Kışa hazır mısınız?

Yapılması gereken daha önemli, daha basit ve ucuz ama çok daha etkili şeyler var ve “o şeyler”in “ilk yedili”si şunlar olmalı...

BOL güneşli yaz günleri bitti. Pastırma sıcakları da geride kalıp havalar soğuyunca öksürüp hapşıranlar, “nezle-grip-sinüzit-bronşit” telaşına düşenler çoğalmaya başladı. Kısacası hemen herkeste tam bir “kış kapıda” durumu var. Zaten bu yüzden de hemen her yerde “kış hazırlıkları” yapılıyor. Peki bedeniniz? Kışa onu da hazırlıyor, onun için de bir şeyler yapıyor musunuz?

Diyelim ki “tamam!” dediniz ve “karar verdiniz!” peki o zaman “ne yapacağınızı” biliyor musunuz? Bu sorulara doğru yanıtlar bulmak istiyorsanız yazıyı dikkatle okumanızı öneririm. Nedenine gelince...

Kış hazırlığı denince aklımıza anında ve öncelikle “bağışıklık sistemimizi güçlendirmek” geliyor, sonra da bir telaştır gidiyor, “gelsin grip aşıları, gitsin bağışıklık hapları” durumları başlıyor. Oysa grip aşısının da, bağışıklık haplarının da işe yarayıp yaramadıkları hala tartışmalı konular. Pek çok uzman çok özel bazı durumlar dışında grip aşısı yaptırmanın, hele hele koşulsuz, kuralsız her önüne geleni aşılamanın doğru olmadığını söylüyor. Aynı durum bağışıklık destekleri için de söz konusu. Bu desteklerin ben de faydalarının fazlaca abartıldığı, işin ticari hale getirildiği düşüncesindeyim.

Özetle bedenimizi kışa hazırlamanın yolu yalnızca grip veya zatürree aşısı yaptırıp avuç avuç bağışıklık güçlendirici hap yutmaktan geçmiyor. Yapılması gereken daha önemli, daha basit ve ucuz ama çok daha etkili şeyler var ve “o şeyler”in “ilk yedili”si şunlar olmalı...

ADIM 1
D VİTAMİNİ STOKUNUZ NE DURUMDA?

Bana sorarsanız işe kanınızdaki D vitamini seviyesini ölçtürerek başlamanız lazım. Eksikliği bağışıklık sistemini ciddi biçimde zayıflatan doğal maddelerin başında D vitamini geliyor. D vitamini seviyeniz 30’ların, hele hele 20’lerin altına inmişse tekrarlayan kış enfeksiyonlarıyla karşılaşmanız sürpriz olmuyor. Kışın daha az hastalanayım diye avuç avuç C vitamini yutmak yerine, öncelikle yeteri kadar D vitaminim var mı sorusuna yanıt aramalı ve eğer bir eksiklik söz konusuysa yerine koymalısı ve ne yapıp edip kandaki seviyeyi 50’li rakamların üstüne çıkarmalısınız. Bunun için fırsat buldukça güneşlenip ve aile hekiminiz dahil herhangi bir doktordan yardım isteyebilirsiniz.

Çözüm: Fırsat buldukça güneşlenmek ve D vitamini desteği kullanmak...

ADIM 2
DEMİR GİBİ OLMAK İÇİN

Özellikle kadınların kışa hazırlanırken birkaç basit testle demir seviyelerine de baktırmalarında fayda var diye düşünüyorum. Bunu genç kız ve genç hanımların bilhassa da anne adaylarının ihmal etmemeleri lazım. Demirin eksik olduğu bir bedende bağışıklık sistemi de yeteri kadar verimli çalışmıyor. Demir zengini besinlere ağırlık verince de (et, yeşil sebzeler, bakliyat) iş kolayca çözümleniyor.

Çözüm:Kırmızı et, bol sebze, haftada 2-3 kez bakliyat, ayda 1 kez ızgara karaciğer.

ADIM 3
PROBİYOTİK GÜCÜNÜZ NASIL?

