Kilolu gençler

Okuldaki beslenme tarzları, yenilip içilenler, evdeki, okuldaki, sokaktaki atıştırmalar, içtikleri meşrubatlar çok ciddi konular. Aktivitesi az ve “tembellik” noktasına varan hareketsiz hayat biçiminin yaygınlaşması da büyük bir tehdit. Televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen uzun saatler çocuklarımızı şişmanlatıyor ama bana sorarsanız onlar en çok da meyveli, kolalı, gazlı, şekerli içecekler ve fast food besinler, bisküvi, gofret, cips gibi atıştırmalıklar ve “aktivitesizlik” sebebiyle kilo alıyorlar.

ŞİŞMAN ÇOCUK ERKEN YAŞLANIR!

Orta ve ileri yaşlarda görülen (bu nedenle de erişkin tipi şeker hastalığı olarak isimlendirilen) Tip 2 şeker hastalığı şişman çocuklar arasında hızla yaygınlaşmakta, ‘orta ve ileri yaş hastalığı’ olan Tip 2 diyabet şişman çocukların en önemli sağlık sorunlarından biri haline gelmektedir.

Bu çocukların bedeninde aşırı yağ birikimine eşlik eden ‘insülin direnci’, “erişkin tipi şeker hastalığı” dışında sorunlara da sebep olabilir. Şişmanlık çocuklarda da eklem problemlerine, romatizmal sorunlara, seksüel gelişim ve boy uzamasında gerilemeye yol açabilir.

Şişmanlığın; çocuğunuzun ruhsal, bedensel ve cinsel yaşamında meydana getireceği zararları alt alta sıralarsanız, onların neden fazla kilolu ya da şişman olmaması gerektiğini daha iyi anlarsınız.

20 ALTIN ÖĞÜT

1- Çocuğunuza “moda”  diyetlerden hiçbirini uygulamayın. Doktorundan ve onun size önereceği bir beslenme uzmanından yardım alın.

2- Birlikte yemek yapmaya çalışın. Oyun gibi geldiğinden çocuklar yemek pişirmeyi severler. Böylelikle sağlıklı beslenmenin püf noktalarını ve sağlıklı gıdaların nasıl hazırlandığını uygulamalı olarak öğrenebilirler.

3- Her zaman masaya oturarak ve onunla beraber yemek yemeye çalışın. Yemekte onunla konuşun, sohbet edin. Sofrada “kilo fazlalığı” konusunu gündeme getirmemeye özen gösterin.

4- Çocuğunuza lokmaları iyice ve uzun süre çiğnemesini, yavaş yavaş yemesini öğretin. Siz de yemeği hızla yiyip bitirmekten kaçının. Hızlı yemek, sindirime fazla vakit bırakmaz. Doygunluk hissinin geç oluşmasına ve fazla gıda tüketimine neden olur.

5- Yemek sırasında televizyon izlemek gibi ek aktivitelerle ilgilenmeyin. Çocuğunuzun da bu aktivitelere yönlenmesine izin vermeyin.�

6- Yağ ve şeker içeriği yüksek besinleri evinizde bulundurmayın. Kek, kurabiye, börek, cips ve şekerlemeler sabotajcı yiyeceklerdir. Evden uzaklaştırın.

7- Yemek porsiyonlarınızı küçültün.

8- Çocuğunuza, tabağındaki yemeği mutlaka bitirmesi için ısrar etmeyin.

9- Fast-food besinleri azaltın. Haftada bir gün ile kısıtlayın. Çocuğunuz bu besinleri seçtiğinde isteksiz davranın ve bu tavrınızın nedenini açıklayın.

10- Besinleri ceza veya ödül olarak kullanmayın.

11- Harekete öncelik verin. Çocuğunuzu spor yapması için teşvik edin. Bütün aile fertlerinin katılabileceği fiziksel aktiviteler ve egzersizler düzenleyin.

12- Ev işlerinde size yardımcı olmasını sağlayın. Birlikte evinizi, onun odasını temizleyin. �

13- Televizyon ve bilgisayar başında geçirdiği saatleri azaltın. Özellikle bilgisayar oyunları ve DVD izlediği hareketsiz saatleri sınırlayın.�

14- Özellikle genç kızlarda yaygın olarak görülen şişmanlık hissi ve ardından gelen yememe takıntısı gibi durumlara dikkat edin.

15- Doktorunuza danışmadan kesinlikle herhangi bir zayıflama ilacı, bitkisel ürün kullanmasına izin vermeyin.

16- Bazı gençlerde sigara içmeye başlamak, kilo kaybı amacıyla bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu gibi durumlara karşı duyarlı olun. Gerekirse bir uzmandan yardım isteyin.

17- Çocuğunuzda bir kilo problemi varsa her şeyden önce bir uzman hekime danışın. Bu sorunun tıbbi temellerinin olup olmadığını araştırmadan ne diyete ne de egzersiz yoğunlaştırıcı önlemlere yönelin. Doktorunuz bunları zaten planlayacaktır. �

18- Çocuklar atıştırmayı severler. Atıştırmaları yasaklamayın! Onları sık sık ve az az yemeye teşvik edin. Atıştırmalarda düşük kalorili ve sağlıklı atıştırmalara yöneltin. Kurabiye yerine elma, bisküvi yerine sebze çubukları, tuzlu ve yağlı cipsler yerine doğal kabuklu tohumlar gibi…

19- Unutmayın, çocuklarınızın iyi yemek yemeleri, yeterli ve dengeli beslenmeleri ve fiziksel olarak aktif olmaları için onlara yardım etmek, onların geleceği için yapabileceğiniz en iyi yatırımdır.

