Dersler çıkarılacak Bir Kent Çalıştayı

Lewis Carroll’un 1865 yılında yazdığı ünlü masal Alice Harikalar Diyarı’nın unutulmaz repliğidir : ‘Nereye gideceğini bilmiyorsan, hangi yoldan gittiğinin hiç bir önemi yoktur.’ Kent Çalıştayları, Kent Zirveleri veya Buluşmaları biraz bu işe yarar. Nereye gidileceği, hangi yol metotlarla hedeflere nasıl ulaşılacağı ‘ortak akılla’ planlanır.

ÇALIŞTAYA SAHİP ÇIKTILAR

13-15 Ocak 2023 tarihleri arasında Ayvalık Belediyesi, Ayvalık Ticaret Odası, Ayvalık Kent Konseyi ve Ayvalık Turizm Geliştirme Birliği koordinatörlüğünde, ‘Ayvalık Vizyon Çalıştayı’na davetliydim.
Birçok kent için ders çıkarılabilecek, çok kapsamlı, akademik bir o kadar da katılımcı bir ‘vizyon kent çalıştayı’ yapıldı.
Ayvalık Ticaret Sanayi Odası Başkanı’nın ve Ayvalık Belediye Başkanı’nın bir dakika bile ayrılmadığı çalıştayda kenti yöneten tüm STK ve akademisyenlerin yanı sıra sektöre yön veren uzmanları, profesyonelleri ve gastronomi basını da ağırladılar.

BURSA’NIN İLGİSİNİ ÇEKECEK

Özellikle son dönemde kent vizyonu, turizm ve gastronomi alanında başarılı çalışmalara imza atan Bursa Büyükşehir Belediyesi, Mudanya, İznik, İnegöl gibi ilçelerin ilgilerini çekecek, kendi şehrimiz için de kendimize de dersler çıkarabileceğimize inandığım önemli konuların konuşulduğu Ayvalık Kent Vizyonu Çalıştayı sonuç raporunda alınan kararları paylaşacağım sizlerle.

AYVALIK’TA AKLIMDA KALANLAR

Ancak Ayvalık’ta iki gün boyunca seyahatimden aklımda kalanlar şunlardı:
Turizme önem vermek isteyen kentler bölgelerinde mutlaka bir uygulama oteli, gastronomi lisesi oluşturmalıdır. Cunda Uygulama Oteli 176 odası ve 552 yatak kapasitesi ile bölgeye konaklama ve hizmet üreten, yaklaşık 862 öğrencisi ile turizm ve gastronomi sektörüne hizmet vermektedir. Uygulama Oteli Müdürü Abdülaziz Yük’ü, kısıtlı imkanlarla beş yıldızlı bir otel seviyesinde hizmet sunduğu, okulda eğitim alan öğrencilere unutulmaz bir deneyim sunarak yerinde eğitim ve öğretim verdiği için ayrıca tebrik ederim.

DAMAKLAR ŞENLENDİ

Ayvalık ve Cunda’nın klasiklerinden yaklaşık yarım asırlık markası Bay Nihat, Volkan ve Hakan Bekit kardeşler ile mutfakta Savaş İrlan şefimizin muhteşem ötesi yeni meze ve yemekleri damaklarımızı şenlendirdi ilk gün.
Bir öğlen arası kaçıp tadına baktığımız yakası açılmamış mezeleriyle Cunda’nın Sayfiye’si ve yetenekli şefi Sait Ergun 2023’ün parlayan şeflerinden olacaktır. Yaratıcı menüleri ile Cunda’da mutlaka uğranılacak adreslerden biri.
Cletos Salciccia ve eşi Funda Kocadağ Salciccia ile birlikte işlettikleri Cleto’s İtalyan Restoranı gün batımı eşliğinde tadına bakacağınız taş fırındaki İtalyan pizzası, el yapımı makarnaları ve nefis yemekleriyle yerel otlarla ve soslarıyla kendine has bir lezzet sentezi oluşturmuş. Kendinizi özel hissettiren bir mutfağı ve menüsü var.

