Ömrü uzatan gıdalar

Oysa popüler kültür biz bilim insanlarının “ne yaptıklarından, neleri söyleyip, neleri yazdıklarından ve de neleri önerdiklerinden, elde ettikleri sonuçlardan emin olduklarını düşünür” ve de her daim söyledikleri her şey için güvenilir fikir liderleri olduklarından hiç kuşku duymaz. Oysa gerçek her zaman için bilimin de gereği olarak pek böyle değildir. Bir kere ve her şeyden önce bilim insanlarının kendileri de zaten ve her daim şüphecidir, buldukları sonuçlardan asla ve kat’a yüzde 100 emin değillerdir.

Zaten bu nedenle de onlar sayesinde eski bilgilerin üstü çizilmekte, bilgilerimiz sık sık yenilenmekte, o sayede de hayatımız giderek daha da iyileşmektedir. Bu gerçek “uzun ömür çeşmesinden doğru gıdaları seçerek su içmek isteyenler” için de geçerlidir. Zira ve her şeyden önce “Niçin ve neden yaşlanırız?” sorusunun yanıtı bile her 10 yılda bir neredeyse yarı yarıya değişmektedir. Ciddi bir “UZUN ÖMÜR DEVRİMİ” yaşadığımız şu günlerde çok arzu ettiğinizi bilsem de net, açık ve değişmez bir “UZUN ÖMÜR GIDALARI LİSTESİ” verebilmem -üzülerek belirteyim ki- maalesef mümkün değildir. Ama yine de sizden gelen yoğun talepleri dikkate alarak basit, anlaşılabilir ve uygulanabilir bir “tavsiye listesi” oluşturmaya çalışacağım. Hazırsanız buyurun...

TAVSİYE BİR

ATALARINIZIN YEDİKLERİNİ YİYİN

Yaşadığınız coğrafyaya, genetik mirasınıza, kültürünüze ve geleneklerinize uygun doğru ve tam besinlere öncelik verin. Mesela Rizeliyseniz mangoyu değil fındığı ve çayı, Gemlik ya da Ayvalıklıysanız Hindistan cevizi yağını ve ananası değil, zeytinyağını ve inciri tercih ediniz. Bu tavsiyem tabii ki kesinlikle büyükanne ve büyükbabalarınız gibi yemeniz içmeniz gerektiği anlamına da gelmez. Ufak, mantıklı, geçici değişiklikler her zaman yapabilirsiniz. Ayrıca onların yaptıkları kanıtlanmış hataları da tekrarlamak zorunda değilsiniz. Ama genel prensip şudur: GENLERİNİZ YEDİKLERİNİZLE KONUŞUR. Bu “epigenetik yasası”nın değişmez kuralıdır. İnsan vücudu milyarlarca yıllık bir değişimin/evrimin neticesinde yiyip içtikleriyle de konuşarak/etkileşerek farklılaşarak bugünlere ulaşmıştır. Bu değişimler o insanların genotipine uygun olmayan gıdaların devreden çıkarılıp filtrelenmesine yardımcı olmuş, iyi ve faydalı yeni gıdalarınsa baş tacı edilmesine yol açmıştır. “Zeytinin, narın, incirin” yaşadığımız coğrafyada baş tacı edilmesinin sebebi biraz da bundandır.

TAVSİYE İKİ

GÜNDE 2 KEZ ANA VE 1 KEZ ARA ÖĞÜNLE BESLENİN

Özellikle yetişkin biriyseniz, hele bir de vücut ağırlığınız ve bel çevrenizi normal sınırlar içerisinde tutmakta zorlanıyorsanız sizin için en uygun olanı günde 2 kez ana öğün tüketmek araya bir de eğer ihtiyaç duyarsanız “besleyici, düşük kalorili ve minimum şekerli bir atıştırmalık” eklemelisiniz. Kilonuz veya kas kütleniz düşükse veya kilo kaybınız varsa, hele bir de düşkün ve biraz da yaşlıysanız “günde 3 ana öğün + 1 ara öğün” formülünü de tercih etmenizi öneririm.

TAVSİYE ÜÇ

ZAMAN KISITLI YEMEYİ DENEYİN

Eğer 2 ana öğün ve 1 ara öğün ile yetinen biriyseniz ana öğünleriniz ve atıştırmalıklarınızı her gün maksimum 10-12 saatlik bir zaman aralığıyla sınırlamaya çalışın. 10 saat ya da daha az zaman aralıklarıyla yemek kilo kaybını sağlama ve kiloyu dengeleme bakımından daha faydalı bir alışkanlık olabilir. Ne var ki sürdürülmesi biraz zordur ve ayrıca safrataşı gelişimi ve kalp hastalığı gibi problemleri tetikleyebilir.

TAVSİYE DÖRT

‘2B’Yİ DENEYİN

“B”itki ve “B”alık bazlı beslenme sağlık için en iyisidir. Prensibiniz genelde kaliteli bitkisel proteinler ile hayvansal proteinleri bitki yoğunluklu gıdalarla (sebze, meyve, bakliyat, tam tahıl...) birleştirmek olsun. Sofralarınızı bu şekilde zenginleştirin ve çeşitlendirin. Özellikle 60 yaş üzeriyseniz beslenme planınıza yumurta, yoğurt, peynir eklemeyi de unutmayın ama bitkisel proteinlere de (bakliyat, yağlı tohumlar, çekirdekler...) yer açın. Bitkisel besinlerle kazandığınız proteinler hayvansal besinlerden kazandıklarınızdan daha fazla olsun. Yaşınız ilerledikçe daha az yemeyi de unutmayın. Kalori kısıtlaması ömür uzatan bir beslenme yaklaşımıdır.

TAVSİYE BEŞ

KÖTÜ YAĞLARI VE ŞEKERİ EN AZA İNDİRİN

Mümkün olduğu kadar zeytinyağı ve makul miktarda -daha az miktarda- tereyağı ile beslenin. Beslenme planınız zeytinyağı, badem, fındık ve ceviz ile yağlı balıklarda bulunan sağlıklı doymamış yağlar açısından zengin olsun. Hidrojenize ve transyağlardan zengin, doymuş yağ bombası “MARGARİNLER”i alışveriş sepetlerinize de mutfağınıza da sokmayın. Kırmızı eti mümkün olduğu ölçüde sınırlayın. İşlenmiş kırmızı etlere elinizi bile sürmeyin. Ayrıca bağırsağa ulaştıklarında kolayca şekere dönüşen “beyaz ekmek, pirinç, meyve suları ve benzeri gıdaları” da minimumda tutmaya gayret edin.

Bu ana prensiplerin işinize yarayacağından hiç kuşkunuz olmasın.