20- Beslenme ve sağlıklı yaşam eğitiminin evde, en çok da mutfakta ve yemek masasında başladığını aklınızdan çıkarmayın.

ÖNEMLİ

Okulda da sağlıklı beslenmelerini sağlayın

- Aileler, eğitimciler, yemek hazırlayan kuruluşlar ve çocuklar, hep birlikte okuldaki beslenme programıyla ilgilenmelidir.
- Sağlıklı beslenme programının hazırlanması için gerekli kaynaklar ve destekler sağlanmalıdır. Okul yemekleri beslenme standartlarına uygun olmalıdır. Değişik yemeklerin hazırlanması ve öğrencilerin sevdiği yemeklerin pişirilmesi önemlidir.
- Öğrencilerin arkadaşlarıyla sofrayı paylaştıkları, keyifle yemek yiyebilecekleri bir zaman dilimi ayrılmalıdır.
- Öğrencilerin çok fazla beklemeden yemeklerine ulaşabildikleri, temiz, ferah, rahat ve güzel ortamlar sağlanmalıdır.

Öğle vakti tatlı yesem

Enerjinizi yükseltmek için öğle saatlerine doğru kafein ve tatlı bir şeyler yemeye ihtiyaç duyuyorsanız, aslında düşen enerjiniz değil kan şekerinizdir. Bu tercihler yerine tüketeceğiniz kompleks karbonhidrat ve protein dengeli bir öğle yemeği öğleden sonra kendinizi daha enerjik hissetmenizi sağlar.

Diyetisyen : Deniz YEMİŞÇİ

Kış diyeti 4. gün

KAHVALTI
- 2 ince dilim (dilimli) light kaşar
- 50 g (2 ince dilim) tam buğday ekmeği ile tost
- 5 adet zeytin
- Mevsime uygun yağsız çiğ sebze

ARA ÖĞÜN
- 100 g (1 küçük boy) portakal  

ÖĞLE YEMEĞİ
- Salata (1 tatlı kaşığı zeytinyağı)
- 5 adet etli dolma (lahana) (bulgurlu)
- 200 g (1 su bardağı)
yağsız yoğurt

ARA ÖĞÜN
- Ev yapımı sahlep (1 kişilik) 1 porsiyon: 55 kal (Servis ederken 1 çay kaşığı bal eklerseniz 12 kal daha fazla almış olursunuz.) 1 bardak light süt, 3-4 adet tane karanfil, bir tutam toz zencefil, 1 adet kabuk tarçın, 2-3 adet kakule

AKŞAM YEMEĞİ
- Salata (1 tatlı kaşığı zeytinyağı)
- 1 kepçe kış çorbası
- 1 porsiyon somon burger 

ARA ÖĞÜN
- 20 adet yer fıstığı

TARİFLER

KIŞ ÇORBASI
(4 KİŞİLİK) 1 porsiyon: 100 kalori
- 1 demet ıspanak, - 1 kg kabak, - 1 paket (300 gr) brokoli, - 2 ay dilim şeklinde balkabağı, - 1 tatlı kaşığı zerdeçal
Bütün malzemeleri haşlayın, blender’dan geçirin. 1 su bardağı light süt ve 1 su bardağı tavuk suyu ile pişirip bol dereotu ekleyin.

IZGARA SOMON BURGER
(4 KİŞİLİK) 1 porsiyon: 323 kalori
Köfte harcı: - 360 gr somon fileto, - 1 tatlı kaşığı ince kıyılmış taze biberiye, - 80 gr yulaf, - 1 adet yumurta beyazı, - 2 tatlı kaşığı limon kabuğu rendesi
- 8 ince dilim tahıllı tost ekmeği
- Marul yaprakları
Somonu parçalara ayırıp 1 dakika boyunca mutfak robotundan geçirin. Kalan malze-melerle birlikte orta boy bir kasede karıştırarak ve 4 adet köfte hazırlayın. 4-5 dakika kadar ızgarada pişirin, ızgarada ısıttığınız ekmeklerin arasına köftelerden 1 adet ve arzu edilen miktarda marul yaprağını koyun.

ETLİ BULGURLU LAHANA SARMASI

1 porsiyon: 290 kalori
- 200 gr yağsız kıyma, - 1 su bardağı bulgur, - 1 orta boy lahana, - 4 çorba kaşığı zeytinyağı, - 1 çorba kaşığı salça, - 1 orta boy domates, - 2 orta boy kuru soğan, - yarım demet  maydanoz, - tuz, karabiber, nane, kırmızıbiber
Lahanayı yıkayıp dış yapraklarını atın. İki parçaya bölüp suda haşladıktan sonra suyunu süzüp bir kenara alın. Kıyma, ince kıyılmış soğan, bulgur, salça, rendelenmiş domates, maydanoz, tuz, karabiber ile az miktarda su ekleyip harmanlayın. Lahanaları iki parmak genişliğinde saracak şekilde harcı paylaştırın. Üzerini geçmeyecek şekilde sıcak su ile pişirin. - Dyt. Müge BAŞER