YILDIZLI LEZZETLER

Şef Oğulcan Beyhan’ın Kekik Restoranı ve Paşa Çorbacısı İzzet Durko ve Tik Mustafa, Macoron sokağı, Mor Salkım, Karadeniz Pastanesi, Taş Kahve, Körfez Restoranı, peynirleriyle Darbuka Kardeşler, Çoşkun benim diğer yıldızlı lezzet duraklarımdan..
Ayvalık Vizyon Çalıştayı’na üniversitelerin birbirinden değerli akademisyenleri yanı sıra gastronomi ve turizm sektörün önemli isimlerinden Vedat Başaran, Akif Budak, Cem Kınay, Nedim Atilla, Esat Özata gibi isimleri katılırken ben de Gastroder Gastronomi Kültür Seyahat Derneği Başkanı olarak öneri ve görüşlerimizi ilettik.

ÖRNEKLERLE ANLATILDI

Namı diğer adıyla Çok Gezen Gurme Akif Budak ‘4 Mevsim Ayvalık’ mottosuyla Ayvalık’ın sadece yaz aylarında değil diğer aylarda da birçok turizm çeşidinin yapılabileceğini, doğal güzellikleriyle, gastronomisiyle bunun doğru pazarlandığı ve doğru iletişim kanallarıyla yapılabileceğini çok güzel örneklerle anlattı.

AYVALIK ÇALIŞTAY SONUÇ RAPORU

Prof. Dr. Ayhan Gökdeniz koordinatörlüğünde yürütülen Ayvalık Vizyon Çalıştayı sonuç raporunun önemli konu başlıklarını şöyle aktarmak istiyorum.
“Koruyarak kullanma” ilkesi çerçevesinde yörenin taşıma kapasitesine dikkat edilmeli ve zorlanmamalıdır. Çünkü, ‘çok turist çok gelir’ anlamına gelmez. Önemli olan yüksek gelir grubuna ait tüketicilerin yöreye çekilmesidir.
21. yüzyılda Ayvalık’ta birlikte yaşamak ve yaşam kültürünü tüm canlılarla sürdürülebilir kılmak ve bu doğrultuda vizyoner ve inovatif projeler geliştirmek gerekiyor.
DIŞ CEPHE ÖNERİSİ
Ayvalık’ta 1800’ün üzerinde bulunan tarihi tescilli binalar bir makro proje (Safranbolu, Beypazarı ve Bursa Cumalıkızık) olarak ele alınmalı, bürokratik formaliteler, finansman ve uygulama boyutu birlikte değerlendirilmeli ve bu bütüncül proje çok kısa sürede tamamlanmalıdır.
Ayvalık’ta (old city, old town) eski sokak ve bina dış cephelerinde iyileştirmeler yapılarak veya en azından bu amaçla bir iki eski sokak bu görüntüye kavuşturularak kültür amaçlı yerli ve yabancı turistlerin gelmeleri teşvik edilmelidir. “old city” denilen alanlar araç trafiğine kapatılmalı ve sadece yayaların kullanımına sunulmalıdır. Bu konuda; lokasyonda oturan kişiler, esnaf ve yetkili birimler ortaklaşa karar almalıdır. Benzer uygulama Cunda’da yapılmalıdır.
TUR PROGRAMI YAPILMALI
Midilli Adası’yla uluslararası ortak tur programının oluşturulması adına tur operatörleri Ayvalık’a davet edilmeli ve birlikte tur programları organize edilmelidir.
Macaron Bölgesinde Hagia Triada Kilisesi (Eski Tütün Deposu) ve Cunda Adası’nda yer alan Panaya Kilisesi ve benzer tescilli binaların restorasyon çalışmalarına başlanıp, yeni kimliklerle kullanıma açılmalıdır.
2018’de hizmete açılan Ayvalık Ayazması yâda eski adıyla Faneromeni Kilisesi uluslararası turizm pazarına sunulmalıdır. Özellikle Midilli’den oluşan ziyaretçi talebi, uluslararası arenaya taşınmalıdır.
Ayvalık’ta 1800’ün üzerinde bulunan tarihi tescilli binalar bir makro proje (Safranbolu, Beypazarı ve Bursa Cumalıkızık) olarak ele alınmalı, bürokratik formaliteler, finansman ve uygulama boyutu birlikte değerlendirilmeli ve bu bütüncül proje çok kısa sürede tamamlanmalıdır.

