Ambrosia’nın mönüsü (21225923) Akdeniz mutfağı ağırlıklı, Malata’da (21233967) Fransız yemeklerini tadabilirsiniz.

NEREDE KALINIR?

Türkiye’de de otelleri olan Corinthia zinciri Maltalı bir aileye ait. Adada dört otelleri var. En güzelleri beş yıldızlı Saint George ve Palace. Deniz kenarındaki bu otellerde SPA’dan şık restoranlara kadar ayrıntı mevcut. Rezervasyonu İstanbul’daki ofisinden yaptırabilirsiniz. www.corinthia.com

Castille Hotel (www.hotelcastillemalta.com), liman manzaralı Grand Harbour Hotel (www.grandharbourhotel.com), iki yıldızlı British Hotel (www.britishhotel.com) Valetta’daki seçeneklerden. Mdina’da eski bir sarayda yeralan Xara Palace (www.xarapalace.com.mt) ile St Julian’s daki Hotel Juliani (www.hoteljuliani.com) ise adanın farklı köşelerindeki güzel konaklama tesislerinden.

NASIL GİDİLİR?

Türkiye’den adaya uçan Air Malta (0212 2372420) vize konusunda da yardımcı oluyor. Luqa Havalimanı şehre beş kilometre. 8 numaralı otobüs 15 dakikada şehir merkezine geliyor. Taksi yaklaşık 10 Malta Lirası tutuyor. Sicilya’nın Palermo ve Syracuse şehirleri ile Cenova ve Floransa yakınındaki Livorno limanlarından da feribotlarla Malta’ya gidilebiliyor. Sicilya-Malta arası 90 dakika sürüyor (www.virtuferries.com). Malta ve Gozo’da halk otobüsleri var, araçlar genelde eski. Otobüs ücreti 1,50 Malta Lirası, haftalık biletler ise 6 Malta Lirası.