Rakamlar korkutuyor

Değil çünkü “yeniden normalleşme çabaları ve uygulamaları” başlayalı henüz 1 hafta bile olmadı. Ve bu korkutucu artışlarda ise adına “yeni normal” denilen uygulamaların herhangi bir etkisi de söz konusu değil. Bu son uygulamaların etkilerini önümüzdeki pazartesiden sonra net ve açık olarak göreceğiz. NETİCE ŞUDUR: 1 hafta önce paylaştığım “Doğru mu yaptık” yazısında da belirttiğim gibi biz, benim “kademeli esnetme”, pandemiyi yönetenlerin ise “yeniden normalleşme” olarak tanımladığı süreçleri maalesef iyi yönetemiyoruz. Yönetimdeki hataların sadece “yönetenler” de değil, “bizde” de olduğunu iyi bilelim ve şapkamızı önümüze koyup yeniden bir düşünelim.

Hatırlatma
KARACİĞER YAĞLANMASI TEHDİT EDİYOR

BİLELİM ki karaciğer yağlanması son yılların ilk 5’ine girecek kadar önemli bir sağlık tehdididir. Beslenme hataları ve hareketsizliğe bağlı (alkol ile ilişkisiz) karaciğer yağlanması ise bu tehdidin bir numaralı nedenidir. Üzülerek belirteyim, karaciğeri yağlı her 10 kişiden en az 1-2’sinde, sorun “karaciğer büzüşmesine (fibrozis)” kadar ilerleyebiliyor. Bunların da en az yüzde 10-25’inde siroz ve ileri derecede karaciğer yetmezliği gelişebiliyor. Karaciğer yağlanmasındaki bu hızlı artışın nedenlerini 1 numaralı kutuda, belirtilerini 2 numaralı kutuda, tedavisini ise 3 numaralı kutuda özetlemeye çalıştım.

Aklınızda olsun
ÇAY MESELESİ ÖNEMLİ

TAVŞANKANI kadar siyah bir bardak sıcak çay sadece ellerimizi, ruhlarımızı, sohbetlerimizi değil, kültürümüzü de ısıtan “en faydalı” alışkanlıklarımızdan biridir. Çünkü çay içindeki antioksidanlar sayesinde mükemmel bir sağlık içeceğidir. Ayrıca “kateşin”, “kuvarsetin” ve  diğer antioksidanları ile birlikte düşünüldüğünde çay “doğal bir eczane” gibidir. Çaydaki “epigallokateşin” ve benzeri kateşinler belleğin, kalbin ve damar sistemimizin en güçlü koruyucularıdır. Ayrıca yapısındaki kuvarsetin sayesinde de çay damarları korur. Kalp krizi ve inme riskini azaltır. Belleği güçlendirip, çoğu kansere kalkan olur. Bitmedi! Yeni araştırmalar bize kuvarsetinin “COVID-19’DAN KORUNMA” söz konusu olduğunda da ciddi işler başarabileceğini gösteriyor. Kuvarsetin yeni koronavirüsün ACE2 reseptörüne tutunmasını engelleyen yani bu belalı virüsün hücreye girerken kullandığı anahtarı etkisiz hale getiren muazzam bir doğal ilaç. Ama bilelim ki her ilaç gibi bu doğal ilaçtan akılcı ve etkili bir fayda sağlamanın da bazı kuralları var. “Nedir o kurallar hocam?” diyorsanız yandaki kutuya göz atmanızı öneriyorum.

İyi bilgi
ÇAY İÇMENİN ANAYASASI

Madde 1: Bizim geleneksel tavşankanı siyah çayımız da yeni yeni tanışmaya başladığımız yeşil çay da sağlığa faydalıdır. Ama antioksidan güç bakımından yeşil çay, lezzet bakımından bizim çay bir tık daha önde kalır.

Madde 2: Çayın antioksidan etkisi içildikten 30-40 dakika sonra başlıyor ama en fazla 2 saat sonra sona eriyor. Bu bilgi çok önemli: Çay keyfini belirli bir zaman aralığına sıkıştırmak yanlıştır. Çay tüketimini gün içine yayarak bedene düzenli olarak antioksidan kazandırmakta fayda var.

Madde 3: Çayı çok sıcak içmek boğaz, yemek borusu ve mide kanserine yol açabiliyor. Dikkatli olmak lazım.

Madde 4: Çaya eklenen aşırı şeker yükü onu faydalı değil zararlı bir içecek haline de getirebilir.

Madde 5: İçindeki kafein yükü nedeniyle uyku sorunu olan “kafeine hassas kişiler”in öğleden sonra saat 16.00 sonrasında çay tüketimini sınırlamaları uygun olur.

KUTU 1
KARACİĞER NEDEN YAĞLANIR

İnsülin direnci
Alkol
Aşırı şeker tüketimi
Un/nişastalı ürünlere yüklenmek
Hareketsiz yaşam
Kötü/aşırı beslenme
Toksinler/ağır metallar/ilaçlar
Hızlı kilo kaybı
Yüksek trigliserid seviyesi
Yaşlanma
Genetik faktörler

KUTU 2
KARACİĞER YAĞLANINCA NELER OLUYOR

Yorgunluk
Cilt ve gözlerde sararma
Avuç içinde kızarma
Erkeklerde meme büyümesi
Ciltte damar genişlemeleri
Karında şişme ve ağrı

KUTU 3
KARACİĞER YAĞLANMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR

Doğrudan etkili bir ilaç mevcut değil.
Metforminin etkisi henüz kanıtlanmadı.
Same, kolin, silimarin, sinarin deneniyor ama etkileri çok sınırlı.
Ursodeoksi kolik asit güven vermiyor.
Kilo vermek en akılcı yaklaşım.
Alkolü kesmek gerekiyor.
Egzersiz çok önemli ve etkili.
Meyveye sınır koymak şart.

Üzüldüm
ELVEDA BÜYÜK USTA

SEVGİLİ Rasim Öztekin’i 2006’da tanıdım. İlişkimiz kısa bir süre sonra “hasta-doktor” tanışıklığı olmaktan çıktı, dostluğa dönüştü. Özellikle beslenmesine gösterdiği dikkat ve diyetisyenimiz Nilüfer Bayram ile yaptığı ısrarlı çalışmalar onun iyi hayat tutkusunun en güzel işaretlerinden biriydi. Ama bana sorarsanız sevgili Rasim’in sağlık öyküsü tipik bir kalp-damar hastalığı hikâyesidir. O hikâyeyi 2 gün sonra, yani önümüzdeki cumartesi Hürriyet’te sizinle paylaşmaya çalışacağım.