Kolit atakları can sıkıcıdır

Pek çok şekli vardır. Bazıları ülseratif kolit veya Crohn hastalığında olduğu gibi bağırsaklarda ciddi yaralanmalarla birliktedir. Bazıları ise spastik kolit veya hassas bağırsak sendromunda olduğu gibi herhangi bir bağırsak yaralanması olmadan da gelişebilir.

Kısacası kolit başlığının altında pek çok hastalık vardır. Bunlardan bazıları önemlidir. Bazılarından korkmaya, endişe etmeye bile lüzum yoktur. Ama hangisi olursa olsun, kolitin her türlüsünün yaşam kalitesini bozduğu kesindir.

BELİRTİLERİ NELER?

Karında şişlik, ağrı, kramp ve gaz, kolitlerde en sık görülen ve herkesi üzen sorunlardır. Sık sık tekrarlayan şişkinlik ve gaz ataklarından, karın ağrılarından hiç kimse hoşlanmaz. Bu ataklar hele bir de ishal veya kabızlık gibi can sıkıcı bağırsak değişiklikleri ile beraberse, keyfinizin kaçmaması mümkün değildir. Kolit hastalarının yaşadıkları bu tür sorunlar çoğu kez tekrarlayıcı ve uzun süreli olduğundan bezdiricidir.

Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı ile ilişkili kolitlerin belirtileri çoğu kez birbirine benzer: İştah azalması, kilo kaybı, dışkıda kan, karında ağrı ve kramp, kronik ishal, bazen de kilo kaybının da eşlik ettiği ateş ve terlemeler en önemli yakınmalardır. Bu iki hastalıkta ortaya çıkabilen ortak bir belirti de dışkıda kan görülmesidir. Kanamalar bazen fark edilemeyecek kadar hafiftir (gizli kan). Bu iki hastalığın neden oluştuğu henüz bilinmemektedir.

STRES ÖNEMLİ BİR TETİKLEYİCİDİR

Stresin, atakları ortaya çıkarabileceği veya belirtileri şiddetlendirebileceği kesindir. Bazen genetik (kalıtımsal) bir zemin de eşlik edebilmektedir. Bazı araştırmalarda, bakteri veya virüslerin bağışıklık sisteminde oluşan problemlerde etkili olabileceğini düşündüren kanıtlar elde edilmiştir. Her iki hastalığın da gelişmiş toplumlarda ve şehirlerde yaşayanlarda sık görülmesi, bazı çevresel faktörlerin özellikle beslenmenin etkili olabileceğini düşündürmektedir.

Eğer bağırsak alışkanlıklarınızda 7-10 günden daha uzun süren değişimler varsa, karın ağrısı, kanama, ishal gibi işaretler basit önlemlerle ortadan kalkmıyorsa, bilhassa ateş, kilo kaybı ve iştahsızlık da söz konusuysa, sorunun ülseratif kolit veya Crohn gibi ciddi bir yangısal ve uzun sürecek hastalıkla ilişkili olabileceği aklınızda olsun. Fazla bekleyemeyin, doktorunuza müracaat edin.

NE YAPMALI?

Teşhis ve tedavi için size en doğru yanıtları bir gastroenteroloji uzmanı verecektir. Bu uzman kan tahlilleri, endoskopik incelemeler (kolonoskopi) ve radyolojik tetkikler yaparak hastalığınıza kesin teşhisi koyacak, tedavi ve beslenme planınızda uymanız gerekenleri size açıklayacaktır.

Hassas bağırsak sendromu olarak bilinen ve yukarıda bahsettiğimiz hastalıklardan çok daha sık görülen ama tehlikesi son derece az olan bir başka kolit tipi daha vardır. Sinirsel kolit diye de bilinen bu hastalık, hazım sisteminin en yaygın hastalıklarındandır. Öyle ki doktorlara muayene için müracaat eden her 4-5 hastadan birinde belirlenmektedir. Polikliniklere müracaat eden her 10 hastadan birinde müracaat sebebi bu hastalık, yani "spastik kolit"tir. Hayat kalitesini ciddi ölçüde bozabilen ama yukarıdaki hastalıklar kadar önemli sonuçları olmayan bu soruna da bir başka yazımızda değineceğiz.

