Kolesterol ilaçları mı, bitki stanolleri mi yararlı?...
Sorunun cevabını hemen verelim: Her ikisi de yararlıdır, ama bitkisel stanoller kolesterol ilaçlarının yerini asla alamazlar. Bu besin destekleri kolesterol kontrolüne yardımcı olabilirlerse de bir tedavi aracı olarak kullanılamazlar. Besin destekleri veya bu destekleri içeren besinler -fonksiyonel besinler- sadece besindir. İlaçların yerini tutamazlar.
BESİN besindir, ilaç da ilaçtır. Hangisinden ne zaman, ne şekilde yararlanılacağını iyi bilmek gerekiyor. Eğer bu yapılmaz da fonksiyonel besinler, ilaç gibi kullanılmaya kalkışılırsa ciddi problemler ortaya çıkabilir.
Bitki stanol ve sterolleri ile kolesterolü düşürmeye yardımcı olmak, başka şeydir; kolesterol düşürücü ilaçlarla kolesterolü kontrolde tutmak (hiperkolesterolemi problemini kontrol altına almak) başka şeydir. Öyle görünüyor ki tüketicilerde, eczacılarda ve gıda üreticilerinde ciddi bir kafa karışıklığı var! Eğer bu karışıklık giderilemez ve hatalar zamanında düzeltilmezse bundan herkes zarar görebilir!.. Bitki stanol ve sterollerini ve/veya statin grubu kolesterol düşürücü ilaçları kullananlar, bu yazıyı dikkatle okumalıdır.
BESİNLE İLAÇ AYRI
Yiyeceklerle kazanılan kolesterolün bağırsaklardan emilimini azaltan fonksiyonel (şifalı) besinlerin doğru anlaşılması gerekiyor. Bu besinleri reçeteli kolesterol ilaçlarına bir alternatif gibi değerlendirmek yanlıştır. Aynı yanlış daha önce probiyotik yoğurtların sunumunda da yapıldı. Bu ürünler iç dengeyi iyileştiren, bağışıklığı güçlendiren, bağırsaklarda dost bakteri sayısını yükselten ve sağlığı güçlendiren bir destek gibi değil, "kabızlık sorununu tedavi eden" bir çözüm gibi sunuldu. Tüketiciler bunları kullanmayı bırakınca kabızlık sorunu da yeniden geri döndü.
İlaçlar ve besinlerin ayrı şeyler olduğu iyi bilinmeli, besinler ilaç gibi önerilmemelidir. Doğrudur, yiyip içtiklerimizi ciddiye alır, ihtiyacımıza uygun beslenme planları yaparsak onlardan daha çok faydalanabiliriz. Ama besinler hiçbir zaman -şifalı da olsalar- ilaç olamazlar, onların yerine geçemezler. Besinleri sadece tedaviye yardımcı doğal sağlık destekleri ve önleyici kuvvetler gibi kullanmak gerekiyor. Kolesterol kontrolüne yardımcı olabilecek bitki özlerini ilaç gibi değerlendirmek ve bir tedavi aracı gibi takdim etmek ciddi problemlere yol açabilir.
İLAÇLARI BIRAKMAYIN
İçinde bitki stanol ve sterolleri olan süt ürünlerinin kolesterolü azaltıcı etkisi vardır, ama bu etki sınırlıdır. Etkileri bazen görülmeyebilir de.
Total kolesterolü azaltmaya yardımcı olan bu besinlerin etkinliği, yüzde 15’leri geçmez. Eğer ciddi düzeyde kolesterol sorunu olan yüksek riskli bir kalp hastasıysanız (by-pass operasyonu geçiren, stend takılan, göğüs ağrıları olan, şeker hastalığı ve/veya hipertansiyon sorunu yaşayan biriyseniz) kolesterol sorununuzun çözümünü sadece bu ürünlere teslim etmemelisiniz. Bu ürünlerin ilaçlara bir alternatif değil, yalnızca "doğal birer destek" olduklarını bilmelisiniz. Doktorunuzla konuşmadan bu ürünlere güvenerek kullandığınız reçeteli ilaçlara kesinlikle ara vermemelisiniz.
ÖNERİYORUM AMA
Bir kez daha altını çizelim: Kolesterol kontrolüne yardımcı şifalı besinler tüketmekle, kolesterol sorununu çözmek için ilaç kullanmak ayrı şeylerdir. Eğer doktorunuz size kolesterol düşürücü bir ilaç reçete etmişse ilacınızı onun bilgisi olmadan kesinlikle bırakmamalısınız. Fonksiyonel ürünlerden tedaviye yardımcı besinler gibi yararlanmalısınız.
Hastalarıma bu ürünleri kullanmalarını ben de öneriyorum ama onlara reçeteli kolesterol ilaçlarını asla bırakmamaları gerektiğini de mutlaka hatırlatıyorum.
AKLINIZDA OLSUN
Egzersiz, kolesterol düzeyinizi düşürür
Egzersizin kan yağları üzerindeki etkisi önemli bir araştırma alanıdır. Egzersiz özellikle vücut ağırlığını azaltarak kan yağlarını dengelemektedir. Menopoz dönemi kadınları ve orta yaşlı erkeklerde yapılan çalışmalarda, orta yoğunlukta bir egzersiz planının HDL kolesterolde bir miktar artma yapacağını gösteriyor. Bazı çalışmalarda HDL kolesterol de egzersize bağlı artışlar yüzde 8-10 gibi oranları bulabiliyor. Egzersiz alışkanlığı trigliserit düzeylerini de düşürüyor. Öyle görünüyor ki düzenli egzersiz alışkanlığı, kan yağlarını engellemede oldukça etkili. Egzersizin bu faydasından yararlanmak istiyorsanız haftada en az 3-4 kez mümkünse her gün- dakikada 100-120 adımla 30 dakikalık yürüyüşler yapmanız yetiyor.
BİR UYARI
Omega-3 ile kolesterol düşmez
Balık yağları -özelllikel omega 3 kapsülleri- hiperkolesterolimi tedavisinde kullanılmalıdır. Bu kapsüllerin kolesterol düşürücü etkileri yoktur. Hatta bazı araştırmalarda LDL kolesterol düzeylerinde artışa neden olduklarını göstermiştir. Günde 1 kapsül balık yağı veya omega-3 alınmasıyla kalp-damar hastalıklarına bağlı sorunlarda azalma olabileceğini gösteren çalışmalar vardır, ama bu etkiler muhtemelen omega-3 yağlarının, trigliserid düzeylerini azaltması, kanı inceltmesi ve damar duvarını korumasıyla ilgilidir. Her bir omega-3 kapsülünün yaklaşık 10 kalori içerdiğini de belirtelim.