ŞEHİR SİLUETİ KORUNMALI

Şehir giriş-çıkışlarında ve şehir merkezinde ciddi çevre ve görüntü kirliliği yaratan unsurlar kaldırılmalı ve tanıtım için dijital ve mobil uygulamaların yaygınlaştırılması teşvik edilmelidir.
Ayvalık kent dokusunu ve mimari yapıyı bozmayan bina yapımının veya restorasyonun teşvik edilmesi ve şehir siluetinin korunması son derece önemli bir konudur. Bu yaklaşım, kararlılıkla sürdürülmelidir.
Bölge aynı zamanda verimli tarım arazilerine de (Altınova) sahiptir. Bölgede özellikle organik tarım özendirilmeli ve şarapçılık teşvik edilmelidir. Bu çalışma, bölgede “agro turizmin” de önünün açılmasına vesile olacaktır.
Bölgenin iki stratejik ürünü turizm ve zeytinciliktir. Bu nedenle, bölgede mutlaka 4 yıllık Mimarlık Fakültesi veya Güzel Sanatlar Fakültesi açılmalıdır.

ÇEKİCİLİK ARTIRILMALI

Kent çekiciliklerinin çoğalması noktasında müze, kültür ve sanat galerisi mekanları (Örneğin; Zeytinyağı, Sabun, Tuz Müzesi, Kent Belleği Müzesi, Gastronomi Müzesi ve Mübadele Müzesi gibi) açılmalıdır.
Eski Ayvalık’ta sokaklara anlam kazandırılması yoluyla çekiciliklerin artırılmasında fayda vardır. (Örneğin; Meyhane Sokağı, Sanat Sokağı, Antikacılar sokağı, Hediyelik Atölyeler Sokağı, Barlar Sokağı, Butik Oteller Sokağı gibi.). Ayrıca, sokak içlerinde ve küçük alanlarda heykel ve minyatür figürler konularak, çekicilik ve fotoğraf alanları oluşturulmalıdır.
Eski Ayvalık’ta küçük meydanlar oluşturarak, buraları günlük veya haftalık etkinlikler mekanına dönüştürülmesi gerekmektedir. Bu çalışma, o bölgede yaşayan esnafa ciddi bir gelir ve katma değer sağlayacaktır. (Örneğin; At Arabacılar Meydanı, Köylüler Pazarı, Eski Gümrük Meydanı gibi)

YATAK KAPASİTESİ ÇOĞALMALI

Ayvalık; mübadele mutfağına sahip bir şehirdir. Asırlık geçmişi olan ve öyküsü yazılan yemek çeşitlerine sahiptir. Bu yemeklerin unutulmaması ve gelecek kuşaklara da bırakılması için bölgede yöresel yemek atölyeleri açılmalıdır. Ayvalık’ın “Avrupa Gastronomik Rotalar” ağına katılması için hazırlıklar hızlandırılmalıdır.
Butik otel işletmeciliği yeni yüzyılın en önemli tüketici trendidir. Ayvalık’ta özellikle küçük (butik) otel işletmeciliği ve ev pansiyonculuğu özendirilmelidir. Özellikle, butik otellerde mutlaka yeşil yönetim ilkeleri (enerji, ısı, ışık tasarrufu), ekolojik uygulamalar ve katı-sıvı atık programları ve sertifikaları teşvik edilmelidir. Bölgenin (özellikle Cunda’nın) ileriye yönelik yatak kapasitesi iyi planlanmalıdır.

SORUNLAR ÇÖZÜLMELİ

Bölgede; 2019-2023 yılları için yapılan, birinci; “Stratejik Turizm Planı” nın, ikincisi; 2024-2029 dönemi için, daha geniş kapsamlı (tarım, zeytincilik, ulaşım, habitat, doğa, çevre vb) yapılmalıdır.
Özellikle Sarımsaklı bölgesindeki otellerin ve plajın temizliğine, düzenine ve altyapı (wc, duş vb.) imkanlarına kavuşturulması gerekmektedir. Sorunlar (plaj kullanımı, otopark, özel plaj, şezlong vb); yerel halk rahatsız edilmeden ortak akılla çözülmelidir.
Ayvalık’a özgü hediyelik eşya sayısının ve çeşidinin artırılması için yerel el sanatı atölyelerinin teşvik ve sübvanse edilmesi gerekmektedir.
Ayvalık ilçe sınırları içerisinde yer alan Küçükköy; bir bütüncül plan çerçevesinde programlanmalı ve köyün doğal dokusu ve yerleşik nüfusu rahatsız edilmeden, farklı bir konseptle kültür, sanat ve doğal peyzaj başlıkları öne çıkarılmalıdır.

