Mutfak yalanları

Gazete sayfalarında, internet bloglarında, sosyal medya paylaşımlarında her gün bu tür yanlış ve tehlikeli sayısız haberle karşılaşabiliyoruz. Özellikle internet kullanımının artmasıyla büyüyen bu gibi yanlış haberlerin ve bilgilerin bazılarının kurgulanarak viral hale getirdiği de meçhul değil. En etkili ve dikkatli basın yayın kuruluşlarında, televizyon kanallarında bile kamuoyuna duyurulmadan önce elekten geçirilmesi ve teyit edilmesi gereken pek çok yanlış ve kurgulanmış mutfak yalanı emin olunuz ki sağlığımızı en az bozuk gıdalar, içine toksik maddeler katılmış hileli besinler kadar tehdit ediyor.

Ahlaki açıdan da büyük önem taşıyan bu mühim konunun sıradan ve masum olanları da tehlikeli ve yaşamsal tehdit haline gelebilenleri de var. İsterseniz gelin sayfamızı bugün “mutfak yalanları/yanlışlarına” ayıralım.

YANLIŞ BİLGİ 1

SİRKE İÇMEK KİLO VERDİRİR

Sirkenin yağ hücrelerinde depolanan yağları erittiği bilgisi de külliyen yanlıştır ve bugüne kadar bu bilgiyi doğrulayan tek bir güvenilir bilimsel araştırma hakemli bir bilimsel dergide yayımlanmamıştır. Diğer taraftan üzüm, erik, elma sirkesi olması fark etmiyor, sirkelerin hepsi yapısal olarak aynı maddeyi, asetik asiti içeriyor. Bu nedenle internet sayfalarında tur atıp duran hatta bazı diyetisyenlerce bile sık sık paylaşılan “Elma sirkesi yağları diğer sirkelerden daha çok eritir” bilgisi en yaygın mutfak yalanlarından ve kilo yanlışlarından biridir.

YANLIŞ BİLGİ 2

PEKSİMET, KRAKER KİLO ALDIRMAZ

Çok sık düşülen ve paylaşılan mutfak yanlışlarından biri de budur. Aslında tam da tersi doğrudur. Peksimet, kraker veya grissininin kalori içeriği ekmeğe oranla daha yoğundur. Ekmekte yüzde 30-35, peksimet, kraker ve grissinide ise sadece yüzde 6 civarında su mevcuttur. Ayrıca peksimet ve yol arkadaşlarına hazırlanırken neredeyse yüzde 10 civarında yağ da eklenir. Özetle 100 gram peksimet, kraker ya da grisini 400-450, 100 gram ekmek ise 250-300 civarında kalori içerir.

YANLIŞ BİLGİ 3

BAL ŞEKERDEN DAHA AZ KİLO ALDIRIR

Bu bilgi kısmen doğru ve kısmen de az çok masum olsa da son günlerde çok sık gündeme getirilen bir mutfak yanlışıdır. Balın da şekerin de fazlası kilo aldırır. Detaylara gelince... Aslında bal söz konusu kalorileri saymak olduğunda beyaz şekerden bir tık daha masumdur. Zira beyaz şekerin (sakkaroz) tamamı şekerken(!) balın yüzde 80’i şeker (fruktoz ve glukoz) yüzde 20’si sudur. Özetle 100 gram bal 300 civarında, 100 gram beyaz şeker ise 400 civarında kalori yüklüdür. Aklınızda olsun, 1 yemek kaşığı silme bal 20-30 gram, 1 yemek kaşığı silme beyaz şekere 10-15 gram şeker içeriyor.

YANLIŞ BİLGİ 4

YOĞURT PROBİYOTİK DEPOSUDUR

Bu bilgi de kısmen doğru kısmen abartılıdır. Tabii ki yoğurdun mükemmel bir besin olduğu şüphe götürmez. Protein, yağ ve karbonhidrat içeriği dengededir. Başta kalsiyum olmak üzere mineral zenginidir ve başka pek çok besine oranla bol miktarda probiyotik bakteri de içerir. Ne var ki bağırsaklarımızdaki bakteri dengesini ve probiyotik gücü sadece yoğurda havale etmek de doğru değildir. Yoğurdun probiyotik bir besin olduğu doğru olsa da yeteri kadar probiyotik güç içerdiği düşünülmemelidir.

YANLIŞ BİLGİ 5

KALSİYUM ZENGİNİ SULAR BÖBREK TAŞI YAPAR

Kalsiyum ve magnezyumdan zengin mineral deposu sert suların sağlığımız için daha faydalı olduğunu bu köşenin okurları çok iyi bilirler. Kalsiyum/magnezyum zengini suların düşünülenin tam tersine asit baz dengesini iyileştirdiği, alkali gücü arttırdığı, ister oksalat ister ürat kaynaklı olsun, böbrek taşlarının oluşumunu ise kolaylaştırmak yerine yavaşlattığı anlaşılmıştır.

YANLIŞ BİLGİ 6

ISPANAK DEMİR DEPOSUDUR

Bu bilgi de çok eski ve yerleşik bir mutfak yanlışıdır, öyle ki çizgifilm kahramanı Temel Reis’in sahip olduğu pazı gücü (!) bile sık ve bol yediği ıspanaktaki demire bağlanmıştır. Kabul edelim ki ıspanakta diğer sebzelerden daha fazla demir vardır. Ispanağın kurubaklagiller hatta etten bile daha fazla demir içerdiği doğrudur. Ama ne var ki ıspanaktaki demirin emilimi yani vücuda girip faydalı olabilme gücü oldukça sınırlıdır. Zira ıspanaktaki demir, emilimi ve kullanımı düşük düzeyde gerçekleşebilen “hem olmayan demir”dir. Bu nedenle demir eksikliğine bağlı kansızlık meselesi de demirden sağlanacak fazladan güç de yalnızca ıspanağa havale edilmemelidir. Böyle bir durumda ıspanağı kıymayla ya da yumurtayla yani hayvansal demir zengin başka bir gıdayla “evlendirmek” daha doğru bir düşüncedir.