AYM Baskanı’ndan Anayasa kitabı

AYM BAŞKANI’NIN PROJESİ

AYM Başkanı Zühtü Arslan’ın projesi ve talimatıyla hazırlandığını öğrendiğim kitap, iki raportör Yunus Emre Yılmazoğlu ve İsmail Emrah Perdecioğlu’nun çalışması. 19 kez değişikliğe uğrayan 1982 Anayasası, Danışma Meclisi, Milli Güvenlik Konseyi’nin kabul ettiği metinler-gerekçeleri, değişikliklerin metinleri-gerekçeleri kitaplaştırılmış. Tarihi yorum yöntemi bağlamında anayasa maddeleriyle ilgili gerekçe kavramına karşılık gelebilecek her metin de özenle kitaba aktarılmış. Bu yönüyle 1266 sayfalık anayasa kitabı en kapsamlı ve güncel kaynak niteliği taşıyor.

KAYNAK ESER

Kitabın önsözü de Başkan Arslan’ın kaleminden. Özetle şöyle:

“Anayasa Mahkemesi kendisine anayasa ile verilen görevlerini yerine getirirken, en başta anayasal hükümleri yorumlamak, anlam ve kapsamlarını belirlemek durumundadır. Anayasa hükümlerinin yorumu ise onların hangi gerekçelerle hazırlandığını, hangi aşamalardan geçerek kabul edildiğini ve hangi değişikliklere uğradığını bilmeyi gerektirmektedir. Elinizdeki çalışma tam da bu amaçla hazırlanmıştır. 1982 Anayasası’nın başlangıçtan itibaren geçirdiği tüm değişiklikleri, madde gerekçelerini, komisyon raporlarını, diğer yasama sürelerini dikkate alarak hazırlanan bu çalışma anayasa metninin adeta anatomisi niteliğindedir. Bu nedenle kitabın sadece mahkememizin üyelerine ve raportörlerine değil, anayasayı öğrenmek, anlamak, yorumlamak ve uygulamak konumunda olan herkese faydalı olacak bir kaynak eser mahiyetinde olduğuna inanıyorum.”

21 KARARNAME MASADA

Son bir not. Başkan Arslan’ın kuruluş yıldönümü konuşmasında vurguladığı gibi 2017 yılındaki referandumla AYM’nin görev alanındaki üçüncü evreye geçildi. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yargısal denetimi de AYM’ye verildi. Şu anda AYM’nin önünde iptal talebiyle bekleyen 21 Cumhurbaşkanlığı kararnamesi var. AYM üyeleri, işte bu yeni anayasa kitabını masaya koyup önce Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin hukuki rejimini açıklığa kavuşturan örnek kararı verecek. AYM bu kararıyla yeni hükümet sisteminde yasama, yürütme ve yargı organları arasındaki ilişkilerin niteliğine de ışık tutacak.

AYM HESAP VERDİ

Standda dikkatimi çeken bir diğer önemli çalışma ise “Yıllık Rapor 2018” oldu. Arslan’ın ilk dönem başkanlığı sırasında 2015’te AYM’de hesap verilebilirlik ve şeffaflık bağlamında yıllık rapor uygulamasına geçilmişti. Kitapta, son bir yılda verilen öne çıkan içtihat kararları özet olarak bulunuyor. Bu anlamda kitap başta akademisyenler ile hukuk uygulamacıları ve AYM içtihatlarını takip eden tüm ilgililer açısından çok değerli bir kaynak niteliği taşıyor. Son bölümünde, AYM’ye yapılan iptal, itiraz, bireysel başvurulara ilişkin tablolar eşliğinde sayısal veriler yer alıyor. AYM’nin 2018 performansı yıllara göre karşılaştırmalı olarak ortaya konuluyor. Bu kitap, kamuoyuna mahkemenin 2018 yılı hesabı rolünü de üstleniyor.

HAK DİZİSİ

“Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Sisteminin Desteklenmesi AB-Avrupa Konseyi Ortak Projesi” kapsamında “Özgürlük ve Güvenlik Hakkı”, “İfade Özgürlüğü”, “Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü”, “Adil Yargılanma Hakkı”, “Yaşama Hakkı”, “Mülkiyet Hakkı”, “Bireysel Başvuru Usul Hukuku”, “Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı” başlıklı “Hak Dizisi” olarak basılan sekiz el kitabı da konuklara ücretsiz sunuldu. El kitapları ise hak ve özgürlükler konusundaki AİHM ve AYM’nin temel kararları ve ilkeleri hakkında farkındalık ve bilgi düzeyini arttırmayı hedefliyor.

Meraklısına not: Bu kitapları Adalet Yayınevi ve Anayasa Mahkemesi’nden edinebilirsiniz.