Kalbinize iyi bakın

Kalp krizleri son günlerin en sık konuşulan sağlık sorunlarından biri. Özellikle COVID-19 döneminden sonra kalp sorunu yaşayan ve hatta kalp krizi geçirenlerin sayısında bir artış olduğu kesin. Bunu kalp uzmanları da doğruluyor, hatta son zamanlarda gençlerde bile sürpriz kalp krizi ataklarına rastlandığının altı çiziliyor. Her ne kadar kalp sorunlarındaki bu artışın arkasında COVID-19 hastalığının ve hatta uygulanan aşıların etkili olduğunu söyleyenler varsa da bu bilgi şimdiye kadar bilimsel olarak doğrulanmış değil. Kanaatime göre, eğer böyle bir artış söz konusuysa öncelikli neden 2 yılı aşan COVID-19 döneminde kalp sorunlarımızla ilgili sağlık kontrollerimizi aksatmamız olmalıdır. İsterseniz gelin, şimdi esas konuya, kalp krizi meselesine dönelim.



ÖNEMLİ
KALBİMİZ DERDİNİ NASIL ANLATIYOR

BİLELİM ki çarpıntı atakları ve göğüs ağrıları muhtemel ve ciddi bir kalp sorununun ilk ve tek işareti olabiliyor. Ve yine bilelim ki kalp sorunları, özellikle kalp krizleri yalnızca yaşlıları ve erkekleri değil, kadınları ve gençleri de ilgilendiriyor. Şu çok önemli bilgiyi de bir kenara lütfen dikkatle not edelim: Avrupa’da kadınlar arasında kalp damar hastalıklarının yaygınlığı bakımından biz daima ilk sıralarda yer alıyoruz. Üstelik kadınlarımız Avrupalı hemcinslerine oranla kalp hastalıklarına -özellikle koroner kalp hastalıklarına- beklenenden daha erken yaşlarda yakalanıyor. Bu nedenle hepimizin özellikle de “GÖĞÜS AĞRISI” atağı yaşayan kadın erkek hemen herkesin, yaşı ne olursa olsun daha ilk anda kendisine “KALP KRİZİ Mİ GEÇİRİYORUM?” sorusunu sorması ve muhtemel bir kriz halinde yapılacak “ilk yardım süreçleri”ni süratle devreye sokması gerekiyor. Bugün köşemizi “GÖĞÜS AĞRISI ŞİKÂYETİ”ne ve bu şikâyetin analizine ayırdım. Sizi bilgilendirirken de yine daha önce hazırladığım bazı notlardan faydalandım. Bir kalp krizi durumunda yapılacak öncelikli işlerin neler olacağını ise bir sonraki yazıya bıraktım. Hazırsanız buyurun...

İYİ BİLGİ 1
BU GİBİ AĞRILARI CİDDİYE ALIN

AŞAĞIDAKİ 5 maddede özetlediğim durumlar söz konusu olduğunda göğüs ağrılarının birkaç soruna işaret etme ihtimalleri daha yüksektir.

1. Göğüs ağrısı fiziksel bir çaba esnasında –örneğin yürürken, merdiven çıkarken, koşarken, kürek çekerken, yüzerken- meydana gelmişse...

2. Ağrı göğsünüzün tam ortasında olmakla birlikte çenenize, kollarınıza (özellikle sol kolunuza) yayılma eğilimindeyse...

3. Göğsünüzdeki ağrı ciddi bir basınç duygusu, aşikâr bir yanma hissiyle birlikteyse...

4. Ağrı esnasında bulantı, terleme, baş dönmesi, baygınlık, dengesizlik, aşırı halsizlik gibi sorunlar da ortaya çıkmışsa...

5. Ağrı göğüsten ziyade kollarda, özellikle sol kolda hissedilebilir, bilhassa baş dönmesi, baygınlık hissi, terleme gibi işaretler de varsa ‘kalp ağrısı’ gibi değerlendirilmelidir.

İYİ BİLGİ 2
BU AĞRILAR KALPTEN GELMEYEBİLİR

1. Göğsünüzdeki ağrıyan yeri parmağınızın ucuyla gösterebiliyorsanız ya da ağrının sadece ‘el ayası’ kadar bir alanda sınırlı kaldığını hissediyorsanız.

2. O ağrı bıçak ya da iğne ucu batar gibi bir hisle birlikteyse.

3. O noktasal ağrı ile birlikte her iki elinizde uyuşma da varsa.

4. Ağrı esnasında ağzınıza acı su geliyorsa ya da sağlık geçmişinizde gastrit, reflü, safrakesesi taşı gibi sorunlar varsa.

5. Ağrı kollarınızı yukarı kaldırırken, gövdenizi sağa sola çevirirken belirginleşiyorsa. 

NOT: Bu gibi ağrılarda bile tekrarlayan ağrılar söz konusu ise uzman bir doktor ile (mümkünse kardiyoloji uzmanı ile) görüşmeniz iyi olur.



KISA BİLGİ 1
AĞRISIZ KALP KRİZİ OLUR MU

KALP krizleri her zaman ağrı ile birlikte olmayabiliyor ve bu duruma en çok da kadınlarda rastlanıyor. “Ağrısız kalp krizleri” denilen bu farklı sürecin sık görüldüğü bir hastalık da var: Şeker hastalığı. Bazı şeker hastaları kalp krizlerini ağrısız geçirebiliyor.

KISA BİLGİ 2
KİMLERİN RİSKİ YÜKSEK 

AİLESİNDE erken yaşlarda (50 yaş ve altı) kalp krizi geçirenlerin, HDL kolesterolü düşük (35 ve altı), trigliseridi yüksek (300 ve üstü), bel çevresi geniş (erkeklerde 100, kadınlarda 88 santimetreden fazlası) göbeği büyük olanların, insülin direnci, gizli şeker veya şeker hastalığı bulunanların, sigara içenlerin ve hipertansiyonluların kalp damar hastalıklarına yakalanma risklerinin daha yüksek olduğunu bir kez daha hatırlatalım.

UNUTMAYIN 1
KADIN KALBİ DE KRİZE GİREBİLİYOR

KADINLARIMIZA kötü bir haberimiz daha var: Avrupa’da kadınlar arasında kalp damar hastalıklarının yaygınlığı bakımından biz ilk sıradayız. Kardiyologlar kadınlarımızın Avrupalı hemcinslerine oranla daha genç yaşlarda kalp hastalığına yakalandığının da altını çiziyor. En önemli nedenin ise kadınlarda sigara kullanımının ve insülin direncinin yaygınlaşması olduğunu söylüyorlar.

UNUTMAYIN 2
GENÇLER DE DİKKATLİ OLSUN

BİLİMSEL verilere göre, kalp krizleri gençlerde de görülebiliyor. Daha da önemlisi gençlerde görülen kalp krizlerinde hastayı kaybetme riski beklenenden daha yüksek oluyor. İleri yaşta bu riskin azalmasının en önemli nedeni ise kalp krizine götüren damar probleminin yavaş yavaş gelişmesi, böylece kalbi besleyen yeni, yardımcı yan damarlar oluşması. O damar tamamen tıkanınca görevi diğer damar üstleniyor. Mühim bir ayrıntı da şu: Gençlerde görülen krizler damarların tıkanmasına bağlı krizlerden ziyade, kalp kaslarındaki ve/veya kalp kapakçıklarındaki arızalardan kaynaklanır.