Kışa girerken probiyotik gücünüzü de arttırmanız çok iyi olur. Probiyotik gücün kaynağı bağırsaklardaki faydalı bakteriler. Elimizde faydalı mikropların miktarını ölçebilen bir test maalesef hala yok ama her zamankinden daha fazla doğal yoğurt, kefir yiyerek ve probiyotik gücü arttıran besinlere (turşular, mayalı yiyecekler, boza) ağırlık vererek bağırsaklarımızdaki probiyotik bakteri miktarını arttırmakta her halükarda fayda var. İmkânınız varsa bağışıklığı güçlendiren probiyotik kapsüllerden de satın alıp birkaç aylık kürler yapmanız da iyi olur ama ben probiyotik gücünüzü de doğal yoldan desteklemenizi, yani daha çok kefir içip yoğurt yemenizi tavsiye ederim.

Çözüm:  Kefir, yoğurt, ayran (ev yapımı), boza, ev yapımı taze turşular...

ADIM 4
KAROTENOİD DEPOLAYIN

Kış hazırlıklarına hücrelerinizde daha çok karotenoid depolamayı da eklemenizde fayda var. Daha ziyade sarı renkli yiyeceklerde (sarı dolmalık biber, portakal, greyfurt, havuç, kuru kayısı, kuru şeftali, Trabzon hurması) ve kırmızı besinlerde (domates, kırmızı erik, kan portakalı, pembe greyfurt, kırmızılâhana, pancar, kırmızıturp, yaban mersini, böğürtlen ve her türlü kırmızı meyve) bol miktarda bulunan bu maddelerin A vitamini öncüsü oldukları için de güçlü bir bağışıklık savaşçısı olduklarını hatırlatırım.

Çözüm:  kırmızı, sarı dolmalık biber, domates, böğürtlen, pancar, kırmızılâhana, kırmızıturp, havuç, Trabzon hurması ve kavun.

ADIM 5
C VİTAMİNİ İTFAİYE GİBİDİR

Kış hazırlıklarınızı yaparken yiyecek içecek listelerimize C vitamininden zengin besinleri eklemeyi de unutmayalım ama C vitamininin “depolanan” bir vitamin olmadığını hep aklımızda olsun. C vitamini en fazla birkaç gün içinde (kullanılmadığı takdirde) böbrekler vasıtasıyla vücuttan atılıyor. Bu nedenle C vitamini zengini yiyecekleri (meyveler ve sebzeleri) taze ve olgun halleriyle ve mümkünse kabuklarıyla, düzenli yiyip içmeniz gerekiyor. C vitamini hapları da sadece kullanıldıkları günlerde ve acil durumlarda geçerli oluyor. Yani C vitamini tam bir “itfaiyeci” gibi çalışıyor, özellikle “acil durumlarda” çok işe yarıyor ve hizmete çağrıldı mı “Hızır gibi” yetişiyor.

Çözüm: Portakal, limon, greyfurt, mandalina, nar, yeşil sebzeler, özellikle yeşilbiber ve otlar.

ADIM 6
MÜTHİŞ İKİLİ: ZERDEÇAL VE ZENCEFİL!

Önemli bir nokta da kış hazırlıklarını yaparken listenize zerdeçal ve zencefilden zengin basit besinler eklemeyi unutmamanızdır. Mesela her gün yarım bardak yoğurda ekleyeceğiniz birer çay kaşığı toz zencefil ve toz zerdeçal müthiş bir kış desteğidir ve bir “bağışıklık hapı” gibidir. Bu karışıma ekleyeceğiniz bir çay kaşığı tarçın ve bir çay kaşığı sızma zeytinyağı ile de tam bir “bağışıklık kokteyli” elde edeceğinizden emin olabilirsiniz.

Çözüm: Zerdeçal, zencefil, tarçın ve zeytinyağlı bir kase doğal yoğurt.

ADIM 7
KIŞ BALIKSIZ OLMAZ

Kışa hazırlanırken bugünlerde bol bulunan taze ve yağlı balıklardan sık sık yemeyi de unutmayın. Balık, proteinden zengin oluşu yanında mükemmel bir omega-3 yağları kaynağı olması nedeniyle çok ama çok önemli bir besindir. Özellikle yağlı balıklar (lüfer, istavrit, palamut) omega-3 yağlarından çok zengindir. Küçük bir hatırlatma: Yağda kızartılan balıklarda omega-3 miktarı ciddi ölçüde azalıyor ve o pek değerli proteinlerin yapısı bozuluyor, aklınızda olsun…

Çözüm: Hamsi, istavrit, lüfer, palamut...