Tiroid efsaneleri

Efsaneler adları üstünde doğru olmayan içi boş yanılgıya dayanan ama her nedense birdenbire kulaktan kulağa -tıpkı dedikodular gibi- inanılmaz hızla yayılan hikâyelerdir! Tiroid efsanelerine gelince…

EFSANE 1: HİPOTİROİDİ OBEZİTENİN EN ÖNEMLİ NEDENİDİR!

Tiroid bezinin az çalışması, ihtiyacınız olan tiroid hormonunu üretememesi metabolizmanızda yavaşlamaya neden olur. Metabolizmanızın yavaşlaması ise enerji ihtiyacınızın düşmesi sonucu kalorilerin yakılması yerine yağ olarak biriktirilmesine sebep olsa da, ne söz konusu metabolizma yavaşlamasının ne de tiroid tembelliğine bağlı yağ birikiminin ciddi bir kilo artışına, hele hele obeziteye yol açabileceğini söylemek doğru olmaz.
Tiroid bezi tembelliği belki başlangıçta birkaç kilo almanıza neden olabilir ama kilo alma süreci en fazla 3-5 kiloluk yağ birikimiyle sınırlı kalır, hiçbir zaman obezite sınırlarını zorlamaz.
Bununla birlikte durup dururken kilo almak ya da kilo vermede zorlanmak söz konusu olduğunda bu durumun sorumlularından birinin de tiroid bezi tembelliği olabileceği aklınızda olsun. Tiroid bezi yeteri kadar hormon üretemediğinde belki aşırı kilo almazsınız ama yine de fazladan birkaç kilo kazanırsınız. Daha da önemlisi kilo vermekte zorlanır, kilo direnci sorunu yaşarsınız.  Bizdeki veriler Türk halkının kilo probleminin yaygınlaşmasında tiroid tembelliğinin ciddi bir rolünün olmadığını gösteriyor. Dünyadaki genel rakamlar da, zaten kilo probleminin oluşumunda tiroid tembelliğinin etkisinin yüzde 5’i geçmeyeceğini gösteriyor.
İşte bu nedenle kilo problemi olan birinin sorunu hemen tiroid bezine bağlaması “tiroid bezim çalışmıyor, metabolizmam tembel, bu yüzden de su içsem yarıyor (!), ne yapayım?” gibi bahaneleri bırakması lazım. Eğer yine de böyle bir kuşkunuz varsa en yakın laboratuvara uğrayıp “hs TSH” testi yaptırın.
Bu testte çıkan sonuç 3’ün altındaysa tiroid sorunu olabilme ihtimalinden uzaklaşın. 3’ün hele hele 3,5’un özellikle de 4’ün üzerindeki değerlerin açık ya da gizli tiroid tembelliğine işaret edebileceğini, sorunun kesin teşhis ve tedavisi için bu işin uzmanı bir doktorla görüşmeniz gerektiğini lütfen aklınızdan çıkarmayın. Özetle tiroid tembelliği ile kilo kazanımı ya da kilo vermeye direnç arasında bir ilişki vardır ama bu ilişki son derece zayıftır, oldukça küçük bir olasılıktır.

EFSANE 2: TİROİD HAPLARI KEMİK ERİMESİ YAPAR!

Eğer tiroid beziniz aşırı miktarda tiroid hormonu üretiyor ve bu nedenle de bünyenizde çok fazla tiroid hormonu varsa, osteoporoz riskinizin arttığını düşünmeniz normaldir. Örneğin yaşı elliyi geçmiş bir hanımsanız ve “hipertiroidi/toksik-zehirli guatr” sorunu yaşıyorsanız tiroid bezinizin ürettiği aşırı tiroid hormonu kemiklerinizdeki “yıkım faaliyetleri”ni hızlandıracak, kemiklerinizden kalsiyum kaybını arttıracak, onların içlerinin boşalıp paslanmalarını teşvik edecektir.
İşte bu nedenle hipertiroidili hanımların süratle ve dikkatle tedavi edilmeleri zorunludur.
Tiroid hormonu fazlalığının kemik erimesine yol açabileceği özel bir durum da şudur: Diyelim ki doktorunuz size hipotiroidi sorununuz nedeniyle tiroid hormonu verdi ve siz de ilacınızı gereğinden yüksek dozda, kontrolsüz şekilde kullandınız. İlacın aşırı kullanımı sonucu kanınızda tiroid hormonu miktarı arttı ve tıpkı hipertiroidi hastalığında olduğu gibi bünyenizde fazla tiroid hormonu birikti. İşte bu durumda da tıpkı toksik guatrda olduğu gibi kemik erimesi riskiniz beklenenden daha yüksek olacaktır.
Bu iki istisnai durum dışında doktorunuzun size vereceği ve sadece vücudunuzun ihtiyacı kadar almanızı ayarlayacağı tiroid hormonu haplarını kemiklerinizde erimeye yol açması ya da kemik erimesi riskinizi arttırması söz konusu değildir. Kanınızdaki tiroid hormonu seviyesi normal olduğu sürece tiroid ilaçları kemik erimesine yol açmaz. Yapmanız gereken tek şey kandaki tiorid hormonu seviyesinin düzenli olarak kontrol edilmesi ve normal sınırlar içinde olduğundan emin olmanızdır.
 Ben yine de her yaştaki kadına osteoporozdan korunmaları amacıyla kalsiyumdan zengin beslenmelerini fiziksel aktivitelerini arttırmalarını ve mümkün olduğu kadar sık aralıklarla egzersiz yapmalarını tavsiye ederim.
Not: Tiroid efsanelerine yarın da devam edeceğiz…

AKLINIZDA OLSUN

Kalsiyumdan zengin besinler

- Süt ürünleri (yoğurt, ayran, peynir, kefir)
- Kılçığıyla birlikte yenen balıklar
- Yeşil yapraklı sebzeler (roka, dereotu, pancar, ıspanak)
- Badem, fındık, ceviz
- Bakliyat grubu besinler