Stresten boğuluyoruz

Oysa çok iyi biliyoruz ki “stres meselesi” sağlığımızın önemli tehditlerinden biri. Özellikle son gelişmeler yani iki yıldır bizi kaygı kuyularına düşüren “salgın/pandemi”, parasal endişelerle üzen “ekonomi/enflasyon” ve biyolojik olanı, kimyasalı hatta nükleeri dahil hemen yanı başımızda devam eden “savaş” hepimizi stres denizlerinde yüzen yorgun ve kaygılı balıklara çevirdi. NETİCE ŞUDUR: Yaşadığımız bu kronikleşmiş stresleri önümüzdeki dönemde maalesef ciddi sağlık problemleri izleyecektir. Ve işte bu nedenle de hepimizin stres konusunda son derece dikkatli ve bilgili olması gerekmektedir.



İYİ BİLGİ
KAÇ YA DA SAVAŞ!

STRESİN bedensel ve ruhsal pek çok neticesi var. Bu neticelerin her biri eğer o stresler tekrarlar ve kronikleşirse başlangıçtaki masum halinden çıkar, etkili ve kalıcı birer “sağlık bozan canavar”a dönüşür. Bedensel ve ruhsal düzeydeki stres tepkileri, stresi yaratan faktörlerin ne olduklarına bağlı olmaksızın genelde hep aynıdır. Tamamı bir tür kendiliğinden ortaya çıkan -otonom- “KAÇMA ve SAVAŞMA ÇABALARI”dır. O çabaların işaretleri ve etkilerini aşağıdaki kutuda özetledim.

UNUTMAYIN
KRONİK STRES DAHA TEHLİKELİDİR

BİLELİM ki bunlar strese verilen acil, geçici ve çoğu kez de zararsız tepkilerdir. Asıl mesele yaşadığımız günlerde olduğu gibi iç ve dış streslerin tekrarlayıcı ve kronik hale gelmesi ile oluşan problemlerdir. Bu problemlere hipertansiyon, obezite, uyku bozuklukları, depresyon, bellek sorunları, bağışıklık zayıflamaları, kalp ve beyin krizleri ve hatta kanserler bile dahildir.

NE YAPMALI
RAHATLAMAYA ÇALIŞALIM

STRESLE mücadelenin çok önemli olduğu bu zor ve yıpratıcı zaman diliminde yapılabilecek en basit ve kolay stresle mücadele tekniklerinden birinin “derin nefes alıp verme” çalışmaları olduğu kanaatindeyim. Başka yöntemler de var ve bunların her biri farklı zamanlarda denenebilir: Egzersiz (özellikle günlük açık hava yürüyüşleri), sıcak duşlar/banyolar, hayal kurmalar, masaj terapileri ve biyolojik geri bildirim benzeri yöntemler ilk akla gelenler olmalıdır. Diğer taraftan “maneviyat çalışmaları”nın da oldukça etkili ve faydalı olabileceklerini düşünüyorum. Lütfen “İşimiz duaya mı kaldı hocam?” demeyin. Dua etmenin, şükür yolculuklarına çıkmanın, olanla yetinmeye çalışmanın da kronik stresle mücadelede önemli, etkili ve basit yöntemler olduğunu gösteren pek çok bilimsel çalışma var.



KESİP SAKLAYIN
ACİL STRES TEPKİLERİ NELER

STRESE giren her beden ve ruh öncelikle yaşamını sürdürme ve kendini koruma amacına yönelik tepkiler verir. Mesela:

- Gözbebekleri büyür.

- Solunum sıklaşıp derinleşir.

- Kalp atım sayısı artar.

- Ter bezleri faaliyete geçer.

- Tükürük salgısı çoğalır.

- Kan basıncı yükselir.

- Kas gerilimi artar.

- Depolanmış adrenalin ve şeker bedene pompalanır.

BİR ÖNERİ
NEFES ALMA ÇALIŞMALARINI DENEYİN

DERİN nefes alıp verme çalışmaları, doğru ve usulüne uygun yapıldığı ve sık tekrarlandıkları takdirde aktif birer gevşeme ve kalıcı birer mutluluk hissi sağlayıcı stres törpüleri haline dönüşebiliyor. Bu çalışmalar bizi gevşeten, olumlu düşünmeye sevk eden ve stresle ortaya çıkan problemlerin üzerine adeta kalın birer çarpı çeken parasempatik sinir sistemimizi harekete geçiriyor. Derin nefes alma tekniklerinin pek çok çeşidi var. Ben size DİYAFRAM NEFESİ denilen basit bir tekniği tavsiye edeceğim. Benim de kullandığım bu yöntemin oldukça etkili ve faydalı sonuçları var. Üstelik her yerde, her zaman, her şartta uygulanabiliyor.

KESİP SAKLAYIN
DİYAFRAM NEFESİ

1. Üzerinizdeki kıyafetleri gevşetin ve rahat bir pozisyona geçin.

2.  Yere uzanın ya da oturma pozisyonunda arkanıza rahatça yaslanın.

3. Dikkatinizi nefesiniz üzerinde yoğunlaştırıp gözlerinizi kapatın.

4. Bir elinizi karnınıza, diğerini göğsünüze koyun. Doğru nefes aldığınızdan emin olmak için karnınızın göğsünüzden daha fazla şiştiğine emin olun.

5. Burnunuzdan karnınıza doğru yavaşça ve oldukça derin bir nefes alarak 4’e kadar sayın.

6. Ciğerlerinize dol- durduğunuz havayı/nefesi içinizde tutarak 2’ye kadar tekrar sayın.

7. Hemen takiben o nefesi/havayı son derece dikkatli, yavaş ve dengeli bir biçimde ağzınızdan vererek 8’e kadar sayın.

8. 1-2 saniye istirahat edin.

9. Aynı işlemi 8-10 kere tekrarlayın.

10. Nefes alıp verme süreçlerinde hoşunuza gidecek/sizi rahatlatabilecek bir sözcüğü -sevgi/huzur vs.- tekrarlamanız gösterdiğiniz çabanın etkisini daha da arttıracaktır.

NOT: Etkili ve kalıcı bir sonuç için diyafram egzersizlerini günde 8-10 kez tekrarlamanızı tavsiye ederim.