ZİNCİR OTEL GRUBU OLMALI

Ayvalık destinasyonundaki tarihi, kültürel ve arkeolojik eserler, yollar, oteller ve restoranlar kısacası bir yer yabancısı için günlük yaşamda kullanılan tüm hizmet ve çekicilikler akıllı şehir teknolojileri (aplikasyonlar, karekod sistemleri, GPRS uygulamaları, Google-maps gibi) yardımıyla kurgulanmalı ve mobil teknolojiler yardımıyla kullanma kolaylıkları sağlanmalıdır.
Üst gelir grup turistlerin, kullandığı bir turistik ürün grubu olan, “kruvaziyer turizm” Ayvalık için, bir seçenek olabilir mi? Tartışılabilir. SWOT Analizi (GZFT Analizi) yapılarak, yine bu noktada “ortak akılı” egemen kılarak sonuca ulaşılabilir.
Ayvalık’ta turizmin sezonluk anlayıştan kurtulup, 12 aya yayılabilmesi için, özellikle hafta sonlarında alternatif faaliyetleri (festival, fuar, spor, kültür, ve turizm etkinliklerine) organize etmek ve ziyaretçi talebi oluşturmak gerekir. Bölgede bir uluslararası zincir otel grubunun olması, yörenin reklam, satış ve pazarlama stratejilerine ivme kazandıracaktır. Ayrıca, bölgedeki istihdamın artırılmasına da katkı sağlayacaktır.

KIRMIZI MERCANLAR KORUNMALI

Yıl içerisinde yapılan etkinlikler için mutlaka bir yıl öncesinden, bir etkinlik takvimi belirlenmeli ve ‘daha çok etkinlik’ yerine, ‘daha nitelikli etkinlikler’ yapılmalıdır. Bu etkinlikler için sponsor anlaşmaları yapılmalı, uluslararası olmalı ve mutlaka her yıl tarih hiç bozulmamadan tekrarlanmalıdır.
Dünyada Porto Fino’dan sonra 2. hayat noktası Ayvalık’ta olan kırmızı mercanlar için koruma alanları oluşturulmalı, bu çerçevede su altı ve su üstü fauna ve florasının korunmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca su üstü sporlarının da (kite surf, windsurf, yelken gibi) bölgede öncelenmesi için gerekli imkanlar yaratılmalıdır.
Ayvalık’ta merkezde özellikle yaz aylarında ciddi bir trafik sıkışıklığı ve otopark sorunu vardır. Hem Ayvalık hem de Cunda‘da trafik sıkışıklığını rahatlatmak için “içdeniz”, ziyaretçileri taşıma adına daha çok kullanılmalıdır.

GENİŞ KAPSAMLI TANITILMALI

Günümüzün kısa mesafeler için ulaşım aracı, bisiklettir. Yine, dünyada seyahat eden bilinçli ve doğaya tutkun ziyaretçilerin tercihi de bisiklettir. Bu nedenle, bölgede Ayvalık, Cunda, Altınova, Küçükköy güzergahlarının bisiklet yolları ile buluşturulması gerekmektedir.
Ayvalık’ın daha etkin ve çoklu tanıtılması noktasında yurtiçi ve yurtdışı fuarlarda daha geniş kapsamlı ve dijital ağırlıklı tanıtılmasına fayda vardır.
Ayvalık’taki turizmin sürdürülebilirliği için dünya ölçeğinde örneklerini gördüğümüz destinasyon yönetim örgütü benzer bir yapılaşmanın mutlaka hayata geçirilmesi gerekmektedir. En uygun yönetim örgüt modeli de; Ayvalık Turizm Geliştirme Birliği’nin (AYTUGEB) bu formata dönüştürülmesidir.