Danıştay’dan çevreci karar

Danıştay, çevreyi kirleten tehlikeli kimyasal atığın arazisine dökülmesine göz yuman, bu konuda sessiz kalıp, önlem de almayan davacı şirketin “çevrenin kirletilmesi eylemine katıldığına” hükmetti. Bu şirketin de tehlikeli atığın sahibi şirket gibi cezalandırılmasına karar verdi.
Örnek karar ışığında; çevrenin kirlenmesine gözyumanlara da kirletenler gibi bir milyon liraya kadar “Çevre para cezası” verilebilecek. Çevreyi koruyan bu karar, Kocaeli’nde bir araziye atılan kimsayal atığa, kesilen para cezasının iptali için açılan davada alındı. Önce davanın nasıl açıldığına gözatalım:

KİMYASAL ATIK YAKALANDI

Kocaeli Körfez Osmanlı Köyü Muratyeri mevkiinde ihbar üzerine yapılan denetimde kimyasal atık bulundu. Atıkların ait olduğu belirlenen şirkete 107 bin lira çevre para cezası verildi. Ancak, etrafı çitle çevrili araziden, siyah petrol türevi atıkların kaldırılmadığı ve bir kısmının üzerine toprak döküldüğü bir yerel gazetede haber olarak yeraldı. Bunun üzerine aynı yerde ikinci kez yapılan denetim ve tespitlerde bu kez arazinin sahibi olan şirkete 2 Ekim 2007’de, 321 bin lira çevre para cezası verildi.

ŞİRKETTEN BAKANLIĞA DAVA

Arazinin sahibi olan şirket, Çevre ve Orman Bakanlığı’na karşı Kocaeli 1. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Kesilen 321 bin liralık çevre para cezasının iptalini istedi. Mahkeme, şirketi haklı buldu ve cezayı iptal etti. Mahkeme kararı, iki şirket arasında “ticari hukuki bağ” bulunduğu iddiasına rağmen bunun “açık ve net ortaya” konulmadığına dayandırıldı. 21 Nisan 2009 tarihli mahkeme kararı bakın şöyle:
“Davacı şirketle kirletme fiilini işleyen şirketlerin tüzel kişilikleri ayrı olduğundan; her tüzel kişiliğin hukuki ve cezai sorumluluğun da ayrı ayrı olması zorunlu olduğu, para cezasının çevre kirliliğine neden olan şirkete verilmesi gerekirken, taşınmazın mülkiyet hakkına sahip olan davacı şirkete taşınmazın maliki sıfatıyla ceza verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline.”

DANIŞTAY’DAN OYBİRLİĞİYLE DAVA

Bakanlık bu kararı Danıştay’da temyiz etti. Danıştay, Kocaeli 1. İdare Mahkemesi’nin kararını bozdu. Kararda öncelikle, Çevre Kanunu’nda çevre kirliliğine neden olanlara 100 bin lira ile bir milyon lira arasında idari para cezası verilmesinin öngörüldüğüne vurgu yapıldı. Kabahatler Kanunu’na göre ise kabahatlerin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin herbiri hakkında fail olarak para cezası verileceğinin kurala bağlandığı dikkat çekildi. Oybirliği ile verilen ve çevrenin kirlenmesine gözyumanı da cezalandıran karar şöyle:
“Davacıya ait etrafı çitle çevrili alanda ilk tespit tarihi ile son tespitin yapıldığı tarihe kadar varolan tehlikeli atığın kaldırılmaması bağlamında atığın araziye dökülmesine göz yuman ve sessiz kalan davacının tehlikenin giderilmesi için önlem almaması ve hiçbir harekette bulunmaması nedeniyle çevrenin kirletilmesi eylemine iştirak ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu itibarla davacıya çevre para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Kocaeli 1. İdare Mahkemesi’nin kararının bozulmasına.”
Danıştay kararı böyle. Çevreyi korumak ise hepimizin görevi.

BİR KAP SU

Son bir not. Hava sıcaklığı rekor düzeyde 35-40 derece. Sokak hayvanları da çevrenin bir parçası. Lütfen uygunsa balkonun bir köşesine, kaldırım kenarına, apartman bahçesine, bir kap su koyun. Ramazanda, kimsesiz hayvanlara da yardım elinizi uzatmayı unutmayın.