Pandemi yaşlılarda depresyonu da tetikledi

Özellikle 70’li yaşları geçen ve kronik bazı sağlık sorunları olan yaşlılarımız pandemiden daha çok zarar gördü. Uzun süre ve sık sık tekrarlanan “evden çıkma yasakları”nın 65 yaş üstü için neredeyse bir çeşit ev hapsine dönüşmesi, bu yaş grubunda zaten mevcut olan “kaygı, endişe, yorgunluk, isteksizlik, uyku bozukluğu ve beslenme hatalarıyla” da birleşince pandemi sonrasında muazzam bir “yaşlı depresyonu salgını” devreye girdi. Depresyon tabii ki her zaman, her yaş için önemli bir sağlık tehdidi ama yaşlılarda bellek bozukluğunu da hızlandırdığı, bunamayı da kolaylaştırdığı için çok daha mühim bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Bu nedenle eğer 60 yaş üzeri biri iseniz “yorgunluk, halsizlik, isteksizlik, iştahsızlık ya da iştah kontrolü bozukluğu, gece terlemeleri, öfke atakları, odaklanma ve hatırlama sorunları, uyku bozuklukları” ve benzeri bazı problemleri tekrar tekrar yaşamaya başladıysanız lütfen bu işaretleri ciddiye alınız ve depresyon değerlendirmesinden geçmek üzere bir ruh sağlığı uzmanından yardım isteyiniz.



BİR ‘PANİK ATAK’ ÖZETİ

PANİK atak sık görülen ruh sağlığı problemlerinden biri. Ne var ki çoğu zaman “çarpıntı atakları, baş dönmesi nöbetleri” gibi bedensel işaretlerle de ortaya çıkabildiği için uzun süre gözden kaçabiliyor. İsterseniz gelin -daha önce de sizinle paylaştığım- bazı panik atak notlarına yeniden bir göz atalım.

VARAN 1: NEDİR?

Panik ataklar, aniden ortaya çıkan bedensel, ruhsal belirti ve yakınmalarla kendini gösteren, korku, şaşkınlık ve endişenin eşlik ettiği geçici ruhsal travmatik süreçlerdir. Bu nöbetlerin değişmez oyuncusu da derin bir “kaygı hali”dir.

VARAN 2: EN MÜHİM İŞARETİ HANGİSİDİR?

Panik atak nöbetlerinin en net ve vurucu işareti “ölüm korkusu”dur. O korku, her nöbette kişinin bütün benliğini kaplar, “Galiba ölmek üzereyim / kalp krizi geçiriyorum / tansiyonum düştü, şoka gireceğim / şimdi bayılacağım / tıkanmaktan öleceğim, nefes almam mümkün olmayacak / inme geçirecek, felç olacağım / beyin kanaması mı geçiriyorum?” gibi düşüncelere sebep olur.

VARAN 3: NASIL BAŞLAR?

Panik atak nöbetlerinin önemli karakterlerinden biri de birden bire, ortada hiçbir neden yokken başlamaları, belirsiz/öngörülemez bir süre devam edip kendiliğinden düzelmeleri, ne zaman geleceklerinin ve biteceklerinin de kestirilememeleridir.

VARAN 4: İYİLEŞİR Mİ?

Panik atak kontrol altına alınması ve çoğu zaman da tedavi edilmesi mümkün bir ruh sağlığı sorunudur. Etkili bir psikiyatrik tedavi oldukça iyi sonuçlar verir. Diğer taraftan panik atak hastaları, ataklar dışında (genelde) tamamen sağlıklı, sosyal iletişimleri, uyumları, çalışma ve üretme kapasiteleri normal kişilerdir.



VARAN 5: NÜKSEDER Mİ?

Panik atak nöbetlerinin tekrarlama ihtimali her zaman vardır. Etkili bir tedavi, nöbetlerin tekrarlama olasılığını azaltmaktadır. Bununla birlikte hastaların en önemli korkuları, nöbetlerde hissettikleri her şeyi bir başka atakta yeniden yaşama ihtimalidir.

NOT: Tekrar hatırlatalım, panik atak tedavisi mümkün bir ruh sağlığı problemidir ve bu sorun psikiyatri uzmanlarının ilgi alanı içindedir.

KİMLERİN KARACİĞERİ DAHA KOLAY YAĞLANIR 

KARACİĞER yağlanması yaygın bir sorun ve önemli bir sağlıksızlık işaretidir. Bu nedenle problemi hızlandıran faktörleri bilmemizde yarar var.

BİR: Hareketsiz, aktivitesi az, tembel bir hayat tarzı

İKİ: İnsülin direnci ve/veya şeker hastalığı

ÜÇ: Alkol tüketimi alışkanlığı

DÖRT: Trigliserid yüksekliği

BEŞ: Ürik asid fazlalığı (6 mg ve üzeri)

ALTI: Bel çevresi genişliği (kadınlar için 88, erkekler için 95 cm ve üzeri)

YEDİ: İyi kolesterol (HDL) azlığı (erkekler için 45 mg, kadınlar için 50 mg’den düşük değerler)

SEKİZ: Reaktif hipoglisemi atakları

DOKUZ: Safra kesesi taşı hikâyesi

ON: Parasetamol (ağrı kesici) kullanma alışkanlığı

KESİP SAKLAYIN
SAĞLIK DÜŞMANI 10 BESİN

BİR: Her türlü şeker

İKİ: Şeker veya tatlandırıcı eklenmiş her türlü içecek

ÜÇ: Beyaz un mamulleri

DÖRT: Yağda kızartılmış her türlü yiyecek

BEŞ: İşlenmiş, tütsülenmiş her türlü et ürünü

ALTI: Un, şeker ve margarin içeren atıştırmalıklar

YEDİ: Pirinç pilavı

SEKİZ: Aşırı tuzlu her çeşit besin

DOKUZ: Ateşte kömürleşmiş ızgara besinler

ON: Hazır sos ve salatalar

CUMARTESİ TAVSİYESİ
SABAH AÇ KARNA LİMONLU ILIK SU İÇMEK NEDEN İYİDİR

SABAH aç karna limonlu ılık su içmek, basit ama önemli bir sağlık tavsiyesidir. Etkili bir limon suyu kürü için, suyu kaynatmayıp sadece ısıtın. İçine yarım taze sıkılmış limonun suyunu ekleyin. Limon tuzu veya hazır limon suyu kullanmayın. Limon suyunun miktarını ise midenizin hassasiyetine göre ayarlayın. Limon suyunun faydalarına gelince...

BİR: Midenizi ve bağırsaklarınızı sindirime hazırlar.

İKİ: Alkali gücünüzü takviye eder.

ÜÇ: Böbreklerinizi çalıştırır.

DÖRT: Midenizi korur, kollar ve destekler.

BEŞ: Ağız kokunuzu engeller.

ALTI: Tonik etkisi ile sizi uyarır, dinçlik ve iyilik hissi verir.

YEDİ: Metabolizmanızı hızlandırır.

SEKİZ: Cildinizi nemlendirir.