Kemiklerdeki gizli tehlike

Kemik yoğunluğunun ve sağlamlığının yavaş yavaş azalmasıyla ortaya çıkar. Osteoporoz kemik kütlenizdeki azalma sonucu kemik kırıkları riskinizin çok arttığı bir rahatsızlıktır.

SON yıllarda pek çoğunuz ‘‘osteoporoz’’ hastalığının kalça kırığı riskini arttırdığını, kadınlarda erkeklere göre daha sık görüldüğünü, ağrılara, yaşam kalitesinin bozulmasına, iş gücü kaybına ve ciddi sakatlıklara neden olduğunu duymuşsunuzdur. Bir kadının osteoporoz nedeniyle kalçasını kırma riski, meme, rahim ağzı ve yumurtalık kanserlerine yakalanma riskleri toplamından daha yüksektir. Kırıklar çoğunlukla omurga, kalça ve bilektedir. Özellikle ilerleyen yaşlarda görülen kalça kırıklarında, her beş hastadan biri kırığı takip eden bir yıl içinde ölmektedir. Önemli bir kısmı ise yatağa ve başkalarının yardımına bağımlı hale gelmektedir.

Hemen umutsuzluğa kapılmayın. Risk faktörlerini iyi bilir ve gerekli önlemleri erken alabilirseniz osteoporozdan korunabilirsiniz.

RİSK FAKTÖRLERİ NELER?

Belirtilen risk faktörlerinden iki veya daha fazlası varsa en kısa zamanda doktorunuz ile konuşmanız yararlı olacaktır.

45 yaşın üzerinde olmak

Menopoz döneminde bulunmak

Rahim ve yumurtalıkların alınması nedeniyle periyotların kesilmesi

Periyotların düzensiz ve seyrek olması

Anneanne, anne ve kız kardeş gibiyakın akrabalarda osteoporozun varlığı

Uzun süre emzirmiş olmak

Doğum yapmamış olmak

6-12 aydan fazla kortizonlu ilaç kullanımı

6-12 aydan fazla yüksek doz tiroid hormonu alımı

Uzun süre idrar söktürücü ilaçlar kullanımı

Uzun süre mide asidini düzenleyici ilaçların alımı

Sigara içimi

Aşırı alkol kullanılması

Günde 3-5 fincandan fazla kahve içilmesi

Fiziksel aktivitenin kısıtlandığı rahatsızlıkların (sakatlık, felç, ciddi kalp hastalığı) olması

Küçük ve zayıf yapılı olmak

Taze sebze ve süt ürünlerine az yer verilmesi

Doğal güneş ışığına nadiren çıkılması

Tiroid bezinin aşırı çalışması, karaciğer hastalığı, ince bağırsak hastalığı, Cushing sendromu (böbrek üstü bezlerinin düzensiz çalışması), Anoreksia Nevroza (yeme davranışı bozukluğu) gibi sorunlarının olması.

ERKEN İŞARETLER

Belirtilen sorunlardan bazıları ile birlikte iseniz, bunlar osteoporoz riskiyle karşı karşıya olduğunuzu işaret ediyor olabilir.

Küçük bir kaza ya da düşme sonucu özellikle kalça, omur ve el-bilek kemiğinde kırıklarınızın olması.

Boyda kısalmanın belirmesi. Omurganızdaki her kırık sonrası boy yaklaşık 1 cm kadar kısalır. Omurgadaki kırıklar artınca kamburlaşma da görülür.

Sırt ağrılarının mevcudiyeti. Omurga kırıklarında sırtınızda başlayan vücudun her iki yanına yayılan bir ağrı olur.

Osteoporoz yıllar boyu sessizce ilerleyebilen bir hastalıktır. Bu yönüyle osteoporoz ‘‘kemiklerin sessiz hırsızı’’ olarak tanımlanır.

KORUNMAK KOLAYDIR

Osteoporoz nedeniyle zayıflayan kemiğinizin tamamen düzelmesini sağlamak çok güç olduğundan, osteoporoz gelişmesini önlemeniz en az tedavisi kadar önemlidir.

Sigarayı bırakın: Sigara içmeniz kemik kaybınızı artırır. Günde 1 paket sigara içmeniz kemik kütlenizde yüzde 5-10 kayba yol açar. Kemiklerinizin durumu ne olursa olsun, sigara içmemelisiniz.

Alkolü sınırlayın: Az miktarda alkol tüketimi zarar vermeyebilir, ancak düzenli alkol kullanılması osteoporoz riskini artırır.

Kafeine dikkat edin: Fazla miktarda alınan kafein kemikler için zararlıdır. Özellikle kahveyle alınan kafein miktarını azaltmanız, osteoporoz riskinizi düşürmek adına önemli bir adımdır.

Düzenli egzersiz yapın: Kemikler, denge ve koordinasyon için çok yararlıdır. Yapılan çalışmalar, osteoporoz için en iyi egzersiz hangisidir ve ne kadar süre ile yapılmalıdır sorularına açık bir yanıt bulunana kadar önerilen, düzenli günlük tempolu yürüyüşlerdir. Egzersiz yaparken gözden kaçırmamanız gereken önemli bir nokta, zayıflamış olan kemiklerinizin zarar görmesine neden olabilecek ağır egzersizlerden kaçınmanızdır.

Kalsiyum tüketimini artırın: Gıdalarla yeterli kalsiyum almanız kuvvetli ve sağlıklı kemiklere sahip olabilmeniz için zorunludur.

D vitamininden yararlanın: Yaşlandıkça D vitamini daha çok önem kazanır. D vitaminini en iyi güneşten alabilirsiniz. Doğal güneş ışığından yeterince yararlanamazsanız, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu D vitaminini de üretemezsiniz. D vitamini bağırsaklardan kalsiyum emilimini kolaylaştırır. D vitamini kaynakları arasında sardalya, somon, ton balığı, süt ve süt ürünleri sayılabilir.