Sağlıklı fast food’lar geliyor

Fast food ve cips üreticileri, hatalarının geç de olsa farkına vardılar. Bazı fast food ürünlerde sağlığa zararlı olabilecek doymuş ve trans yağların kabul edilebilir sınırların çok üzerinde olduğunu bu sütunlarda sık sık tekrarladık. Yapılması gereken şey nihayet yapılıyor, bu ürünlerde kullanılan doymuş ve trans yağların miktarları azaltılıyor. Aynı değişimlerin bisküvi, gofret ve benzeri paketlenmiş ürünlerde de yapılabileceğini düşünüyoruz. Bu yönde çalışmalar yapıldığını da duyuyoruz.

Bu gelişmeler sağlığımız için çok önemli. Çünkü fast food yiyeceklerden ve atıştırmalıklardan vazgeçmek bir ölçüye kadar geçerli olabiliyor. Fast food, hızlanmış yaşamın kaçınılmaz bir parçası haline gelmişse, yapılacak tek şey kalıyor: Bu yiyecekleri mümkün olduğu kadar sağlıklı hale getirmek! Salatanın, balığın, tavuğun, tahılın, bakliyatın da içinde olduğu yeni ve sağlıklı fast food yiyecekler dizayn etmek ve artık hayatımızın bir parçası haline gelen ama sağlığa zararlı olabilecekleri de kesinleşen burgerlerden, kızarmış patateslerden, mayonezli mönülerden daha sağlıklılarına geçmek...

Diyetisyen Seren Aksüs

DİYET GÜNLÜĞÜ

Sorularınız için: Tel: (0212) 236 73 00

Uyguladığım diyette daha çok salata, sebze ve meyve tüketiyorum. Haftada bir kez tavuk ya da balık, bazen de köfte yiyorum. İlk ayda yaklaşık 3 kilo verdim, fakat bir aydır kilo veremiyorum.

Proteinin sırrı

Sağlıklı bir beslenme planında günlük protein alımınız kilonuzun başına 0.8-1 gr. kadardır. Örneğin 65 kilo olan biri günde 50-60 gr. protein almalıdır. Diyette yeterli düzeyde protein almazsanız, kalp dokusunda hasar oluşabilir, deri, diş gibi pek çok doku zarar görebilir.

Uyguladığınız diyette günlük olarak 2 bardak az yağlı süt veya yoğurt, 90-100 gr. kadar tavuk, balık, hindi eti veya kırmızı et, 1 ince dilim az yağlı peynir mutlaka bulunmalıdır. Haftada 1 kez haşlanmış yumurta yemeye özen gösterin. Haftada 2-3 kez salatalarınıza 3-4 yemek kaşığı haşlanmış mercimek veya nohut ekleyebilirsiniz. Protein alımınızın kontrolünü sağlamanız için size basit bir öneri:

Haftanın 1 günü kırmızı et

Haftanın 2 günü tavuk eti

Haftanın 2 günü balık eti

Haftanın 1 günü kurubaklagil yemeği (nohut, mercimek, kuru fasulye gibi)

Haftanın 1 günü etli sebze yemeği (yanında yoğurt yemeyi unutmayın!)

Diyet nedeniyle her sabah kibrit kutusu kadar peynir yemekten bıktım. Yayınlamakta olduğunuz eşdeğer kalorili kahvaltı seçeneklerine, müsli ve diyet süt olanları da ekler misiniz?

Hep aynı kahvaltı mı

Yulaf kepeği, süt ve meyve, kahvaltı için uygun olan besinlerdir. Süt veya yoğurttan protein ihtiyacını karşılayabilirsiniz.

1. seçenek

Light süt / 160 gr. (1 bardak-orta)

Yulaf gevreği-müsli / 50 gr. (5 çorba kaşığı)

Meyve karışımı / 100 gr. (1 küçük porsiyon)

300 kalori

2. seçenek

Mısır gevreği-cornflakes / 30 gr. (4 tepeleme çorba kaşığı)

Yulaf ezmesi / 15 gr. (2 çok tepeleme çorba kaşığı)

Portakal suyu/ 100 gr. (1 küçük bardak)

Light yoğurt / 150 gr. (1 orta-normal kase)

250 kalori

3. seçenek

Meyve karışımı (kuru) / 25 gr. (1 avuç)

Light süt / 240 ml. (1 su bardağı)

Ceviz / 10 gr. (2 orta-normal adet)

250 kalori

Kan basıncını neler artırıyor

Sigara

Kilo fazlalığı ve şişmanlık

Stres

Fazla tuz tüketimi

Kafeinden zengin içecekler

Aşırı alkol kullanımı

Hareketsiz yaşam biçimi

Uyku sorunları

Diyetisyen

Tuğçe ALTAN

BAHÇE