Başkent’e “Başka” bakış

Benim tanıdığım en fanatik “Ankara sevdalılarının” başında gelir Uğur Kavas. “Ben Ankara ile ilgili yapılmamış, yazılmamışları araştırıyorum” sözleri ile çalışmalarını özetleyen Kavas, Ankara Kulübü, Türkiye Foto Muhabirleri Derneği (TFMD), International Freelance Photographers (IFPO) ve Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği (AFSAD) üyesi, Ankara Kent Müzesi danışmanı, Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nden emekli Kavas’ın, yirmibeş kızılötesi fotoğrafın yer aldığı “Bir Başka Ankara” adlı fotoğraf kataloğu var.

GÖRÜNMEZ IŞIKLA TANIŞMA

Reha Akçakaya’nın 1996 yılında Ankara’da açtığı bir sergi sayesinde kızılötesi filmle tanışan Uğur Kavas, Görünmez ışıkla başlayan yolculuğunu şöyle anlattı:
“Sergiden sonra bu filmi aramaya koyuldum. Ne yazık ki, film Türkiye’de bulunmuyordu. Yurt dışındaki arkadaşlarıma bu filmi ısmarladım, onlarda her gelişlerinde bana bu filmi getirdiler ve Ankara’yı görüntülemeye başladım. Bir arkadaşımla birlikte yaptığımız çalışma 1999 yılında Bir Başka Ankara adlı sergi olarak izleyici ile buluştu.
Bu sergi Reha Akçakaya’nın çalışmasından sonra , kızılötesi filmle yapılan Türkiye’deki ikinci, konusunu tamamen Ankara’dan alan ilk sergi oldu. Sergilerden sonra herkes filmi sormaya başladı, Kodak sonunda bu filmi Türkiye’ye getirdi. Bizden sonra da Ankara’da fotoğraf derneklerindeki arkadaşlar bu filmle çok güzel çalışmalar yaptılar. 2005 yılında da “Bir Başka Ankara” adlı ve içinde 25 kızılötesi Ankara fotoğrafı bulunan küçük albüm yayınladık.”

HASSAS VE ZOR BİR FİLM

Kızılötesi film kullanımının normal fotoğraf filmine göre kullanım tekniği de çok farklı. Kızılötesi filmin hem kullanım aşamasında hem de banyo aşamasında büyük bir dikkat istediğini ifade eden Kavas, filmin kullanımındaki incelikleri, “Özellikle ışığa çok hassas olduğu için tam karanlıkta makineye konması, yine tam karanlıkta ve çelik tanklarda banyosunun yapılması gerekiyor. Çekimde de koyu kırmızı filtre yada infrared filtre kullanılması şart. Kızılötesi filmle gerçekten güzel şeyler çıkıyor. Ama çok zor bir uğraş, çünkü çok hassas” sözleriyle anlattı.

Günümüzde yaygınlaşan dijital makinelerde tabii ki Kızılötesi film bulmak neredeyse imkansız. Ancak farklı programlarla bu efektleri elde etmek mümkün. Dijital bir fotoğraf makinesinde kızılötesi çekimler, askeri, tarımsal ve bilimsel alanda bu amaca yönelik ekipmanlarla yapılıyor. Teknik bir konu ama kızılötesi görüşü elde etmek için kullandığımız dijital fotoğraf makinalarının sensöründeki bir tabakanın kaldırılması gerekiyor.

YENİ KİTAPLARI GELİYOR

Araştırmacı Uğur Kavas, 2013 yılı için ise iki yayın planlıyor. Ankara’da yok olan bir tesisin öyküsünü anlattığı “Atış poligonu” isimli kitabı yayınlanmayı bekliyor. Bu tür yayınlar için sponsor desteği gerektiğini belirten Kavas, “Pek çok yayının hazırlığı ve basımı büyük bir sıkıntı. Ankara’da faaliyet gösteren onca dev firma varken kaynak yayın olacak eserlere destek konusunda yaşanan olan ilgisizlik inanılmaz boyutta” diye konuştu.
Kavas’ın yıl sonunda yayınlanmasını planladığı diğer eseri ise şimdiden Türkiye’nin önde gelen yayıncılarının takibinde. Bu yayında yer alan fotoğrafları görmek ve hikayelerini dinlemekten büyük mutluluk duysam da Uğur Kavas’a verdiğim söz gereği hiç bir şey paylaşamıyorum. Oda bana söz verdi, bu inanılmaz fotoğrafların bulunduğu yayının haberini zamanı gelince ben yapacağım.

ASKERİ VE BİLİMSEL FOTOĞRAFLAR

Bilindiği gibi, insan gözü farklı ışık dalga boylarını algılayamıyor. Bunlardan biri de kızılötesi ışınlardır. 1930 yıllarda ticari olarak kullanılmaya başlanılan filmlerle bu dalga boyunu görünür hale getirmek mümkün oldu. Özellikle Birinci Dünya Savaşı sırasında askeri amaçla kullanılan bu filmin pratikte haritacılık ve tarımsal hava fotoğrafçılığı gibi pek çok kullanım alanı var. Kızılötesi’nin yalnız fotoğraf amaçlı kullanımı buz dağının üstüdür ancak. Kızılötesi çekimler ağırlıklı olarak askeri ve bilimsel alanda değerlidir. Kararmış, silinmiş ve okunamayan belgelerin okunmasında, resimlerde verniğin altındaki ilk katın incelenmesinde (ünlü resimlerin taklitlerinin ortaya çıkarılmasında), yapay kamuflajların ortaya çıkarılmasında, büyük ormanlık alanlarda, hasta ağaçların tespiti ve hastalığın yayıldığı alanların tespitinde, bitki örtüsünün incelenmesinde, tarım ürünlerinin tahmini rekolte miktarının tayini gibi bir çok alanda kullanılır kızılötesi fotoğraf.

Kitap Önerisi

“Türkiye’de Basın Fotoğrafçılığının Görsel Tarihi” iki cilt.
Yazarı: Uğur Kavas.
Türkiye’de foto muhabirleri üzerine yazılmış ve pek çok basın fotoğrafçısının hikayesini de içinde barındıran en kapsamlı yayın. Yayına Ankara’da Tripod fotoğraf mağazasından ulaşabilirsiniz.

“Objektiflerin sadece sevgiyi, mutluluğu, hoşgörüyü, barışı saptadığı görüntüler foto muhabirlerinin de isteği. Keşke foto muhabirlerinin arasında savaş muhabirleri hiç olmasa. Keşke, açlıktan can çekişen çocukların çelimsiz gövdeleri kadrajlaşmasa” Uğur Kavas, “Türkiye’de Basın Fotoğrafçılığının Görsel Tarihi Kitabı’nın 1960’dan Günümüze adlı ikinci cildinden”