Evdeki dostların tedavi hakkı 

Peki sahipli-sahipsiz hayvanların hukuken muayene ve tedavi hakları neler? Veterinerlerin tarifenin üstünde fahiş fiyat talep etmeleri hukuka uygun mu? Bu durumda hayvan sahipleri haklarını korumak için ne yapabilirler? Bu sorularınıza Ankara Barosu avukatları Görkem Alyanak ve Özenç Afacan yanıt verdi. Alyanak ve Afacan’a göre veteriner faturasında indirim istenebilir.

HER İLE ASGARİ ÜCRET TARİFESİ 

“Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği İle Odalarının Teşekkül Tarzına Ve Göreceği İşlere Dair Kanun’a göre veteriner odaları, bölgelerin özelliklerini ve hastalıkların çeşitlerini dikkate alarak, her ilde ayrı olmak üzere veteriner hekimlik asgari ücret tarifesi hazırlamakla yükümlüdürler. İl veteriner odalarının bu yükümlülüğü, veteriner odası yönetim kurulu tarafından yerine getirilir. Veteriner odası yönetim kurulu tarafından hazırlanan bu asgari ücret tarifesi, Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi tarafından tasdik edilir ve uygulanır.

TARİFE ALTINDA ÜCRET ALAMAZ

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği’ne göre veteriner hekimler, asgari ücret tarifelerine uymak zorundadırlar. Veteriner hekimlerin, gerekli gördükleri durumlarda muayene ve tedavi ücreti almama hakları vardır. Ancak veteriner hekimlerin ücret almaları durumunda alacakları ücret, asgari ücret tutarından az olamaz. Asgari ücret tarifesinin altında ücret aldığı tespit edilen veteriner hekimlere idari para cezası kesilir.

KANUNDA RAKAMSAL ÜST SINIR YOK

Buna karşılık, veteriner hekimlerin hasta sahiplerinden alabilecekleri muayene ve tedavi ücretinde rakamsal bir üst sınır ne yazık ki kanunda düzenlenmemiştir. Veteriner hekimlerin her iş için talep edebilecekleri azami tutarların da ücret tarifesinde gösterilmesi gerekir.

VETERİNER FAHİŞ ÜCRET TALEP EDERSE

(Veteriner hayvan sahibinden asgari ücret tarifesinin üstünde fahiş fiyat talep ederse ne yapılabilir?)

Veteriner hekim ile hasta sahibi arasındaki sözleşme, borçlar hukukunun genel hükümleri uyarınca kurulan bir özel hukuk sözleşmesidir. Kural olarak tarafların, asgari ücret tarifesinin altında kalmamak kaydıyla, muayene ve tedavi ücretini serbestçe takdir etme hakları vardır. Ancak bu özgürlük sınırsız bir özgürlük değildir. Türk Medeni Kanunu’nun (TBK) 2. maddesine göre herkes haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılması hukuk düzeni tarafından korunmaz. Taraflar arasındaki sözleşmenin TBK’nın 27. maddesi uyarınca hukuka ve ahlaka uygun olması gerekmektedir. Tarafların karşılıklı borçları arasında açık bir oransızlık varsa ya da taraflardan birisi hata, hile ya da tehdide maruz kaldıysa; sözleşmenin geçersiz olacağını ileri sürmek mümkündür.

İNDİRİM TALEP EDİLEBİLİR

Bu bakımdan, veteriner muayene ücretinin yapılan işe göre fahiş olması durumunda ücrette indirim yapılması talep edilebilir. Veteriner hekimin sözleşmeye aykırılığa ek olarak haksız fiil sorumluluğu da gündeme gelebilir. Veteriner hekimlere disiplin yaptırımı uygulanması sözkonusu olabilir.

