'Oruç-hastalık' ilişkisi

Sadece bu gerekçe bile akılcı ve dikkatli bir oruç düzeninin sağlık sorunu olmayan hemen herkese iyi geleceğini ifade ediyor. Diğer taraftan kalabalık ramazan sofraları sadece bedenlerimizi beslemiyor. Getirdiği huzur ortamı, neşe, sevgi, toplumsal kaynaşma nedeniyle ruhumuza da iyi geliyor. Kısacası söz konusu beden ve ruh sağlığını birlikte kazanmak olduğunda geçtiğimiz günlerde yazdığım gibi oruç mükemmel bir “iç doktor” görevi üstlenebiliyor. Ama bilelim ki herhangi bir sağlık sorunumuz söz konusu olduğunda o sorunun dikkatsiz ve yanlış oruç uygulamaları nedeniyle daha da derinleşmesi, kötüleşmesi ihtimali her zaman var. Hipertansiyon, kan şekeri dengesizliği, kanserler, reflü ve gastritler bu sorunların ilk akla gelenleri. İsterseniz gelin, bugün yine ve yeniden “oruç/hastalık ilişkisi”ne şöyle bir göz atalım.



VARAN 1
ŞEKER HASTALARI ORUÇ TUTSUN MU

PRENSİP olarak yaşamları insüline bağlı olan yani pankreasları insülin üretemediği için mutlaka ama mutlaka insülini enjeksiyonla kazanmak durumunda olan “tip-1 diyabet hastaları” (çocuk ve ergen diyabeti) oruç tutmamalıdır. “Tip-2 diyabetliler” yani orta ve ileri yaş diyabetlilere gelince... Doktorları ile işbirliği yapmak ve beslenme/ilaç düzenlerinde gerekli ayarlamaları yapmak koşuluyla insülin kullanmayan tip-2 diyabet hastaları oruç tutabilirler. Eğer şeker hastalığına bağlı böbrek/kalp yetmezliği, beyin/kalp/ayak damar hastalığı gibi önemli sağlık sorunları mevcutsa doktorla işbirliği yapmak oruç tutmayı düşünen bir şeker hastası için daha da önemli bir konu haline geliyor. Tekrar hatırlatalım: Her ne olursa olsun diyabetli biri iseniz oruç tutmaya karar vermeden önce ilaç saatlerinizi ve dozlarınızı yeniden ayarlamak, yiyip içtiklerinizi ve toplam kalori ihtiyaçlarınızı yeniden gözden geçirmek üzere doktorunuzla mutlaka işbirliği yapmak zorundasınız.

VARAN 2
HİPERTANSİYONUM VAR ORUÇ TUTABİLİR MİYİM

RAMAZAN süresince tuzlu besinlerden uzak durabilen ve ilaç ayarlamalarını yeniden düzenleyen hipertansiyonlu kişilerin ciddi bir başka sağlık sorunu olmadığı sürece oruç tutabileceklerini düşünüyorum. Özellikle günde iki defadan daha sık tansiyon dengeleyici ilaç kullanmıyorsanız, beslenmenize dikkat etmek koşuluyla hipertansiyon sorununuza rağmen -ama kan basıncınızı da dikkatle izleyerek- oruç tutabilirsiniz.

VARAN 3
KANSER HASTALARI NE YAPMALI

UZUN süreli açlık nedeniyle ortaya çıkabilecek bazı metabolik değişimler nedeniyle oruçta ısrarın özellikle hastalığı ağır seyreden kanserli hastalar için sorun yaratabileceğini bilmemiz lazım. Prensip olarak halen kanser tedavisi gören herkesin elimize net ve açık kanıtlar geçene kadar oruç tutmamalarının doğru olacağı kanaatindeyim.



VARAN 4
GASTRİTİM/REFLÜM VAR NE YAPAYIM

BİLELİM ki gastriti, reflüsü hatta mide ülseri olan hemen herkes -istisnai durumlar dışında- rahatlıkla oruç tutabilir. Bütün mesele doğru besin seçimleri yapmak, sahuru atlamayıp iftarı abartmamak, hızlı ve çabuk yiyip mideyi şişirmemekle ilişkilidir. Ramazan boyunca doğru besin seçimleri yapan gastrit ve reflü hastaları genelde kendilerini daha iyi hissediyorlar. Ama burada da tedaviyi sürdüren hekimle işbirliği yapmak daha doğru bir yaklaşımdır.

VARAN 5
HİPOGLİSEMİM VAR ORUÇ TUTABİLİR MİYİM

ORUÇ nedeniyle uzun süre aç kalmak hipoglisemi sorunu olan herkeste özellikle ramazan ayının ilk günlerinde bazı sorunlara yol açabiliyor. Baş ağrıları ise bunların en sık rastlanılanı, en çok yakınılanı oluyor. Ağır hipoglisemisi olan birinin prensip olarak oruç tutmaması doğru olur. Hafif düzeyde tolere edilebilecek düzeyde hipoglisemi sorunu olanlar ise orucu deneyebilirler. Uyaralım: Eğer “baş ağrısı, baş dönmesi, terleme, çarpıntı, kafa karışıklığı, uyku hatta baygınlık hali” gibi işaretler varsa hipoglisemik birinin oruçta ısrar etmesi doğru olmaz.