Kendinize iyi bakın çünkü umduğunuzdan daha çok yaşayacaksınız

Bu rakam 2000’li yıllara girerken neredeyse 2 kat arttı, 70’li-80’li yıllara kadar çıktı. Bizde de durum aynı. Cumhuriyet’imizin kuruluş yıllarında ortalama 50-55 yıl olan bir Türk vatandaşının ömrü, bugün neredeyse 80’li yıllara yaklaşmış durumda. Ama bilelim ki bu sadece modern tıbbın ilaçlar, aşılar ve yeni teknolojiler sayesinde başardığı bir iş değildir. Su ve yiyecek hijyeni, kanalizasyon sistemleri, sosyal örgütlenmeler, ekonomide sağlanan farklı gelişmeler ve daha pek çok paydaşın da bu başarıda rolü var. Ve yine iyi bilelim ki ömürlerimiz uzayıp doğum oranları düştükçe hemen her ülkede ve bizim ülkemizde olduğu gibi toplumlar hızla yaşlanacaktır. Toplumdaki yaşlıların sayısı arttıkça da kronik/dejeneratif hastalıklarla boğuşan yaşlıların sayısı çoğalacak, yaşlılık hastalıklarına ayrılan ekonomik kaynaklar ülkesel ve küresel ekonomilere inanılmaz maliyetler yükleyecektir. Bu nedenle “hastalanmadan” ya da “minimum hasarlı hastalar olarak” yaşlanmanın ve yaş almanın yollarını daha 40’lı-50’li yaşlarda araştırmak, bulmak ve uygulamak zorundayız.

Bana göre, bu iyi hayat yolculuğunun vazgeçilmez anahtarlarından biri “GEROSCİENCE” yani “YAŞLILIK BİLİMİ”dir.  Zira “Neden, nasıl, hangi yanlışlarımız nedeniyle kötü yaşlanıyoruz, kronik hastalıkların kucağına niçin ve nasıl kolayca düşüyoruz, kronik/yıkıcı hastalıkları nasıl yok edebilir ya da yönetebiliriz?” gibi soruların yanıtları geroscience biliminde saklıdır.

Unutmayın, siz isteseniz de istemeseniz de bilimsel gelişmeler sizi 50-100 yıl önceki atalarınızdan daha uzun yaşatacak. Ömrünüzü sonlandıran nedenler ise genelde o atalarınızı hasta eden veba, çiçek, kolera, tüberküloz, sıtma gibi mikrobik hastalıklar olmayacak. Ölümlerin büyük bir kısmı şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp/beyin damar hastalıkları, Alzheimer, obezite ve kanser gibi kronik/yıkıcı hastalıklardan kaynaklanacak. Bu nedenle lütfen kendinize iyi hem de çok iyi bakın.

BİR NOT

YAŞLANMANIN 10 BİYOBELİRTECİ

İLK 5

1- Kişiye özel ve detaylı biyokimyasal/genetik kan analizleri.

2- DNA metilasyonu / epigenetik yaş testleri / Horvath saati belirlemesi.

3- Bilişsel / zihinsel / ruhsal değerlendirmeler.

4- Fiziksel / fizyolojik biyobelirteç testleri (mesela kavrama gücü testi).

5- Görüntüleme testi taramaları (mesela USG / Doppler USG / CT / MRI / PET taramaları).

İKİNCİ 5

1- Detaylı kişisel sağlık hikâyesi.

2- Detaylı genetik sorgulama ve değerlendirme.

3- Dikkatli bir fizik muayene.

4- Yaşam tarzı sorgulamaları (beslenme, uyku, egzersiz düzeyleri, iyi ve kötü alışkanlıklar).

5- Ruhsal / duygusal yaşama ilişkin değerlendirmeler.

UNUTMAYIN

YAŞLANMA HÜCREDEN BAŞLAR

Yaşlanmamızı tetikleyen her şey önce hücrelerimizi bozarak işe başlıyor. Bizi kötü yaşlandıran her şey öncelikle hücrelerimizi kötü yaşlandırarak yola çıkıyor. Yaşlı ve hasarlı hücrelerimizin sayısı arttıkça da yaşlanma hızımız artıyor, yaşlılık kalitemiz düşüyor ve çok geçmeden kronik hastalıklar bir bir kapımızı çalmaya başlıyor. Bu nedenle iyi yaşlanma hedefi için yola çıkarken ilk adımımız “İYİ GENLER”imizi coşturmak (AMPK, sirtüinler...), “KÖTÜ GENLER”imizi (mTOR, İGF-1...) susturmak, bunun için de yaşam tarzı yanlışlarımızı belirleyip o yanlışlardan uzak durmak olmalıdır. Bilelim ve unutmayalım ki yaşlanmanın moleküler devreleri hücrelerde saklıdır. O sırların saklandığı çelik kasalarsa genlerdir, DNA’dır. O kasaları açmanın yolu da iyi yaşam tarzı alışkanlıklarıdır.

BİR ÖZET

LONGEVİTY TEDAVİLERİ

BİRİNCİ BEŞ

1- Reçeteli ilaç tedavileri (sorun / hastalık odaklı önleyici ya da tedavi edici ilaçlar).

2- Takviye / destek önerileri (Vitamin ve mineraller, Fitoterapik moleküller, NR, NMN, NAD, Fisetin, Kuversetin, Spermidin, Alfa keto glutarat, Pterostilbenler, Urolithin A, Epigallokateşin, Antioksidanlar -alfa lipoik asit, koenzim Q10, PQQ, Glutatyon, NAC-, Anti inflamatuarlar -Glikozamin, Konroitin- ve diğerleri).

3- Uyku takviyeleri (Melatonin, GABA, Theanin).

4- Iv / damar içi drip tedavileri (Glutatyon, NAD, Aminoasitler, Magnezyum, Selenyum, Çinko, Koenzim Q10, ALA...).

5- Metilasyon destekleri (Metil folat, Metil kobalamin, Metil pridoksin fosfat).

İKİNCİ BEŞ

1- Gen terapileri.

2- Kök hücre/PRP tedavileri.

3- Exozom terapileri.

4- Peptit tedavileri.

5- Hormon destekleri.

ÜÇÜNCÜ BEŞ

1- LED ışık terapileri.

2- Pemf desteği.

3- Presso terapi uygulamaları.

4- Soğuk sıcak şoklamaları (kriyoterapi / sauna terapi).

5- Bağışıklık güçlendiren destekler.