MEN CEZASI DAHİ VERİLEBİLİR

Veteriner hekimlere uygulanacak disiplin cezaları ve disiplin süreci Yönetmelikte gösterilmiştir. Yönetmeliğin 116. maddesine göre “Çıkar sağlamak amacıyla bilerek usule uygun olmayan tedavi yapan veya ekonomik kayba yol açan” veteriner hekime, mesleğin icrasından geçici olarak 15 günden altı aya kadar men kararı verilmesi mümkündür. Yönetmelikteki, “Ekonomik kayba yol açmak” ifadesi belirsiz bir ifade. Bu ifadeye açıklık kazandırılması gerekir. Bu konu hayvan sahiplerinin yanı sıra veterinerlerin, hukuki belirlilik ve hukuki öngörülebilirlik haklarının korunması açısından önemlidir. 

İHMALE AĞIR DİSİPLİN CEZASI 

Yönetmeliğe göre veteriner hekim, çıkar sağlamak amacıyla hasta ve iş sahiplerine bilerek yanlış uygulamalarda bulunması durumunda, genellikle yazılı ihtarla cezalandırılıyor. Hastalığı ağırlaştıran ya da ekonomik kayba yol açan ihmali davranışların daha ağır disiplin cezasına tabi olması gerektiğini düşünüyoruz. Veterinerlerin bu davranışları nedeniyle ayrıca hukuki sorumluluklarının doğabileceğini de vurgulamak gerekir.”

AYRIM YAPILMASIN

- “BELEDİYELERİN muayene ve tedavi hizmetleri mevzuat kapsamında sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlarla sınırlandırılmıştır. Yerel yönetimlere hayvan hastanesi kurma yetkisi de tanınmıştır. Kısırlaştırma gibi bütün hayvanlara yönelik temel sağlık hizmetlerinin sahipli-sahipsiz hayvan ayrımı yapmadan belediyeler tarafından karşılanması uygun olacaktır.”

BELEDİYELER EVDEKİLERE DE ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETİ VERMELİ

- “SOSYAL belediyecilik kapsamında vatandaşa elektrik, gıda, kömür yardımı gibi çeşitler yardımlar dağıtılıyorsa; hayvanlara yönelik sağlık hizmetleri de ekonomik durumu yerinde olmayan vatandaşlara ücretsiz dağıtılmalıdır. Bu konuda mevzuatta değişikliğe gidilmelidir. Belediye meclislerince somut adım atılarak, sahipli hayvanların da kısırlaştırma gibi temel ve acil ihtiyaçlarının belediye tarafından ücretsiz ya da uygun ücretler karşılığında gerçekleştirilebilmesi için bir fon kurulması meseleye etkili bir çözüm sağlayacaktır.”

MAMADAKİ KDV KALDIRILMALI

- “FAHİŞ olarak artan muayene ve tedavi giderleri hayvanların yaşam haklarına ve sağlıklarına büyük tehlike teşkil etmektedir. Bu tehlikenin önlenmesi için gerek kamu kurum ve kuruluşlarının gerekse de sivil toplum örgütlerinin ve bütün hayvanseverlerin adım atması gerekir. Sorunun hızla çözümü için atılabilecek bazı adımlar da şöyle sıralanabilir: Mama ve ilaç gibi ürünlerde KDV’nin kaldırılması, sahipli-sahipsiz hayvan ayrımı gözetilmeden kısırlaştırma gibi temel sağlık hizmetlerinin veteriner fakülteleri ve belediyeler tarafından ücretsiz olarak yerine getirilmesi, hayvan sahiplerine uygun ve erişilebilir fiyatlar karşılığında hizmet sunan muayene ve tedavi merkezlerinin desteklenmesi ve bu veterinerlik merkezlerine vergisel avantajlar gibi çeşitli avantajlar sağlanması, hayvan sahiplerine uygun fiyata hizmet sunulabilmesi için kamu kurum ve kuruluşları tarafından fon kurulması, bu süreçlere hayvan haklarıyla ilgili çalışan sivil toplum örgütleri de dahil edilerek, izlenecek politikaların geniş katılımla belirlenmesi.”