Saatler

AB ile birlikte Türkiye, 1996’dan beri martın son pazarından ekimin son pazarına kadar ileri saat uygulamasına geçiyordu. Bu yıl 1 Nisan’daki Yükseköğretime Geçiş Sınavı nedeniyle uygulama öne alındı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, böylece öğrencilerin saat karışıklığından doğabilecek mağduriyetini önlemek istiyor.
Hiç böyle saçma bir şey olur mu demeyin! Örneğin Şili’de 1987’de Papa’nın ziyareti, 1990’da devlet başkanın yemin töreni için ileri saat uygulamasına geçilmesi geciktirilmişti. Açık Öğretim Sınavı’nda başıma geldi bu durum. Bina sınav sorumlusu olarak, 1 saat ve daha fazla geç gelenleri salona almayınca okul bahçesinde (içinde sekreterimiz de olmak üzere) yüzlerce kişi tarafından protesto edilmiştim. Bu insanlarımız Mars’ta mı yaşıyordu, hiç mi haber dinlemez, gazete okumazlardı!..

İNTİHAR VE KALP KRİZİ

Sabah uykusunu çok seven ve saatleri tek tek düzeltmek zorunda kalacak biri olarak ileri saat uygulamasından nefret ederim. Fikir 1784’te Benjamin Franklin’den çıkmış. Yeni Zelandalı bir böcekbilimcinin önerisiyle 1895’ten itibaren 2 saat olarak uygulanmış. Bazı ülkeler 20-40 dakika gibi ileri saat uygulamalarına gittiyse de genellikle bunu uygulayan ülkelerde 2 saatlik ayarlama 1940’lara kadar devam etmiş. Halen Kuzey Yarımküre’deki bazı ülkelerde yaz saati mart-nisan ila eylül-kasım arasında 1 saat olarak uygulanıyor. İşe ne kadar yaradığı yıllardır tartışılıyor.
Dünyada yaklaşık 70 ülke ileri saat uygulamasına geçiyor. Amaç gün ışığından daha fazla yararlanmak. Böylece bir saat fazladan gün ışığıyla çocuklara daha fazla sosyal zaman vermek, açık hava faaliyetlerini artırarak turizm endüstrisine katkıda bulunmak isteniyor. Uygulamanın akşam saatlerindeki trafik kazalarını, dolayısıyla yaralanma ve ölümleri azalttığına da inanılıyor. Fakat bazı çalışmalar (örneğin Kaliforniya Elektrik Komisyonu) enerji tasarrufu sağlamadığını ve sabah karanlıkta uykulu sürücülerin daha çok kaza yaptığını gösteriyor. Hatta kişinin biyolojik saati, uyku alışkanlıklarını etkileyerek uyuşukluk, baş ağrısı, stres yaptığını söylüyor. İlk üç haftasında kalp krizi ve intihar vakalarının artığını iddia eden çalışmalar var.

JAPONLAR İSTEMİYOR

Japonya, Hindistan ve Çin gibi ülkelerde yaz saati uygulaması yok; çünkü çiftçi ve eğitimciler karşı çıkıyor. Örneğin Japonya, yaz saati ile 2’nci Dünya Savaşı’nda ABD işgalinden sonra tanışmış ama uygulama kısa sürmüş. Ticaret ve sanayi bakanlıklarına rağmen çiftçiler ve Eğitim Bakanlığı bunu engellemiş. Çünkü çiftçinin pazar saatine uymuyor. Çocuklar ise gün ışığına kapılıp akşam ders çalışmak istemiyor. Meteorologlar da bundan hoşlanmaz çünkü iklim rasatlarının zamanı değişiyor.
Türkiye’de ileri saat uygulaması kaldırılmalı! Örneğin beni sabah çok erken kaldırırsanız bu sefer gider işyerinde kahvaltımı yaparım ve akşama kadar da esner dururum! İlla da ileri saate geçerseniz (eğer ilk haftalar kalpten ölmez, intihar etmezsem) yine hiç sevmediğim yürüyüş veya koşu şeklindeki egzersizlerle biyolojik saatimi ayarlamam gerekecek.
Of ya!...